Thanh tra tỉnh Tuyên Quang chỉ ra nhiều sai phạm tại Dự án cao tốc Tuyên Quang - Phú Thọ. Ảnh: ND

Dự án với tổng mức đầu tư là 3.753 tỷ đồng, chiều dài là 40,2km, trong đó đoạn qua địa phận tỉnh Tuyên Quang là 11,3km, địa phận tỉnh Phú Thọ là 28,9 km.

Theo Quyết định số 133/QĐ-UBND ngày 12/2/2025 của UBND tỉnh Tuyên Quang thì thời gian thực hiện dự án là từ 2021 – 2025.

Dự án được khởi công ngày 10/8/2021 và ngày hoàn thành đưa vào khai thác tạm là 24/12/2023 do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Tuyên Quang làm chủ đầu tư.

Sai phạm từ công tác khảo sát thiết kế đến quá trình thi công xây dựng

Kết luận đã chỉ ra những tồn tại qua công tác thanh tra: Hạn chế trong công tác khảo sát thiết kế, dự toán: Việc tính toán khối lượng và dự toán của một số hạng mục công việc tại một số gói thầu chưa chính xác, hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công một số hạng mục công việc của một số gói thầu còn thiếu bản vẽ chi tiết và bảng tổng hợp khối lượng chung.

Các cơ quan, đơn vị khi thực hiện việc thẩm tra, thẩm định và phê duyệt không phát hiện ra việc tính toán sai khối lượng giữa bản vẽ thiết kế và dự toán của nhà thầu tư vấn thiết kế dẫn đến quá trình tổ chức thi công, hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công và dự toán phải phê duyệt điều chỉnh nhiều lần, ảnh hưởng đến kiểm soát tiến độ, chất lượng, khối lượng, quản lý chi phí.

Sự phối hợp giữa các bên: nhà thầu thi công, tư vấn giám sát, tư vấn thiết kế, chủ đầu tư và chính quyền địa phương chưa thống nhất, chậm phản hồi khi cần phải điều chỉnh, bổ sung thiết kế.

Dự án do cùng một đơn vị tư vấn thiết kế thực hiện, do đó thiều cơ chế, kiểm tra, giám sát độc lập, dẫn đến hồ sơ thiết kế còn có sai sót phải thiết kế, phê duyệt điều chỉnh, bổ sung nhiều lần.

Tư vấn thiết kế chưa thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ của nhà thầu thiết kế trong việc thi công xây dựng theo quy định của Luật Xây dựng và Nghị định số 06/2021/NĐ-CP ngày 26/01/2021 của Chính phủ quy định chi tiết một số nội dung về quản lý chất lượng, thi công xây dựng và bảo trì công trình xây dựng. Công tác, thẩm tra, thẩm định chưa bám sát thực tế: Quá trình thẩm tra, thẩm định một số hạng mục công trình điều chỉnh, bổ sung việc thẩm tra, thẩm định chỉ dựa trên hồ sơ (bản giấy), chưa kết hợp đi hiện trường đổi chiều giữa hỗ sơ và thực tế về các nội dung liên quan dẫn đến có hạng mục công trình chưa phát huy hiệu quả.

Dự toán gói thầu xây dựng tính toán tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường chưa đầy đủ theo quy định tại khoản 1 Điều 19 Nghị định 10/2021/NĐ-CP ngày 9/2/2021 của Chính phủ về quản lý chi phí đầu tư xây dựng.

Hạn chế trong quá trình thi công xây dựng: Quá trình tổ chức thi công: nhà thầu tư vấn giám sát, nhà thầu thi công, nhà thầu tư vấn thiết kế và cán bộ trực tiếp quản lý dự án của Ban Quản lý dự án chưa quản lý tốt khối lượng thi công xây dựng (còn có công việc khi xác nhận giữa các bên chưa tính toán, đối chiếu với khối lượng thiết kế được duyệt. Do vậy không phát hiện các sai sót trong việc tính toán khối lượng, dự toán dẫn đến còn có khối lượng nghiệm thu chưa đúng thực tế thi công).

