Trụ sở Ban Quản lý Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng. Ảnh: internet

Kết luận thanh tra việc lập, triển khai thực hiện Dự án Khu cứu hộ động vật, thực vật hoang dã, mở rộng vương thực vật tại Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng (sau đây gọi là dự án) và quy trình giao khoán bảo vệ rừng tại tiểu khu 245 do Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình Trần Công Thuận ký đã chỉ rõ nhiều khuyết điểm, hạn chế liên quan đến trách nhiệm của Giám đốc Ban Quản lý Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng (sau đây gọi là Ban Quản lý Vườn).

Tư vấn không đủ năng lực

Dự án do Ban Quản lý Vườn làm chủ đầu tư trên khu đất tại tiểu khu 245 thuộc xã Sơn Trạch (nay là thị trấn Phong Nha) huyện Bố Trạch để bảo tồn và phát triển những loài động vật trong Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng và một số tỉnh khu vực miền Trung.

Theo đánh giá tác động môi trường được UBND tỉnh Quảng Bình phê duyệt tại Quyết định số 1908/QĐ-UBND ngày 12/6/2018 diện tích khu vực thực hiện Dự án chủ yếu là cây bụi, dây leo và cây thân gỗ kích thước nhỏ.

Dự án được Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình phê duyệt ngày 30/10/2015 với tổng mức đầu tư 8.480 triệu đồng từ ngân sách.

Qua thanh tra việc lập, triển khai dự án cho thấy, chủ đầu tư đã vi phạm về điều kiện khởi công xây dựng công trình được quy định tại Điều 107 Luật Xây dựng năm 2014 khi cho nhà thầu triển khai các công trình (gói thầu số 1 và số 2) mặc dù mặt bằng xây dựng chưa được cấp có thẩm quyền cho phép.

Công ty TNHH Kiến trúc H&T quá trình thực hiện tư vấn thiết kế, lập tổng dự toán áp dụng sai định mức làm tăng giá gói thầu dẫn đến các đơn vị thi công được hưởng số tiền không đúng giá trị thực của khối lượng theo hợp đồng hơn 159 triệu đồng.

Khuyết điểm trên trách nhiệm thuộc về chủ đầu tư là Ban Quản lý Vườn. Trách nhiệm trực tiếp là ông Lê Thanh Tịnh, nguyên Giám đốc Ban Quản lý Vườn (nay là Giám đốc Ban Quản lý Dự án Môi trường và Biến đổi khí hậu thành phố Đồng Hới); Giám đốc Công ty TNHH Kiến trúc H&T...

Thiếu trách nhiệm trong việc giao đất, giao rừng và bảo vệ rừng tại tiểu khu 245

Tiểu khu 245 là rừng đặc dụng được quy hoạch đất rừng sản xuất theo các quyết định của UBND tỉnh Quảng Bình.

Đến nay, rừng tại tiểu khu 245 chưa được giao đất, giao rừng trên thực địa cho UBND thị trấn Phong Nha quản lý và cũng chưa có quyết định thu hồi đất, thu hồi rừng, thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) đã giao cho Ban Quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Phong Nha - Kẻ Bàng từ năm 2000; GCNQSDĐ, trong đó có tiểu khu 245 do Ban Quản lý Vườn đang lưu giữ. (Khu Bảo tồn thiên nhiên Phong Nha được điều chỉnh thành Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng năm 2001).

Qua thanh tra đã làm rõ, Ban Quản lý Vườn thực hiện không đúng quy định tại Khoản 1 Điều 109 Luật Đất đai năm 2003, sau này là khoản 1 Điều 173 Luật Đất đai năm 2013 khi không đăng ký đất đai và làm các thủ tục đề nghị cấp có thẩm quyền cấp đổi các GCNQSDĐ đã cấp cho Ban Quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Phong Nha.

Hàng năm, Ban Quản lý Vườn không thống kê rừng, kiểm kê rừng, theo dõi diễn biến tài nguyên rừng, không có văn bản đề nghị đưa diện tích đất rừng tại tiểu khu 245 vào diện tích rừng do Ban Quản lý Vườn quản lý là chưa thực hiện trách nhiệm của chủ rừng quy định tại Khoản 2 Điều 32 Luật Bảo vệ và Phát triển rừng năm 2004 và Khoản 4 Điều 34 Luật Lâm nghiệp năm 2017.

