Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh, các khoản thu phí lệ phí phải phải minh bạch. Ảnh: Thảo Nguyên

Phải trình Quốc hội danh mục phí

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách (TCNS) Phùng Quốc Hiển, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, ngay sau kỳ họp thứ 9 kết thúc, Thường trực Ủy ban TCNS và cơ quan soạn thảo đã phối hợp với các bộ, ngành, địa phương rà soát các luật liên quan; các khoản phí, lệ phí hiện hành; các khoản phí, lệ phí được quy định tại các luật chuyên ngành.

Qua rà soát, bãi bỏ 5 khoản phí và 6 khoản lệ phí; bổ sung 6 khoản phí; sửa tên 3 khoản phí cho phù hợp và ngoài học phí, viện phí đề xuất chuyển sang giá thì thêm 4 khoản phí chuyển sang cơ chế giá nữa (gồm: Phí kiểm nghiệm mẫu thuốc, nguyên liệu làm thuốc, thuốc; phí kiểm tra, kiểm nghiệm về an toàn thực phẩm; phí kiểm dịch y tế; phí phòng chống dịch bệnh).

Cho ý kiến 17 dự án luật và 1 dự án pháp lệnh

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho biết, đây là phiên họp diễn ra trong khoảng thời gian dài với nhiều nội dung quan trọng.Ủy ban Thường vụ Quốc hộisẽ xem xét, cho ý kiến 17 dự án luật và 1 dự án pháp lệnh. Trong đó, có nhiều dự luật lớn như dự án: Bộ luật Dân sự (sửa đổi); Bộ luật Tố tụng dân sự (sửa đổi); Bộ luật Tố tụng hình sự (sửa đổi); Luật An toàn thông tin; Luật Trưng cầu ý dân; Luật Tín ngưỡng tôn giáo… Với khối lượng công việc lớn, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần có cách làm khoa học, bảo đảm nội dung, chất lượng công việc, chuẩn bị tốt nhất cho kỳ họp thứ 10.

“Ngay phí qua trạm trên đường thôi mà cải cách lên xuống vẫn phiền hà. Trong khi rất nhiều khoản phí lệ phí theo luật này ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh. Nói tên phí, loại phí thôi đã mệt mà nay mai thủ tục cho phí đó chưa biết thế nào thì có khổ dân không? Làm luật này phải trên tinh thần đổi mới và hội nhập”, Chủ tịch Quốc hội nói.

Nhấn mạnh đây là vấn đề ảnh hưởng đến toàn dân, Chủ tịch Quốc hội đề nghị làm rõ cái nào giá, cái nào phí và lệ phí để từ đó rà soát, hình thành danh mục trình Quốc hội. “Nếu chưa có một danh mục phí, lệ phí các loại thì Quốc hội chưa thông qua luật này. Thủ tục thu và nộp phải thật đơn giản. Nếu kỳ họp tới thông qua được thì tốt, không kịp thì kỳ 11 chứ không vội vàng. Quan trọng số một vẫn là chất lượng”, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu.

Thu phí phải phù hợp với thu nhập của người dân

Chủ nhiệm Uỷ ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Trương Thị Mai cũng đề phân biệt rõ giữa phí và giá dịch vụ để loại bỏ, thu gọn danh mục phí và lệ phí. Việc này cũng giúp người dân hiểu rõ được bản chất, vì giá là tính đúng, tính đủ còn phí có yếu tố phúc lợi của Nhà nước và Nhà nước phải quản chặt khoản này.

“Nếu luật này không nói được danh mục phí, lệ phí thì công bố ra người dân chẳng biết đóng cái gì, đóng thế nào. Luật Đầu tư và Luật Kinh doanh trước đây khó như thế ta còn làm được thì luật này phải thể hiện cụ thể để người dân hiểu cái nào đóng, cái nào không đóng, cái nào có phúc lợi xã hội”, bà Mai nêu ý kiến.

Bà Trương Thị Mai cũng cho rằng không nên dùng từ “hợp lý” trong nguyên tắc xác định mức thu phí, mà nên cụ thể là phù hợp với thu nhập của người dân. “Thế giới thu bảo hiểm đều căn cứ trên thu nhập của người dân. Ngay mức thu của y tế cũng căn cứ thu nhập chứ cứ tăng lên quá cao người dân đâu có đỡ nổi”.

Còn Phó Chủ tịch Uông Chu Lưu thì lưu ý phạm vi trong mối quan hệ giữa Luật Phí và Lệ phí với các luật khác cũng có quy định về phí, lệ phí. Quan trọng, khi nào gọi là phí, khi nào là giá vì cuối cùng cũng đến người hưởng thụ dịch vụ, ảnh hưởng đến túi tiền của người dân cũng như đảm bảo công bằng cho doanh nghiệp. Cho nên, cần nghiên cứu, rà soát kỹ để tránh trường hợp như phí xe máy vừa qua có tỉnh thu, tỉnh không thu và tác động dư luận rất lớn.

Vẫn thu phí lòng đường, hè phố

Một số ý kiến đề nghị không thu phí lòng đường, hè phố. Giải trình về vấn đề này, Chủ nhiệm Phùng Quốc Hiển cho biết, việc sử dụng lòng đường, vỉa hè vào các mục đích khác như điểm đỗ xe ô tô... đã được nhiều nước trên thế giới thực hiện khá tốt. Ở nước ta, các bãi trông giữ xe công cộng còn hạn chế, nhu cầu sử dụng lòng đường, hè phố để trông giữ xe máy, ô tô, đặc biệt tại các TP lớn phát sinh ngày càng lớn.

“Người được sử dụng lòng, hè đường phải nộp phí là bảo đảm công bằng trong việc sử dụng lòng đường, hè phố, tạo nguồn thu cho ngân sách địa phương. Ủy ban TCNS và cơ quan soạn thảo thống nhất đề nghị giữ lại khoản phí này và yêu cầu các địa phương, nhất là ở các đô thị lớn cần tăng cường công tác quản lý, quy định cụ thể từng khu vực, từng tuyến phố được phép sử dụng tạm thời lòng đường, hè phố và tăng cường công tác quản lý khoản thu này bảo đảm công khai, minh bạch, tránh việc thu, sử dụng không đúng với quy định của pháp luật”, Chủ nhiệm Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh.

Thảo Nguyên