Viện trưởng Viện KSND Tối cao Lê Minh Trí sẽ trả lời chất vấn chiều ngày 20/3. Ảnh: Đ.X

Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình và Viện trưởng Viện KSND Tối cao Lê Minh Trí sẽ đăng đàn trả lời chất vấn tại phiên họp thứ 21 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày mai (20/3).

Các vấn đề liên quan đến thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp; xét xử trong các vụ án hình sự, nhất là các vụ án về kinh tế, tham nhũng sẽ được đặt ra với 2 trưởng ngành.

Không bỏ lọt tội phạm tham nhũng, xử lý nghiêm minh

Báo cáo một số nội dung liên quan đến các nhóm vấn đề chất vấn, Viện trưởng Viện KSND Tối cao Lê Minh Trí đề cập các vụ án về tham nhũng, kinh tế, chức vụ.

Theo ông Lê Minh Trí cho biết, trong quá trình thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử, Viện trưởng Viện KSND Tối cao yêu cầu viện KSND các cấp phải xác định đúng bản chất, động cơ; áp dụng đúng các quy định pháp luật trong xác định tội danh và đánh giá chứng cứ, hành vi phạm tội.

“Viện trưởng Viện KSND Tối cao yêu cầu khởi tố và thay đổi tội danh khi có căn cứ; bảo đảm mọi hành vi tham nhũng phải được xử lý nghiêm minh, không bỏ lọt tội phạm”, ông Lê Minh Trí cho hay.

Cùng với đó thực hiện các biện pháp xử lý kịp thời, ngăn chặn việc chuyển nhượng, tẩu tán tài sản; áp dụng chặt chẽ các biện pháp thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát trong các vụ án tham nhũng, kinh tế ngay từ giai đoạn tiếp nhận giải quyết nguồn tin về tội phạm cho đến giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án để bảo đảm cho việc thu hồi tài sản đạt kết quả cao nhất.

Ngành Kiểm sát cũng chủ động phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng, Ban Nội chính Trung ương để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, kịp thời khởi tố, đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố và xử lý đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.

Với những kết quả đạt được, ông Lê Minh Trí khẳng định, kết quả công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc giải quyết các vụ án hình sự của ngành Kiểm sát “năm sau tốt hơn năm trước, hằng năm đều đạt và vượt các chỉ tiêu của Quốc hội”

Ông cũng nhấn mạnh tỷ lệ oan, sai giảm dần theo từng năm, từng nhiệm kỳ Quốc hội và chiếm tỷ lệ rất nhỏ so với số lượng bị can, bị cáo đã truy tố, xét xử; số kiến nghị của Viện KSND yêu cầu các cơ quan hữu quan khắc phục vi phạm tăng và hầu hết đều được thực hiện.

Theo ông Lê Minh Trí, Viện KSND các cấp đã chủ động thực hiện nghiêm, đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của ngành nên đã hạn chế tối đa việc bỏ lọt tội phạm, trong đó có tội phạm kinh tế, chức vụ; điển hình như trong quá trình giải quyết các vụ án: AIC Đồng Nai, Việt Á, Vnpharma.

“Các vụ án về kinh tế, chức vụ đều được ngành Kiểm sát xử lý có căn cứ, đúng pháp luật, kịp thời, nghiêm minh, đạt lý, thấu tình, đáp ứng các yêu cầu chính trị của Đảng, Nhà nước”, Viện trưởng Lê Minh Trí khẳng định.

Trong việc phòng ngừa và xử lý tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ ngành Kiểm sát, ông Lê Minh Trí cho biết, nhiều năm qua luôn chỉ đạo phải tăng cường kỷ luật, kỷ cương, gắn trách nhiệm người đứng đầu trong kiểm tra, giám sát, phát hiện và xử lý vi phạm...

Bên cạnh kết quả đạt được, Viện trưởng Lê Minh Trí cũng thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, tồn tại và nguyên nhân. 

Xảy ra một số trường hợp toà án trả hồ sơ để yêu cầu khởi tố tội phạm mới và người phạm tội mới; bị can phải đình chỉ do không có sự việc phạm tội hoặc hành vi không cấu thành tội phạm.

Có trường hợp viện kiểm sát phải rút quyết định truy tố; tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm án hành chính, kháng nghị giám đốc thẩm án dân sự chưa đạt chỉ tiêu của Quốc hội; hay vẫn còn nguồn tin về tội phạm, vụ án hình sự đang tạm đình chỉ... 

Cân nhắc hình phạt với cán bộ vi phạm pháp luật không vụ lợi

Để khắc phục tồn tại, hạn chế từng lĩnh vực, ông Lê Minh Trí cho biết, sẽ thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp.

Trong đó, sẽ phối hợp chặt chẽ với phối hợp với Cơ quan điều tra chứng minh đúng bản chất vụ án; bảo đảm công bằng, nhân văn trong xử lý, không để xảy ra oan sai, bỏ lọt tội phạm.

Với tội phạm kinh tế, chức vụ, tham nhũng, sẽ tăng cường kiến nghị cơ quan, đơn vị kiểm tra, thanh tra để phát hiện xử lý vi phạm từ sớm, từ xa, không để sai phạm tích tụ từ nhỏ thành lớn, lặp lại có hệ thống, nhất là trong các lĩnh vực nhạy cảm, tiềm ẩn nhiều nguy cơ sai phạm, như đất đai, quản lý ngân sách, vốn, tài sản công; tài chính, ngân hàng...

Nâng chất lượng Kiểm sát viên; thực hiện chuyển đổi vị trí công tác định kỳ để phòng ngừa tiêu cực, khắc phục tâm lý trì trệ, thỏa mãn, dẫn đến sai sót trong khi làm nhiệm vụ; xử lý kịp thời, nghiêm minh những cán bộ sai phạm.

Đáng chú ý, Viện trưởng Viện KSND Tối cao Lê Minh Trí kiến nghị Quốc hội tiếp tục chỉ đạo nghiên cứu xây dựng chính sách xử lý tội phạm trong lĩnh vực kinh tế, tham nhũng, chức vụ, bảo đảm yêu cầu vừa nghiêm trị, vừa khoan hồng theo hướng xử lý nghiêm người chủ mưu cầm đầu, có động cơ vụ lợi.

Đồng thời phân hóa, tạo điều kiện cho chủ thể sai phạm khắc phục hậu quả, giảm nhẹ cho người vi phạm do chấp hành mệnh lệnh, không vụ lợi nhằm làm tốt hơn việc thu hồi tài sản Nhà nước bị tham nhũng, thất thoát; bảo đảm hiệu quả phòng chống tội phạm, vừa có trọng tâm, trọng điểm, có răn đe, giáo dục, vừa nhân văn, thuyết phục

Viện trưởng Lê Minh Trí phân tích, hiện nay trong thực tế cán bộ vi phạm pháp luật không chỉ là tội phạm tham nhũng mà nhiều trường hợp là tội phạm kinh tế, chức vụ nhưng không có yếu tố vụ lợi.

Cụ thể là Điều 219 Bộ luật Hình sự năm 2015 về tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí và Điều 360 Bộ luật Hình sự năm 2015 về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.

Theo ông Lê Minh Trí, trong chính sách hình sự cần cân nhắc sửa đổi mức hình phạt, mức tính hậu quả thiệt hại hiện nay và tăng chế tài phạt tiền, giảm chế tài phạt tù để có chính sách xử lý hiệu quả hơn.