Quản lý tốt thuốc bảo vệ thực vật và phân bón sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho người nông dân và hệ sinh thái, giảm lượng hóa chất dư thừa xâm nhập vào đất, nước, không khí nhưng vẫn đảm bảo phòng trừ sâu bệnh, ổn định năng suất, cải thiện chất lượng đất, giảm nguy cơ thoái hóa đất do lạm dụng hóa chất. Ảnh: PPD

Lỏng lẻo trong quản lý thuốc bảo vệ thực vật.

Theo khoản 3 Điều 35 Thông tư số 21/2015/TT-BNNPTNT của  Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về quản lý thuốc bảo vệ thực vật, trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ đầy đủ đề nghị cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện buôn bán thuốc bảo vệ thực vật, Chi cục trưởng phải ra quyết định thành lập đoàn đánh giá và tiến hành đánh giá thực tế.

Theo kết luận thanh tra, trong suốt thời kỳ thanh tra (từ ngày 1/1/2022 đến ngày 31/8/2024), Chi cục đã cấp mới 281 giấy và cấp lại 71 giấy, nhưng không ban hành quyết định thành lập đoàn đánh giá điều kiện cơ sở buôn bán thuốc bảo vệ thực vật nào.

Việc đánh giá, thẩm định chỉ căn cứ vào Quyết định số 184/QĐ-TTBVTV&TL ngày 8/12/2020 thành lập đoàn đánh giá điều kiện cơ sở buôn bán thuốc bảo vệ thực vật, qua đó, sử dụng xuyên suốt trong các năm 2022, 2023 và 2024.

Việc thẩm định hồ sơ cũng được đoàn thanh tra chỉ ra là có nhiều vấn đề khi đơn đề nghị không đủ thông tin theo quy định, có trường hợp còn ghi đơn vị chủ quản/thông tin về doanh nghiệp là chính “Chi cục Trồng trọt, Bảo vệ  thực vật và Thủy lợi tỉnh Đồng Nai”, vậy nhưng hồ sơ vẫn được duyệt và cấp chứng nhận. 

Có hồ sơ, biên bản đánh giá điều kiện buôn bán thuốc bảo vệ thực vật của Chi cục được in sẵn với nội dung, kết quả đánh giá chỉ thể hiện nội dung đánh giá đối với kho thuốc bảo vệ thực vật của cơ sở bán lẻ, không có nội dung đánh giá đối với kho thuốc bảo vệ thực vật của cơ sở bán buôn; có trường hợp cơ sở không hoạt động bán lẻ, đoàn đánh giá vẫn đánh giá, kiểm tra kho thuốc bảo vệ thực vật theo điều kiện cơ sở bán lẻ!

Trong công tác cấp giấy xác nhận nội dung quảng cáo thuốc bảo vệ thực vật, dù Luật Bảo vệ và kiểm dịch thực vật quy định rõ thuốc bảo vệ thực vật là loại hàng hóa kinh doanh có điều kiện và phải được quản lý theo danh mục; chỉ được quảng cáo các loại thuốc trong Danh mục thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng tại Việt Nam.

Nội dung quảng cáo phải đúng với với giấy chứng nhận đăng ký thuốc bảo vệ thực vật, phù hợp với hướng dẫn kỹ thuật của cơ quan chuyên ngành bảo vệ và kiểm dịch thực vật trên địa bàn, có nội dung cảnh báo về mức độ nguy hiểm, độc hại và chỉ dẫn phòng ngừa tác hại của thuốc bảo vệ thực vật.

Theo kết luận thanh tra, nhiều sản phẩm không có trong danh mục thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng tại Việt Nam, mà vẫn được xác nhận nội dung quảng cáo.

Công tác quản lý phân bón còn nhiều sai sót

Trong kỳ thanh tra, Chi cục đã cấp mới 274 giấy chứng nhận đủ điều kiện buôn bán phân bón và cấp lại 6 giấy.