Các khuyết điểm trên thuộc Ban Quản lý Vườn, trong đó trách nhiệm thuộc về Giám đốc Vườn các thời kỳ từ năm 2002 đến tháng 2/2020; trách nhiệm trực tiếp thuộc về cán bộ phòng, Hạt Kiểm lâm Vườn trực thuộc Ban Quản lý Vườn.

Về công tác quản lý, bảo vệ rừng tại tiểu khu 245, việc Hạt Kiểm lâm thuộc Ban quản lý Vườn không xây dựng phương án bảo vệ rừng tại tiểu khu 245 là không thực hiện đúng trách nhiệm bảo vệ rừng của chủ rừng được quy định tại Khoản 1 Điều 57 Luật Bảo vệ và Phát triển rừng năm 2004.

Khuyết điểm trên trách nhiệm thuộc về Hạt Kiểm lâm Vườn trong đó trách nhiệm trực tiếp thuộc về Hạt trưởng và Giám đốc Vườn từ năm 2002 đến 2020.

Năm 2015, UBND xã Sơn Trạch xác nhận về việc đo vẽ phù hợp với thực trạng rừng tại tiểu khu 245 là rừng đặc dụng thuộc Ban Quản lý Vườn quản lý và được Sở Tài nguyên và Môi trường duyệt ngày 24/11/2015; nhưng năm 2016 khi thực hiện thống kê, kiểm kê rừng lại xác định rừng tại tiểu khu 245 quy hoạch rừng sản xuất do UBND xã quản lý dẫn đến việc cấp kinh phí quản lý và bảo vệ rừng từ năm 2017 đến 2020 tại tiểu khu 245 sai đối tượng.

Tuy nhiên, năm 2017 và 2018, UBND xã Sơn Trạch đã lập phương án khoán bảo vệ rừng tự nhiên tại tiểu khu 245; nên không xuất toán số tiền UBND xã Sơn Trạch đã thanh toán cho các hộ nhận khoán 80 triệu đồng.

Năm 2019 và 2020, do chưa xác định được chủ quản lý rừng tại tiểu khu 245, UBND xã Sơn Trạch chỉ phối hợp với kiểm lâm địa bàn để quản lý rừng mà không lập phương án bảo vệ rừng tại tiểu khu 245, không hợp đồng bảo vệ rừng nên không sử dụng kinh phí bảo vệ rừng được cấp, do đó phải thu hồi vào ngân sách Nhà nước.

Các khuyết điểm trên thuộc trách nhiệm UBND xã Sơn Trạch, trực tiếp là Chủ tịch xã thời kỳ từ năm 2011 đến 2018.

UBND tỉnh Quảng Bình đã đề nghị Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh chỉ đạo kiểm điểm đối với các tập thể, cá nhân có liên quan đến các khuyết điểm được chỉ ra.

Yêu cầu Ban Quản lý Vườn khi nghiệm thu hoàn thành các gói thầu xây lắp, phải giảm trừ ngân sách số tiền hơn 159 triệu đồng.

Yêu cầu UBND thị trấn Phong Nha nộp vào ngân sách Nhà nước qua tài khoản tạm giữ chờ xử lý của Thanh tra tỉnh tiền bảo vệ rừng năm 2019 chưa sử dụng đang chuyển nguồn sang năm 2020, số tiền 40 triệu đồng.

Yêu cầu UBND huyện Bố Trạch giảm dự toán cấp kinh phí bảo vệ rừng tại tiểu khu 245 đã giao năm 2020 cho UBND thị trấn Phong Nha, số tiền hơn 33 triệu đồng.

UBND tỉnh Quảng Bình cũng yêu cầu Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Tài nguyên và Môi trường, Ban Quản lý Vườn thực hiện một số nhiệm vụ liên quan đến công tác điều chỉnh quy hoạch rừng sản xuất tại tiểu khu 245 sang rừng đặc dụng; công tác quản lý và bảo vệ rừng tại tiểu khu 245; việc giao đất, giao rừng; thu hồi GCNQSDĐ rừng…

Trần Kiên