Chủ nhiệm Đề tài - TS Đinh Văn Minh thuyết trình đề tài. Ảnh: TH

Ngày 8/9, Viện Khoa học Thanh tra tổ chức hội nghị đánh giá cơ sở đề tài khoa học cấp Bộ  “Thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về thu hồi đất ở Việt Nam hiện nay - Những vấn đề lý luận và thực tiễn” do Tiến sỹ Đinh Văn Minh, Viện trưởng Viện Khoa học Thanh tra làm chủ nhiệm đề tài. Tiến sỹ Nguyễn Văn Kim, quyền Vụ trưởng Vụ Pháp chế chủ trì.

Theo Chủ nhiệm Đề tài, đất đai là tài sản vô cùng quý giá, nên những vấn đề liên quan đến đất đai luôn là lĩnh vực quan trọng phát sinh nhiều mâu thuẫn trong mọi thời kỳ, dưới mọi chế độ mà Nhà nước phải tìm ra các cơ chế để giải quyết. Ở Việt Nam, về cơ bản cho đến nay quá trình phát triển các khu công nghiệp, quá trình đô thị hóa dâng diễn ra mạnh mẽ, tất yếu dẫn đến việc sử dụng của một diện tích lớn đất đai, dẫn đến các tranh chấp mâu thuẫn khiếu kiện về đất đai ngày càng gia tăng, trở thành vấn đề lớn mà các cấp các ngành, từ Trung ương đến địa phương phải tập trung nguồn lực để giải quyết. Trong khiếu nại về đất đai thì các vụ việc liên quan đến vấn đề thu hồi đất, đền bù và giải tỏa chiếm tỷ lệ rất lớn. Việc giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực này hết sức khó khăn phức tạp, không ít các vụ việc trở thành điểm nóng, dẫn đến tình trạng khiếu kiện đông người vượt cấp, thậm chí đã xẩy ra những vụ án hình sự.

Chính vì vậy, việc triển khai thực hiện nghiên cứu vấn đề thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về thu hồi đất là hết sức cần thiết nhằm luận giải, phân tích, làm rõ các vấn đề lý luận về thu hồi đất; phân tích hệ thống quy định của pháp luật cũng như các vấn đề nảy sinh từ thực tiễn áp dụng pháp luật, kiến nghị một số giải pháp trước mắt và lâu dài để giảm bớt các khiếu nại về thu hồi đất cũng như nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại về thu hồi đất trong thời gian tới.

Đề tài được chia làm 3 chương, Chương 1: Một số vấn đề lý luận về thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về thu hồi đất; Chương 2: Thực trạng thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về thu hồi đất ở Việt Nam; Chương 3: Giải pháp nhằm giảm thiểu khiếu nại và nâng cao hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại về thu hồi đất. 

Theo Ban Chủ nhiệm, để nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại về thu hồi đất cần thiết phải thành lập nhóm tư vấn giải quyết khiếu nại về đất đai. Đặc biệt là việc thu hồi đất để thực hiện các dự án lớn mà có nhiều người có đất thu hồi thì cần có một nhóm gồm đại diện các cơ quan Nhà nước, Chủ đầu tư…; mở rộng phạm vi đối tượng của khiếu nại hành chính trong lĩnh vực đất đai theo hướng cho phép khiếu kiện đối với văn bản quy phạm pháp luật; nâng cao chất lượng giải quyết khiếu nại, giảm bớt khiếu nại tiếp về đất đai; tăng cường đối thoại trong quá trình giải quyết khiếu nại về thu hồi đất….

Góp ý tại buổi đánh giá, các đại biểu đánh giá cao về công trình nghiên cứu của Ban Chủ nhiệm đề tài, nội dung thể hiện cơ bản mục tiêu nghiên cứu, tạo cơ sở khoa học, giải pháp về thu hồi, giải quyết  khiếu nại về thu hồi đất hiện nay; hình thức đúng quy định, cơ cấu, bố cục rõ ràng. Đề tài tổ chức nghiên cứu công phu, nhiều nội dung, nhiều thông tin quý. Nôi dung hay, các đề xuất mang tính khả thi, đột phá.

Tuy nhiên, Hội đồng Đánh giá cũng đề nghị Ban Chủ nhiệm đề tài cần phải hoàn thiện thêm về những vấn đề chung nhất, đậm đặc nhất, đó là nhấn mạnh việc tập trung thu hồi đất hay là về khiếu nại thu hồi đất hay đồng thời nghiên cứu cả hai nội dung này? Nhấn mạnh được nội dung này chương I sẽ làm nổi bật thêm chương II.

Đồng thời, đề nghị tách riêng vấn đề thu hồi đất và bồi thường thu hồi đất; cần luận giải thêm lý thuyết về khiếu nại thu hồi đất và giải quyết thu hồi đất; xác định rõ đối tượng khiếu nại thu hồi đất hiện nay; phân nhóm rõ hơn. 

Với những đóng góp cuả các đại biểu, Ban Chủ nhiệm đề tài sẽ bổ sung và hoàn thiện. 

Hội đồng Đánh giá cao tính cấp thiết của đề tài và đồng ý đưa ra nghiệm thu chính thức.

Thái Hải