Cty 77 bán tài sản trên đất cho Cty Ngọc Thy tiếp tục thuê đất để mở Showroom trưng bày ô tô. Ảnh: NP

Sau khi Kiểm toán Nhà nước khu vực XII nêu những sai sót trong việc quản lý, sử dụng đất trong và sau quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước giai đoạn 2011 – 2017 trên địa bàn tỉnh Kon Tum; trong đó đề cập sai phạm trong việc thu hồi đất, cho thuê đất và mua, bán tài sản gắn liền với diện tích 3.245,6m² đất tại số 270 Phan Đình Phùng, TP Kon Tum; UBND tỉnh đã chỉ đạo Thanh tra tỉnh tiến hành xác minh vụ việc, xử lý hoặc tham mưu xử lý đối với các cơ quan, cá nhân liên quan đến thu hồi đất của Cty 77 để cho Cty Ngọc Thy thuê đất khi hồ sơ chưa hội đủ điều kiện được thuê đất; Cty 77 vẫn còn đang nợ thuế và tiền thuê đất; việc mua, bán tài sản trên đất không đầy đủ thủ tục pháp lý, không có hồ sơ thực hiện kê khai thuế đối với khoản thu nhập từ bán tài sản trên đất của Cty 77.

Khu đất này được UBND tỉnh Kon Tum cho Cty Xây lắp tỉnh Kon Tum (sau này là Cty 77) thuê từ đầu năm 1997, trong thời hạn 50 năm để làm trụ sở làm việc với diện tích 3.250m² đất tại số 270 Phan Đình Phùng. Do làm ăn thua lỗ triền miên, nợ xấu và không có khả năng trả tiền thuê đất, Cục Thuế tỉnh đã áp dụng nhiều biện pháp để cưỡng chế nợ thuế đối với Cty 77.

Tháng 8/2014, Cty 77 bán cổ phần cho Cty Ngọc Thy (không bao gồm giá trị tài sản gắn liền với đất của Cty 77). Từ đây, Cty 77 trở thành Cty con của Ngọc Thy; tuy nhiên, hợp đồng mua bán cổ phần này không liên quan gì đến việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa 2 Cty trên.

Trên thực tế, Cty 77 chưa làm thủ tục cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền trên đất (gọi tắt là sổ đỏ). Trong thời gian dài, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Kon Tum không thanh tra, kiểm tra để phát hiện và xử lý sai phạm; ngay cả khi thẩm định việc mua bán tài sản trên đất của Cty 77 và Cty Ngọc Thy để làm căn cứ tham mưu cho tỉnh thu hồi đất, Sở cũng không hề phát hiện sai phạm này, dẫn đến không xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai như quy định.

Để thực hiện mua bán tài sản trên đất, từ tháng 9/2014, Cty 77 có đề xuất bổ sung chức năng mục đích sử dụng đất tại số 270 Phan Đình Phùng. Đến ngày 20/1/2015, Cty 77 có tờ trình đề nghị UBND tỉnh chuyển đổi Hợp đồng thuê đất từ Cty 77 sang Cty Ngọc Thy (Cty mẹ), với lý do là Cty Ngọc Thy đã mua hết cổ phần của Cty 77 để đầu tư làm dự án có hiệu quả. Các cơ quan chức năng của tỉnh lại cho rằng, khi Cty Ngọc Thy đã trở thành Cty mẹ của Cty 77 thì 2 Cty này là một, do đó được chuyển nhượng quyền sử dụng đất với nhau.

Trên cơ sở đó, UBND tỉnh chỉ đạo Sở TN&MT chủ trì, phối hợp với các sở, ngành có liên quan và địa phương tham mưu lập thủ tục thu hồi đất của Cty 77 cho Cty Ngọc Thy thuê đất.