Nhà thầu thi công xây dựng, tư vấn giám sát thực hiện chưa đầy đủ theo quy định tại khoản 2 Điều 17 Nghị định số 06/2021/NĐ-CP ngày 26/1/2021 của Chính phủ, khối lượng thi công xây dựng được tính toán, xác nhận giữa giám sát thi công xây dựng của chủ đầu tư, nhà thầu thi công xây dựng theo thời gian hoặc giai đoạn thi công và được đối chiếu với khối lượng thiết kế được duyệt để làm cơ sở nghiệm thu, thanh toán theo hợp đồng.

Việc lập bản vẽ hoàn công còn có hạng mục chưa đúng thực tế thi công (thực tế thi công có thay đổi với bản thiết kế thi công được duyệt nhưng nhà thầu thi công và nhà thầu tư vấn giám sát vẫn lấy bản vẽ thiết kế thi công làm bản vẽ hoàn công) là không đúng quy định tại điểm a, điểm b khoản 1 Phụ lục IIB ban hành kèm theo Nghị định số 06/2021/NĐ-CP ngày 26/1/2021 của Chính phủ quy định chi tiết một số nội dung về quản lý chất lượng, thi công xây dựng và bảo trì công trình xây dựng.

Nhà thầu tư vấn giám sát chưa thực hiện đúng quy định về giám sát thi công xây dựng công trình, quyền và nghĩa vụ trong việc giám sát thi công xây dựng công trình theo quy định của Luật Xây dựng và Nghị định số 06/2021/NĐ-CP ngày 26/1/2021 của Chính phủ quy định chi tiết một số nội dung về quản lý chất lượng, thi công xây dựng và bảo trì công trình xây dựng.

Hồ sơ, biên bản nghiệm thu một số hạng mục công trình còn thiếu xác nhận của tư vấn giám sát; nhật ký thi công ghi chép chưa đầy đủ thông tin theo quy định tại Phụ lục IIA Nghị định số 06/2021/NĐ-CP ngày 26/1/2021 của Chính phủ quy định chi tiết một số nội dung về quản lý chất lượng công trình xây dựng, thi công xây dựng công trình và bảo trì công trình xây dựng.

Hạn chế trong công tác lựa chọn nhà thầu: Qua kiểm tra hồ sơ 11 gói thầu thi công xây dựng và 3 gói thầu tư vấn, Thanh tra tỉnh đã chỉ ra tại kết quả kiểm tra xác minh của kết luận này.

Nguyên nhân hạn chế và những khó khăn được chỉ ra

Cơ quan Thanh tra cũng chỉ ra những nguyên nhân để xảy ra các sai phạm nêu trên:

Nguyên nhân chủ quan: Trong quá trình thiết kế, thẩm tra, thẩm định, phê duyệt hồ sơ thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công và dự toán: tư vấn thiết kế, lập dự toán, tư vấn thẩm tra, bộ phận trực tiếp thẩm định, phê duyệt của chủ đầu tư chưa làm hết trách nhiệm (chưa phát hiện sai sót về khối lượng, giải pháp kỹ thuật chưa phù hợp) dẫn đến hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công, dự toán các gói thầu xây lắp phải điều chỉnh nhiều lần ảnh hưởng đến việc quản lý khối lượng, chi phí và tiến độ.

Quá trình tổ chức triển khai thi công, chủ đầu tư, tư vấn giám sát, tư vấn thiết kế, nhà thầu thi công xây dựng chưa làm hết trách nhiệm theo quy định của pháp luật về quản lý khối lượng thi công xây dựng, nghiệm thu khối lượng một số hạng mục công việc chưa tính toán, xác nhận theo thực tế thi công, dẫn đến nghiệm thu vượt khối lượng.