Theo kết luận thanh tra, trong nhiều biên bản kiểm tra điều kiện buôn bán phân bón còn đưa cả thành viên không thuộc danh sách đoàn kiểm tra theo quyết định thành lập đoàn (tương tự như việc quản lý thuốc bảo vệ thực vật, Chi cục cũng chỉ căn cứ vào Quyết định số 184/QĐ TTBVTV&TL ngày 8/12/2020 để sử dụng xuyên suốt từ năm 2020 đến thời điểm thanh tra và được ghi trong nội dung biên bản).

Nhiều hồ sơ, dù đơn đề nghị cấp/cấp lại giấy chứng nhận đủ điều kiện buôn bán phân bón chưa đúng hoặc chưa điền đầy đủ thông tin quan trọng như: tên tổ chức, cá nhân đề nghị; số đơn; thông tin giấy chứng nhận tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn về phân bón của người trực tiếp buôn bán phân bón, hoặc thông tin khai về người này, nhưng hồ sơ chứng minh kèm theo lại khác... nhưng vẫn được phê duyệt và cấp bình thường. Thậm chí, có hồ sơ, đơn đề nghị ghi tên đơn vị một đằng, giấy chứng nhận lại cấp cho tên 1 đơn vị khác.

Trong việc cấp giấy xác nhận nội dung quảng cáo phân bón, hiệu lực quảng cáo đối với nhiều sản phẩm được Chi cục xác định chưa phù hợp, khi có hồ sơ, 6/7 được xác định hiệu lực quảng cáo chưa phù hợp.

Kiểm tra hồ sơ số 469/XN-TTBVTV&TL, đoàn thanh tra chỉ ra rằng, bài báo cáo hội thảo có nội dung thành phần phân bón được quảng cáo không đúng (thừa chỉ tiêu) với thành phần phân bón trong quyết định công nhận phân bón lưu hành tại Việt Nam. Trong khi đó, khoản 1, Điều 59, Nghị định 38/2021/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo quy định mức phạt tiền từ 10 đến 15 triệu đồng đối với hành vi quảng cáo phân bón không đúng với nội dung ghi trong quyết định công nhận phân bón lưu hành tại Việt Nam.

Công tác tiếp nhận thông báo hợp quy phân bón cũng được Chi cục thực hiện “ngẫu hứng”, không đúng theo quy định pháp luật.

Cụ thể, Thông báo tiếp nhận hợp quy số 29/TB-TTBVTV&TT ngày 13/1/2023 (công ty tự đánh giá hợp quy) trong đó ghi có giá trị đến ngày 19/6/2023 đối  với sản phẩm thứ tự số 01 (phân bón New Eco), có giá trị đến ngày 12/8/2024 đối với các sản phẩm còn lại (New Eco 02, New Eco 03, New Eco 04, New Eco 05).

Theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 15 Thông tư số 28/2012/TT-BKHCN thì Thông báo này có giá trị đến 5/1/2026, kết luận thanh tra khẳng định.

Ngoài ra, trong báo cáo đánh giá hợp quy, công ty kết luận 4 sản phẩm phân bón New Eco 02, New Eco 03, New Eco 04, New Eco 05 phù hợp với Phụ lục V, Nghị định 108/2017/NĐ-CP, nhưng trong thông báo tiếp nhận hồ sơ công bố hợp quy, Chi cục lại xác nhận phù hợp Quy chuẩn kỹ thuật số QCVN 01-189:019/BNNPTNT!

Theo kết luận thanh tra, trách nhiệm để xảy ra các sai sót này thuộc về lãnh đạo Chi cục, lãnh đạo phòng được phân công phụ trách và công chức thực thi công vụ.

Lãnh đạo Chi cục và công chức thực thi công vụ nghiêm túc kiểm điểm, tổ chức rút kinh nghiệm về những tồn tại, thiếu sót trong công tác bảo vệ và kiểm dịch thực vật, quản lý phân bón và đồng thời đề ra giải pháp khắc phục để đảm bảo thực hiện các công tác trên tuân thủ theo đúng quy định pháp luật, kết luận thanh tra yêu cầu.