Năm 2024, Uỷ ban Dân tộc đã tổ chức tiếp 25 lượt công dân. Ảnh: Hoàng Nam

Cụ thể, 6 cuộc thanh tra chuyên ngành việc thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi theo Quyết định 1719 tại các tỉnh Hòa Bình, Đắk Lắk, Sóc Trăng, Lào Cai, Thanh Hóa, Thừa Thiên Huế; 3 cuộc thanh tra hành chính gồm: Việc thực hiện Dự án 10 (Truyền thông, tuyên truyền, vận động trong vùng đồng bào DTTS và miền núi. Kiểm tra, giám sát đánh giá việc tổ chức thực hiện Chương trình theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ do các vụ, đơn vị thuộc Ủy ban Dân tộc và các tổ chức, cá nhân có liên quan thực hiện từ năm 2021 đến năm 2023); việc thực hiện Dự án tăng tốc phát triển kinh tế - xã hội và giảm nghèo đa chiều trong DTTS tại Việt Nam (Dự án SDPREM) do Chương trình Phát triển Liên Hợp quốc (UNDP) tài trợ; việc thực hiện Đề án “Bồi dưỡng kiến thức dân tộc đối với cán bộ, công chức, viên chức giai đoạn 2018-2025 tại Học viện Dân tộc.

Thực hiện Nghị quyết số 143/NQ-CP ngày 17/9/2024 của Chính phủ về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để khẩn trương khắc phục hậu quả bão số 3 (Yagi), Thanh tra Uỷ ban Dân tộc đã tạm ngừng 2 cuộc thanh tra chuyên ngành tại Lào Cai và Thanh Hoá. Đồng thời tham mưu Bộ trưởng, Chủ nhiệm Uỷ ban Dân tộc điều chỉnh, bổ sung cuộc thanh tra việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi theo Quyết định 1719 của Thủ tướng Chính phủ và một số chính sách dân tộc khác tại tỉnh Gia Lai.

Theo báo cáo của Thanh tra Ủy ban Dân tộc, đơn vị đã ban hành kết luận đối với 2 cuộc thanh tra hành chính theo kế hoạch và 1 cuộc thanh tra hành chính đột xuất việc chấp hành các quy định của pháp luật về bảo vệ bí mật Nhà nước, an ninh mạng và trách nhiệm về thực hiện công vụ của công chức, viên chức tại Vụ Pháp chế, Tạp chí Dân tộc, Nhà khách Dân tộc.

Đối với 4 cuộc thanh tra chuyên ngành, đến thời điểm báo cáo, Thanh tra Uỷ ban đã kết thúc thanh tra trực tiếp tại các tỉnh Hòa Bình, Đắk Lắk, Sóc Trăng và Thừa Thiên Huế, đang thực hiện xây dựng báo cáo và dự thảo Kết luận theo quy định.

Trong công tác tiếp công dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, năm 2024, Uỷ ban Dân tộc đã tổ chức tiếp 25 lượt công dân, trong đó, Thanh tra Ủy ban tiếp 8 lượt, Vụ Công tác dân tộc địa phương tiếp 17 lượt (có 9 đoàn đồng người với 49 người).

Theo Thanh tra Ủy ban Dân tộc, các kiến nghị phản ánh của công dân chủ yếu liên quan đến việc thu hồi đất, công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi thực hiện các dự án; phản ánh về việc chính quyền địa phương thu hồi đất của các hộ dân để giao cho doanh nghiệp; việc thực hiện chính sách đối với học sinh là con em người DTTS; việc cán bộ, công chức gây phiền hà cho người dân khi giải quyết công  việc... các nội dung này không thuộc thẩm quyền giải quyết của Ủy ban Dân tộc.

Một số nội dung đơn thư khiếu nại, kiến nghị của công dân liên quan đến giải quyết tranh chấp về dân sự, kinh tế... đã được cơ quan có thẩm quyền xem xét giải quyết, tuy nhiên công dân không đồng ý, vẫn tiếp tục gửi đơn kiến nghị đến các cơ quan của đảng, nhà nước từ Trung ương, đến địa phương.

Năm 2024, 76 đơn của công dân được Thanh tra Ủy ban Dân tộc tiếp nhận, trong đó có 52 đơn kiến nghị, phản ánh; 8 đơn khiếu nại và 16 đơn tố cáo. Tất cả 76 đơn này đều không thuộc thẩm quyền giải quyết của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban. Theo đó, Thanh tra Ủy ban đã hướng dẫn công dân xử lý đối với 3 đơn; chuyển 42 đơn đến các cơ quan có chức năng, thẩm quyền xử lý; lưu 31 đơn để theo dõi.

Theo đánh giá của Thanh tra Ủy ban Dân tộc, bên cạnh những kết quả đạt được, còn có những hạn chế, khó khăn nhất định ảnh hưởng đến kết quả thực hiện nhiệm vụ như: Việc chấp hành công tác thông tin, báo cáo còn hạn chế, một số báo cáo cung cấp chưa kịp thời, chất lượng báo cáo còn hạn chế. Một số cuộc thanh tra chậm ban hành kết luận do mất nhiều thời gian tham vấn, phối hợp ý kiến giữa các đơn vị chuyên môn...

Theo kế hoạch, năm 2025, Thanh tra Ủy ban Dân tộc sẽ thực hiện 2 cuộc thanh tra hành chính về việc thực hiện nhiệm vụ được giao về công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và thực hành tiết kiệm, chống lãng phí tại Vụ Chính sách Dân tộc và Trường Dự bị Đại học dân tộc Sầm Sơn; 7 cuộc thanh tra chuyên ngành việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ tại 7 tỉnh Thanh Hoá, Điện Biên, Tuyên Quang, Hà Giang, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Kon Tum, Trà Vinh (dự phòng).