Ngày 8/2/2015, Cty 77 ký hợp đồng mua bán tài sản trên đất với Cty Ngọc Thy gồm: Nhà làm việc 2 tầng và nhà cấp 4 có tổng diện tích 660m² đất với giá 50 triệu đồng. Sau đó, Cty 77 đề nghị UBND tỉnh thu hồi đất của mình và cho Cty Ngọc Thy tiếp tục thuê đất. Song, quá trình mua bán này chưa đảm bảo thủ tục theo quy định. Cụ thể:

Theo quy định tại điểm c Khoản 1 Điều 175 Luật Đất đai năm 2013, tổ chức kinh tế, sự nghiệp công lập được Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất hằng năm có quyền bán tài sản của mình gắn liền với đất thuê khi có đủ điều kiện quy định tại Điều 189 Luật này và người mua tài sản được Nhà nước tiếp tục cho thuê đất theo mục đích đã được xác định.

Luật còn quy định điều kiện để chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê lại, thừa kế, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất phải có sổ đỏ. Hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, góp vốn bằng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất phải được công chứng hoặc chứng thực...

Như vậy, việc mua bán tài sản trên đất giữa Cty 77 và Cty Ngọc Thy chưa được cấp sổ đỏ, hợp đồng mua bán không qua công chứng và chủ thể giao kết hợp đồng chưa phù hợp với quy định của pháp luật.

Mặt khác, Cục Thuế tỉnh đã có văn bản gửi Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất tỉnh (thuộc Sở TN&MT Kon Tum) đề nghị cung cấp thông tin về tài sản hợp pháp của Cty 77 để thực hiện việc cưỡng chế kê biên tài sản thu hồi nợ đọng tiền thuê đất, nhưng đến nay Văn phòng này vẫn chưa cung cấp thông tin.

Căn cứ chủ trương của UBND tỉnh, đơn xin thuê đất của Cty Ngọc Thy, ngày 11/3/2015, Sở TN&MT Kon Tum có tờ trình tham mưu đề nghị thu hồi đất Cty 77 và cho Cty Ngọc Thy thuê đất để xây dựng công trình theo đề nghị của Cty Ngọc Thy. Ngày 18/3/2015, UBND tỉnh có Quyết định số 156/QĐ-UBND về việc thu hồi đất và cho Cty Ngọc Thy thuê đất để xây dựng Showroom trưng bày và xưởng dịch vụ bảo hành ô tô, thời hạn thuê đất là 32 năm... Ngày 21/8/2015, Giám đốc Sở TN&MT đại diện cho UBND tỉnh đã ký Hợp đồng thuê đất số 114 với Cty Ngọc Thy.

Cơ sở tham mưu cho Cty Ngọc Thy thuê đất cũng chưa đủ cơ sở pháp lý theo quy định. Vì theo điểm b Khoản 2 Điều 68 Luật Đất đai năm 2013, đất đã thu hồi thì giao cho tổ chức dịch vụ công về đất đai để quản lý, đấu gía quyền sử dụng đất. Nếu không qua đấu giá thì cơ quan TN&MT hướng dẫn chủ đầu tư lập hồ sơ xin giao đất, thuê đất, thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định; trình UBND tỉnh quyết định giao đất, cho thuê; ký hợp đồng đối với trường hợp thuê đất.

Trách nhiệm dẫn đến sai phạm trên còn thuộc về Văn phòng UBND tỉnh Kon Tum trong việc tham mưu ban hành Văn bản số 133 ngày 26/1/2015 về thu hồi đất của Cty 77 cho Cty Ngọc Thy thuê đất chưa phù hợp về trình tự, thủ tục.

Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum đã chỉ đạo tổ chức kiểm điểm trách nhiệm, xem xét hình thức kỷ luật (nếu đến mức phải thi hành kỷ luật) đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc tham mưu thu hồi đất của Cty 77 và cho Cty Ngọc Thy thuê đất như đã nêu trên.

Cục Thuế tỉnh khẩn trương thu hồi triệt để số tiền nợ thuế và tiền thuê đất của Cty 77, kiểm tra chuyên sâu để xác định khoản thu nhập từ việc mua bán tài sản giữa Cty 77 và Cty Ngọc Thy và xử lý theo quy định sau khi Sở TN&MT khắc phục những điểm chưa phù hợp trong quá trình lập thủ tục thu hồi đất của Cty 77 cho Cty Ngọc Thy thuê đất...

N.Phó - Đ.Bình