(Thanh tra) - Trong năm 2024, tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính về hoạt động bán hàng đa cấp từ hoạt động thanh tra, kiểm tra lên tới 1,46 tỷ đồng, đồng thời nhiều vụ việc có dấu hiệu biến tướng đã được chuyển sang cơ quan công an.
Xử phạt 1,46 tỷ đồng và chuyển cơ quan công an nhiều vụ việc
Năm vừa qua, công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm về hoạt động bán hàng đa cấp đã được Uỷ ban Cạnh tranh quốc gia (UBCTQG) tiến hành thường xuyên và chặt chẽ. Tổng cộng, UBCTQG đã tiến hành thanh tra, kiểm tra đối với 7 doanh nghiệp và 16 sở công thương các tỉnh, thành phố. Qua đó, hàng loạt vi phạm đã được phát hiện và xử lý với tổng số tiền phạt là 1,46 tỷ đồng.
Các doanh nghiệp bị xử phạt bao gồm những tên tuổi như Công ty Cổ phần Tập đoàn Liên kết Việt Nam (95 triệu đồng), Công ty TNHH MTV Herbalife Việt Nam (205 triệu đồng), Công ty TNHH Gcoop Việt Nam (175 triệu đồng), Công ty TNHH Thương mại Lô Hội (220 triệu đồng), Công ty TNHH Thiên Sư Việt Nam (245 triệu đồng) và Công ty TNHH Perfect Global Việt Nam (215 triệu đồng).
Đặc biệt, trường hợp của Công ty TNHH Phong cách sống Kim Cương Việt Nam là minh chứng rõ nét nhất cho sự quyết liệt của cơ quan quản lý. Ngày 26/7/2024, công ty này không chỉ nhận mức phạt hành chính lên tới 305 triệu đồng mà còn phải nhận hình phạt cao nhất là thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp.
Quyết định xử phạt đã chỉ ra một danh sách dài các hành vi vi phạm mang tính hệ thống, thể hiện sự coi thường pháp luật nghiêm trọng. Cụ thể, công ty chỉ định đào tạo viên không đáp ứng điều kiện để thực hiện đào tạo cơ bản cho người tham gia bán hàng đa cấp; cung cấp thông tin gian dối về kế hoạch trả thưởng, về lợi ích của việc tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp; không thực hiện đúng quy định về việc niêm yết công khai tại trụ sở chính của công ty các tài liệu liên quan tới hoạt động và hàng hóa kinh doanh theo phương thức đa cấp của công ty.
Cùng với đó, công ty đã không thực hiện thông báo với Sở Công Thương địa phương khi tổ chức hội nghị, hội thảo, đào tạo thuộc trường hợp phải thông báo theo quy định; không thực hiện thủ tục đề nghị sửa đổi, bổ sung giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp theo quy định của pháp luật; thực hiện không đúng nghĩa vụ báo cáo trong hoạt động bán hàng đa cấp tới cơ quan quản lý nhà nước theo quy định pháp luật.
Căn cứ theo quy định của Nghị định 40/2018/NĐ-CP ngày 12/3/2018 của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp (được sửa đổi bổ sung một số điều tại Nghị định số 18/2023/NĐ-CP), trên cơ sở quyết định xử phạt, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia - Bộ Công Thương đã ban hành quyết định thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp của Công ty. Theo đó, Công ty phải chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp kể từ ngày 26/7/2024.
Việc thu hồi giấy phép theo quy định tại Nghị định 40/2018/NĐ-CP là một đòn giáng mạnh mẽ, khẳng định rằng những doanh nghiệp hoạt động thiếu nghiêm túc, có hệ thống vi phạm kéo dài sẽ bị loại bỏ khỏi thị trường.
Phối hợp chặn đứng đa cấp biến tướng
Nhận thức rõ ràng ranh giới mong manh giữa bán hàng đa cấp hợp pháp và các mô hình lừa đảo biến tướng, UBCTQG đã đặc biệt chú trọng công tác phối hợp liên ngành. Đây là lá chắn quan trọng nhất để bảo vệ người dân trước các cạm bẫy tài chính.
Trong năm 2024, UBCTQG đã chủ động chuyển thông tin về 11 trường hợp có dấu hiệu kinh doanh đa cấp biến tướng, không phép cho Công an Thành phố Hà Nội, Công an Thành phố Hồ Chí Minh và Công an tỉnh Nam Định. Đây là những vụ việc có dấu hiệu hình sự, vượt ra ngoài phạm vi xử phạt hành chính, cần sự vào cuộc điều tra của cơ quan công an để làm rõ bản chất lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.
Bên cạnh đó, UBCTQG cũng đóng vai trò là cơ quan chuyên môn, phối hợp trả lời, cung cấp thông tin chuyên sâu về 7 trường hợp khác cho cơ quan công an các địa phương như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Nghệ An, Thanh Hóa, giúp các đơn vị này có cơ sở vững chắc trong việc xác định và xử lý các hoạt động bất hợp pháp.
Song song với việc thanh tra, kiểm tra, UBCTQG cũng chú trọng đến công tác quản lý hành chính và hỗ trợ doanh nghiệp. Trong năm, cơ quan này đã xử lý 131 thủ tục hành chính, tổ chức các hội nghị hướng dẫn, giải đáp thắc mắc cho doanh nghiệp. Ngoài ra, 3 đợt kiểm tra kiến thức pháp luật về bán hàng đa cấp đã được tổ chức, cấp gần 80 giấy xác nhận kiến thức cho nhân sự của các doanh nghiệp.
Hoạt động tiếp nhận và giải quyết 25 trường hợp phản ánh, tranh chấp cũng cho thấy vai trò của cơ quan quản lý trong việc bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tham gia bán hàng đa cấp.
Năm 2024 có thể được xem là một năm bản lề, thể hiện sự chuyển mình mạnh mẽ trong công tác quản lý hoạt động bán hàng đa cấp. Những con số xử phạt, những quyết định thu hồi giấy phép không chỉ là thành tích mà còn là lời cảnh báo đanh thép gửi đến các doanh nghiệp hoạt động gian dối trong lĩnh vực này.
Bằng cách kết hợp hài hòa giữa việc "xây" (hướng dẫn, đào tạo, hoàn thiện thủ tục) và "chống" (thanh tra, xử phạt, phối hợp với công an), UBCTQG đang từng bước sàng lọc, làm trong sạch môi trường kinh doanh. Mục tiêu cuối cùng là hướng tới một thị trường bán hàng đa cấp phát triển minh bạch, nơi các doanh nghiệp chân chính có thể hoạt động hiệu quả và quyền lợi của người tiêu dùng cũng như người tham gia được bảo vệ một cách tối đa.
