ThS Đỗ Mạnh Hùng trình bày nội dung thuyết minh đề tài. Ảnh: TH

ThS Đỗ Mạnh Hùng cho rằng, trong giai đoạn từ năm 2015 đến nay, bên cạnh việc ban hành các cơ chế, chính sách về cơ cấu lại doanh nghiệp Nhà nước, cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước, các cơ quan có thẩm quyền còn đặc biệt quan tâm tới việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản trong các doanh nghiệp Nhà nước.

Nhiều văn bản quy phạm pháp luật được ban hành nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới, hội nhập, tạo môi trường pháp lý đầy đủ, đồng bộ, ổn định cho hoạt động quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước, đồng thời đảm bảo tôn trọng và nâng cao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của doanh nghiệp cùng việc tăng cường sự kiểm tra, giám sát của Nhà nước trong quản lý, sử dụng vốn và tài sản.

Cũng từ thực tiễn cho thấy Luật Quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp và hệ thống các văn bản pháp luật đã góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý, sử dụng vốn và tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp, tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động đầu tư và quản lý vốn Nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp; phân định rõ chức năng, quyền hạn và nhiệm vụ của đại diện chủ sở hữu Nhà nước, đại diện chủ sở hữu doanh nghiệp trong hoạt động đầu tư vào quản lý vốn Nhà nước đã đầu tư…

Bên cạnh kết quả đạt được trong hoạt động của các doanh nghiệp Nhà nước, cơ chế quản lý cũng như thực trạng hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp Nhà nước trong thời gian qua cũng còn nhiều hạn chế, bất cập. Đó là: Quá trình chuyển đổi cơ chế quản lý đối với doanh nghiệp Nhà nước còn chậm, nhiều vụ việc vi phạm pháp luật, tham nhũng, tiêu cực chậm được phát hiện. Xảy ra không ít vụ việc vi phạm pháp luật nghiêm trọng trong các doanh nghiệp Nhà nước gây thất thoát lớn về tiền, tài sản Nhà nước trong các doanh nghiệp, nhiều người có chức vụ cao vị xử lý hình sự, bị kết án rất nặng.

“Kết quả xử lý các vụ án này có thể rút ra những bài học về thanh tra với các doanh nghiệp Nhà nước, bởi lẽ, nhiều vụ việc nghiêm trọng đã xảy ra trong doanh nghiệp Nhà nước một thời gian dài nhưng không được phát hiện sớm bởi cơ chế thanh tra” - chủ nhiệm đề tài cho biết.

Qua thực tiễn các cuộc thanh tra nói chung và thanh tra việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp nói riêng cũng cho thấy đang có nhiều vấn đề đặt ra đối với việc tiến hành các cuộc thanh tra, từ việc xác định đối tượng, xây dựng kế hoạch thanh tra, các biện pháp nghiệp vụ, quy trình, thủ tục tiến hành các cuộc thanh tra việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp Nhà nước.

Trên cơ sở mục tiêu nghiên cứu chung là làm sáng tỏ những vấn đề lý luận, tổng kết thực tiễn và đưa ra giải pháp nâng cao chất lượng thanh tra việc quản lý sử dụng vốn, tài sản tại doanh nghiệph Nhà nước, đề tài dự kiến triển khai 3 nội dung: Cơ sở lý luận về tổ chức hoạt động thanh tra, kiểm tra trong bối cảnh thực hiện chủ trương phân quyền trong quản lý Nhà nước; Thực trạng thanh tra việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp Nhà nước;  Quan điểm, giải pháp nâng cao chất lượng thanh tra việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp.

TS Nguyễn Huy Hoàng, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học Thanh tra nhấn mạnh: Thuyết minh được chuẩn bị rất tốt, nội dung nghiên cứu 2 có ý nghĩa rất quan trọng, từ thực trạng về việc thanh tra tại doanh nghiệp Nhà nước, cần chỉ ra bài học kinh nghiệm trong việc thanh tra, kiểm tra và chỉ ra được dạng sai phạm chính thường xảy ra trong việc thanh tra quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp. Qua đó, phần giải pháp đề tài cần đề xuất đề cương những nội dung thanh tra việc quản lý sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp Nhà nước.

TS Trần Văn Long, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế cho rằng, đây là nội dung nghiên cứu đáp ứng được tính thực tiễn hiện nay. Về mặt hình thức thuyết minh đã đảm bảo tính kết cấu. Về mục tiêu cụ thể cần nhóm gọn lại thành 3 vấn đề: lý luận, thực trạng và giải pháp. Phạm vi nghiên cứu của đề tài cần được xác định rõ hơn. Tính cấp thiết của đề tài cần phân tích rõ hạn chế, bất cập từ hoạt động thanh tra đặt ra. Nội dung nghiên cứu cần bổ sung một số nội dung về việc kiểm soát vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp.

ThS Văn Tiến Mai, Phó Cục trưởng Cục Giám sát, Thẩm định và Xử lý sau thanh tra cho rằng, đề tài cần nhấn mạnh tính cấp thiết và cần làm rõ những hạn chế, bất cập trong thanh tra việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp; đồng thời, lược bỏ một số quy định pháp luật không phù hợp; bỏ một số nội dung về kiểm tra.

Về nội dung nghiên cứu, bổ sung vai trò của hoạt động thanh tra việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp Nhà nước.

Kết luận hội nghị, TS Nguyễn Văn Kim, Chủ tịch Hội đồng Thuyết minh đánh giá việc nghiên cứu nội dung đề tài có tính cấp thiết. Tuy nhiên, đề tài cần làm rõ nhiều cơ quan có thẩm quyền thanh tra, kiểm tra, giám sát và những tồn tại, hạn chế của công tác thanh tra; nên có khái quát chung về vấn đề đặt ra, làm rõ khái niệm doanh nghiệp Nhà nước, làm rõ đặc điểm, vai trò, thẩm quyền thanh tra việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp Nhà nước.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung quy định pháp luật và thực tiễn hoạt động thanh tra về quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước. Tổng quan tình hình nghiên cứu nên bổ sung các công trình nghiên cứu, đề án và luận giải rõ lý do cần nghiên cứu. Nội dung nghiên cứu phân tích rõ thực trạng quy định pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp Nhà nước…

Đề tài nghiên cứu được phê duyệt thực hiện trong năm 2024 - 2025.