(Thanh tra) - Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đề nghị nghiên cứu, áp dụng nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền” thực chất trong lĩnh vực xây dựng, giao thông vận tải. Song song là phát triển đô thị thông minh, hệ thống giao thông thông minh để giảm thiểu tác động đến môi trường.
Ngày 21/7, Đoàn giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường 2020 có hiệu lực thi hành” làm việc với Bộ Xây dựng, với sự chủ trì của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, Trưởng đoàn giám sát.
Áp dụng nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền” thực chất
Thay mặt Đoàn giám sát của Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nhấn mạnh vai trò trách nhiệm đặc biệt của ngành xây dựng trong công tác bảo vệ môi trường.
Theo ông, Bộ Xây dựng phải nhận thức sâu sắc hơn về vai trò và gánh vác đầy đủ trách nhiệm của mình trong công tác bảo vệ môi trường với lĩnh vực xây dựng và giao thông vận tải.
Trong đó, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, phải coi việc hoàn thiện thể chế, chính sách - nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu, là cái gốc của mọi vấn đề.
“Từ thực tiễn quản lý của mình, đề nghị Bộ Xây dựng chủ động nghiên cứu, kiến nghị sửa đổi, bổ sung Luật Bảo vệ môi trường và các luật khác, các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan trong thời gian tới”, ông Lê Minh Hoan nói.
Ông cũng đề nghị bộ rà soát, loại bỏ các quy định về quản lý chất thải rắn xây dựng đã lạc hậu, không còn phù hợp với tư duy về kinh tế tuần hoàn; bổ sung, hoàn thiện các quy định về tái chế, tái sử dụng chất thải rắn xây dựng, biến chất thải thành tài nguyên.
Cùng với đó, có giải pháp quyết liệt, tạo sự chuyển biến tích cực trong việc xử lý tro, xỉ, thạch cao từ các nhà máy nhiệt điện đang là một thách thức môi trường quốc gia.
“Bộ Xây dựng cần phải giữ vai trò chủ chốt trong việc tạo ra "đầu ra" cho các loại phế thải này”, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, phải coi đây là nhiệm vụ cấp bách, để giải quyết dứt điểm trong thời gian sớm nhất.
Vấn đề cần tập trung nữa, theo Phó Chủ tịch Quốc hội, là phải hình thành tư duy đột phá về các công cụ kinh tế và xã hội hóa đầu tư, chuyển đổi số.
Ông cho rằng, Bộ Xây dựng phải chủ động, phối hợp với các bộ để đề xuất các cơ chế, chính sách đột phá để thu hút nguồn lực xã hội vào các công trình hạ tầng môi trường như nhà máy xử lý nước thải, khu tái chế chất thải rắn sinh hoạt.
Xử lý nghiêm, công khai trường hợp vi phạm về bụi, tiếng ồn, quản lý chất thải
Nghiên cứu, áp dụng nguyên tắc "người gây ô nhiễm phải trả tiền" một cách thực chất trong lĩnh vực xây dựng, giao thông vận tải; Ứng dụng công nghệ mới và chuyển đổi số trong quản lý xây dựng, giao thông vận tải, phát triển đô thị thông minh, hệ thống giao thông thông minh để tối ưu hóa trong vận hành, giảm thiểu tác động đến môi trường, cũng là vấn đề được Phó Chủ tịch Quốc hội đề cập.
Ông đặc biệt lưu ý phải nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, siết chặt kỷ cương, kỷ luật hành chính.
“Pháp luật, chính sách dù có tốt đến đâu sẽ không phát huy hiệu quả nếu không được thực thi nghiêm minh trên thực tế”, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu.
Từ đó, ông đề nghị Bộ Xây dựng chủ động trong công tác kiểm tra việc tuân thủ pháp luật môi trường tại các công trường xây dựng, các cơ sở sản xuất vật liệu xây dựng, các quy định về bảo vệ môi trường trong hoạt động giao thông vận tải.
Bộ Xây dựng cần phối hợp với Thanh tra Chính phủ xử lý thật nghiêm, công khai các trường hợp vi phạm về bụi, tiếng ồn, quản lý chất thải để tạo sức răn đe; chủ động nắm bắt, hướng dẫn, tháo gỡ các "điểm nghẽn" trong thực thi chính sách tại địa phương, theo Phó Chủ tịch Quốc hội.
Trên cơ sở ý kiến chỉ đạo của Phó Chủ tịch Quốc hội và ý kiến của các thành viên Đoàn giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy đề nghị Bộ Xây dựng tiếp tục rà soát, bổ sung, làm rõ, hoàn thiện thêm thông tin, số liệu, đánh giá về công tác bảo vệ môi trường và những kiến nghị cụ thể mà các vị đại biểu Quốc hội quan tâm.
Ông Huy cũng đề nghị Bộ Xây dựng cập nhật số liệu về quản lý chất thải, kiểm soát ô nhiễm, kiểm định khí thải, kiểm kê khí nhà kính, kết quả thực hiện khắc phục các tồn tại theo các kết luận thanh tra, kiểm toán; nguyên nhân, trách nhiệm của Bộ và các cơ quan liên quan...
Báo cáo với đoàn giám sát trước đó, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, các quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng được lập, thẩm định bảo đảm các yêu cầu về bảo vệ môi trường theo quy định pháp luật về bảo vệ môi trường.
Bộ đã ban hành Quy chuẩn QCVN 01:2021/BXD Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy hoạch xây dựng, theo đó đã quy định cụ thể về tỷ lệ cây xanh, mặt nước trong khu dân cư, đất chung cư, lô đất công cộng.
Trong lĩnh vực giao thông vận tải, theo ông Sinh, chính sách ưu đãi, hỗ trợ, khuyến khích phát triển phương tiện giao thông công cộng, phương tiện giao thông sử dụng năng lượng tái tạo, mức tiêu hao nhiên liệu thấp, phát thải thấp hoặc không phát thải đã được cụ thể hóa tại nhiều văn bản.
Bộ Xây dựng hiện đang tiếp tục nghiên cứu, tham mưu triển khai các nhiệm vụ liên quan được Chính phủ, Thủ tướng giao trong triển khai chính sách phát triển phương tiện giao thông xanh…
Tại cuộc làm việc, các thành viên Đoàn Giám sát đề nghị Bộ Xây dựng làm rõ thêm việc hướng dẫn, kiểm tra tình hình thực hiện ở các địa phương về công trình hạ tầng kỹ thuật thu gom, thoát nước thải đô thị, khu dân cư tập trung; việc ban hành hoặc trình cấp thẩm quyền ban hành và tổ chức thực hiện cơ chế, chính sách chuyển đổi, loại bỏ phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu hóa thạch, phương tiện giao thông gây ô nhiễm môi trường, khó khăn vướng mắc và kiến nghị…