Và nguyên nhân khách quan: Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Tuyên Quang - Phú Thọ kết nối với cao tốc Nội Bài - Lào Cai là dự án cao tốc đầu tiên trong cả nước được phân cấp giao cho cấp tỉnh (giao cho UBND tỉnh Tuyên Quang là cơ quan chủ quản dự án). Dự án đi qua địa phận của hai tỉnh Tuyên Quang và Phú Thọ, nên trong giai đoạn đầu triển khai thực hiện đã gặp một số khó khăn, vướng mắc.

Thời gian tiến độ thực hiện rất gấp rút, khối lượng công việc lớn, các gói thầu xây lắp của dự án được triển khai trong điều kiện vừa giải phóng mặt bằng vừa thi công. Quá trình triển khai, gặp rất nhiều khó khăn: giá vật liệu khan hiếm, tăng bất thường (xăng, dầu, nhựa đường, đá các loại,... có những thời điểm trên thị trường không đủ để cung cấp).

Thanh tra tỉnh Tuyên Quang kiến nghị các biện pháp xử lý

Kiến nghị về công tác quản lý: Kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang chỉ đạo chủ đầu tư (Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Tuyên Quang) chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng, thực hiện nghiêm các kiến nghị xử lý qua thanh tra.

Đối với Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Tuyên Quang: Tăng cường công tác quản lý trong đầu tư xây dựng thường xuyên kiểm tra, giám sát, đôn đốc, chỉ đạo các cơ quan đơn vị có liên quan thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật.

Thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật trong hoạt động đầu tư xây dựng các dự án công trình đối với công tác thiết kế, thẩm tra, thẩm định, phê duyệt; công tác đấu thầu, lựa chọn nhà thầu, giám sát thi công dự án công trình.

Nâng cao trách nhiệm trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện các gói thầu. Yêu cầu các nhà thầu tư vấn thiết kế, nhà thầu thi công xây dựng, nhà thầu tư vấn giám sát và các đơn vị liên quan khắc phục ngay các hạn chế, tồn tại qua thanh tra đã chỉ ra. Xử lý đối với vi phạm, không để xảy ra các sai sót như đã nêu.

Đôn đốc, yêu cầu các nhà thầu có liên quan thực hiện nghiêm kiến nghị thu hồi về kinh tế, nộp vào tài khoản tạm giữ chờ xử lý của cơ quan Thanh tra tỉnh đầy đủ, kịp thời đúng thời gian quy định.

Và kiến nghị xử lý về kinh tế: Căn cứ khoản 8 Điều 65 Luật Ngân sách Nhà nước năm 2015; khoản 1 Điều 64 Nghị định số 216/2025/NĐ-CP ngày 5/8/2025 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và hướng dẫn thi hành Luật Thanh tra. Thanh tra tỉnh thu hồi tiền vi phạm phát hiện qua công tác thanh tra (tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, tiền thuế tài nguyên, tiền phí bảo vệ môi trường) với tổng số tiền là 20,750 tỷ đồng của các nhà thầu thi công xây dựng vào tài khoản tạm giữ chờ xử lý của Thanh tra tỉnh mở tại Kho bạc Nhà nước khu vực VIII, cụ thể:

Tiền cấp quyền khai thác khoáng sản là 8,414 tỷ đồng; tiền thuế tài nguyên 3,902 tỷ đồng và tiền phí bảo vệ môi trường là 8,434 tỷ đồng.

Ngoài ra, cơ quan Thanh tra kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang chỉ đạo, kiểm điểm làm rõ trách nhiệm các tổ chức, cá nhân thuộc thẩm quyền có liên quan đến các tồn tại hạn chế được phát hiện qua công tác thanh tra.

Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Tuyên Quang tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm đối với tập thể cá nhân thuộc thẩm quyền có liên quan đến hạn chế, thiếu sót trong quá trình thực hiện dự ân đã được đã được nêu tại kết luận theo đúng quy định của pháp luật.

Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Tuyên Quang, các tổ chức, cá nhân có liên quan thực hiện nghiêm kết luận thanh tra và báo kết quả thực hiện về Thanh tra tỉnh trước ngày 31/12/2025.