Mỏ cát, sỏi Kéo Thin - Khau Cải của Công ty TNHH Ngọc Hoàng. Ảnh: TN

Theo nội dung kết luận của Thanh tra tỉnh Cao Bằng về việc chấp hành các quy định về quản lý, khai thác tài nguyên, khoáng sản và thực hiện nghĩa vụ ngân sách Nhà nước đối với: Mỏ cát, sỏi Pác Gậy; mỏ cát, sỏi núi Cải Chắp; mỏ cát, sỏi Kéo Thin - Khau Cải; các đơn vị sau khi được phê duyệt dự án, cấp phép khai thác đã tích cực đầu tư, sản xuất, kết quả sản xuất, kinh doanh hàng năm đều có lãi, nộp ngân sách Nhà nước, giải quyết được việc làm cho người lao động, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Bên cạnh những kết quả đạt được, còn có những tồn tại, sai phạm cần phải khắc phục, xử lý.

Đối với mỏ cát, sỏi Pác Gậy (tại xã Hồng Việt, huyện Hòa An) của Hợp tác xã Bình An trên sông Dẻ Rào bằng phương pháp lộ thiên, trữ lượng khai thác 12 nghìn m³, thời hạn 6 năm.

Trong quá trình khai thác có những tồn tại, như: Công nghệ và phương pháp khai thác có sự thay đổi so với thiết kế mỏ đã được phê duyệt; vị trí xây dựng bãi chứa không đúng thiết kế; chưa thực hiện quan trắc, giám sát môi trường định kỳ trong thời kỳ thanh tra.

Chưa thực hiện việc niêm yết nội quy an toàn, quy trình vận hành máy móc thiết bị; cắm các biển báo hiệu, bảng chỉ dẫn an toàn tại những điểm cần thiết ở khu vực được phép khai thác.

Không thi công theo thiết kế (văn phòng điều hành thiết kế theo bản vẽ số 15, kho vật tư thiết kế theo bản vẽ số 16; nhà vệ sinh thiết kế theo bản vẽ số 17), không thực hiện kho chứa chất thải nguy hại theo bản vẽ số 18, rãnh nước bãi chứa sản phẩm không làm.

Khai thác không theo thiết kế phê duyệt nên có thể làm ảnh hưởng tới dòng chảy của dòng sông nói riêng, môi trường và những quy định khác nói chung…

Nguyên nhân của tồn tại này là quá trình thực hiện dự án, Hợp tác xã Bình An chưa thực hiện theo hồ sơ phê duyệt. Các cấp chính quyền và các ngành chức năng chưa thực hiện nghiêm chức năng quản lý, giám sát.

Mỏ cát, sỏi núi Cải Chắp (xã Lê Chung, huyện Hòa An và phường Hòa Chung, TP Cao Bằng) của Công ty Cổ phần Hợp Lợi Cao Bằng, được cấp phép khai thác bằng phương pháp lộ thiên với trữ lượng 579 nghìn m³, trong thời hạn 20 năm.

Công ty còn những tồn tại: Chưa thực hiện việc niêm yết nội quy an toàn, quy trình vận hành máy móc thiết bị; đổ thải không đúng quy định gây ảnh hưởng xấu tới môi trường và sẽ thiếu khối lượng đất để phục vụ công tác phục hồi môi trường sau này.

Chưa cắm các biển báo hiệu, bảng chỉ dẫn an toàn tại những điểm cần thiết ở khu vực được phép khai thác; không xây dựng kho để quản lý nguyên vật liệu sản xuất.

Công ty Cổ phần Hợp Lợi Cao Bằng đang khắc phục việc đập số 2 và đập số 3 bị vỡ; tại vị trí cao độ +301,9m công ty đã tiến hành hoạt động khai thác có một phần diện tích nằm ngoài phạm vi đã thuê đất để khai thác.

Công suất khai thác năm 2020 là gần 45 nghìn m³, năm 2021 là hơn 32 nghìn m³ đều vượt công suất khai thác cho phép là 30 nghìn m³/năm.

Về nghĩa vụ nộp ngân sách, công ty tính thiếu thuế tài nguyên và báo cáo thiếu sản lượng khai thác hơn 298 triệu đồng và còn nợ các khoản thuế, phí số tiền gần 823 triệu đồng.

Mỏ cát, sỏi Kéo Thin - Khau Cải (xã Bạch Đằng, huyện Hòa An) của Công ty TNHH Ngọc Hoàng, được UBND tỉnh Cao Bằng cấp phép khai thác tháng 10/2019, với trữ lượng khai thác hơn 1,6 triệu m³ trên diện tích 84ha, khai thác lộ thiên trong 16 năm.

Đoàn thanh tra cũng chỉ ra một số tồn tại: Công ty kê khai thiếu thuế tài nguyên về việc sử dụng nước dùng cho mục đích khai thác khoáng sản năm 2020 là 23,4 triệu đồng.

Kết luận cũng nêu, sản lượng khai thác của công ty năm 2020 là 126m³, năm 2021 là 63m³, nhưng ngày 8/9/2021, UBND tỉnh Cao Bằng mới ký Quyết định cho thuê đất để khai thác khoáng sản số 1609/QĐ-UBND và ngày 16/5/2022 ký Hợp đồng thuê đất khai thác khoáng sản số 28/HĐ-TĐ.

Từ những kết quả trên, Thanh tra tỉnh Cao Bằng yêu cầu các đơn vị được thanh tra khắc phục những tồn tại, hạn chế đã nêu trong kết luận. Đồng thời, kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo các cơ quan, đơn vị có thẩm quyền khắc phục, xử lý các vi phạm theo quy định.