(Thanh tra) - Những buôn làng vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) ở xã Dur Kmăl, tỉnh Đắk Lắk đang đổi thay từng ngày. Góp phần quan trọng vào sự chuyển mình ấy là những người có uy tín – những tấm gương tận tụy, trách nhiệm, giữ vai trò cầu nối giữa Đảng, chính quyền và Nhân dân, lan tỏa tinh thần đoàn kết, xây dựng đời sống mới ở cộng đồng.
Điểm tựa đoàn kết của buôn Kmăn
Xã Dur Kmăl hiện có 19 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó đồng bào DTTS chiếm khoảng 50%. Trên địa bàn có 7 người có uy tín, là các già làng, trưởng buôn, chức sắc tôn giáo.... Lực lượng này nhiều năm qua đã góp phần đưa chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đến với người dân, tạo sự đồng thuận và lan tỏa phong trào thi đua xây dựng buôn làng văn minh, an toàn.
Trong số những gương mặt tiêu biểu ấy, ông Y Khôk H’mok (SN 1956), Phó Bí thư Chi bộ, Trưởng ban Công tác Mặt trận buôn Kmăn, được bà con tin yêu bởi sự tận tụy và uy tín. Từng là người lính tại căn cứ cách mạng Dur Kmăl (mật danh H6), sau ngày đất nước thống nhất, ông tiếp tục công tác tại xã Ea Bông đến năm 1999. Trở về địa phương, ông liên tục được tín nhiệm giữ nhiều cương vị quan trọng như buôn trưởng, bí thư chi bộ, trưởng ban công tác mặt trận và là người có uy tín của buôn.
Dù ở vị trí nào, ông luôn tận tâm với việc vận động người dân thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, tham gia xây dựng nông thôn mới và giữ gìn khối đoàn kết trong buôn.
Buôn Kmăn hiện có 250 hộ với hơn 1.100 nhân khẩu, 90% là người Ê Đê. Ở đây, dấu ấn của ông Y Khôk thể hiện rõ nhất trong vai trò tổ trưởng tổ hòa giải. Sáu năm qua, ông cùng tổ hòa giải tiếp nhận hơn 20 vụ mâu thuẫn và hòa giải thành công 100%, từ tranh chấp đất đai đến bất hòa gia đình. Nhờ cách phân tích rõ ràng, lời nói chân thành, mọi xung đột đều được xử lý kịp thời, không để phát sinh khiếu kiện vượt cấp. Từ đầu năm 2025 đến nay, buôn không xảy ra vụ việc phức tạp nào.
Không chỉ hòa giải, ông còn là cầu nối quan trọng trong các phong trào phát triển kinh tế – xã hội. Ông vận động người dân áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, chỉnh trang vườn tạp, xây dựng chuồng trại xa nhà ở, hiến đất làm đường. Năm 2022, chính nhờ tiếng nói của ông, 6 hộ dân đã tự nguyện hiến đất để làm tuyến đường bê tông dài 250 m, giúp buôn có diện mạo mới khang trang, sạch đẹp.
Trong giáo dục, ông luôn nhắc nhở các gia đình cho con em đến trường đầy đủ, nhờ vậy tỷ lệ trẻ dưới 5 tuổi ra lớp đạt 100%. Đời sống buôn Kmăn ngày càng ổn định, toàn buôn hiện chỉ còn khoảng 5 hộ nghèo và 22 hộ cận nghèo.
Gia đình ông cũng là điển hình làm kinh tế khi duy trì 2 ha lúa, thu 9–10 tấn mỗi năm. Ở tuổi gần 70, ông vẫn miệt mài với công việc cộng đồng, gắn bó, giúp đỡ bà con khi gặp khó khăn. Ông chia sẻ: “Còn sức là còn cống hiến. Được bà con tín nhiệm là vinh dự, tôi phải gương mẫu để mọi người tin và làm theo”.
Lan tỏa nếp sống mới, đẩy lùi hủ tục ở buôn Cuê
Bà H’Dim Byă (SN 1967, buôn Cuê) cũng là tấm gương người có uy tín nổi bật tại xã Dur Kmăl. Từng công tác nhiều năm trong chính quyền xã, sau khi nghỉ hưu, bà tiếp tục được cộng đồng tín nhiệm giao trọng trách người có uy tín.
Điều khiến bà H’Dim được nhắc đến nhiều nhất chính là những nỗ lực trong tuyên truyền, vận động người dân từ bỏ các hủ tục, đặc biệt là tình trạng tảo hôn và kết hôn cận huyết – vấn đề tồn tại nhiều năm ở vùng đồng bào Ê Đê. Bà thường xuyên phối hợp với chính quyền, đoàn thể tổ chức tuyên truyền tại trường học, buôn làng, hoặc đến trực tiếp từng nhà để chia sẻ, giải thích về tác hại của hôn nhân sớm.
Nhờ cách nói chuyện chân thành, gần gũi, bà luôn nắm bắt kịp thời các trường hợp có nguy cơ tảo hôn để phối hợp ngăn chặn. Đến nay, buôn Cuê gần như không còn tình trạng tảo hôn, trẻ em ham học hơn, người lớn không còn ép cưới và tình trạng sinh con thứ ba đã giảm đáng kể.
Không chỉ gương mẫu trong công tác xã hội, bà H’Dim còn tiên phong trong chuyển đổi cây trồng. Từ 2 ha đất bắp, mì kém hiệu quả, bà mạnh dạn chuyển sang trồng cà phê xen hồ tiêu kết hợp chăn nuôi, mang lại thu nhập trên 500 triệu đồng/năm. Mô hình kinh tế hiệu quả của bà trở thành điểm tham quan, học hỏi của nhiều hộ trong buôn. Nhờ lan tỏa kinh nghiệm, đời sống của bà con Ê Đê ở buôn Cuê ngày càng khá giả, hạn chế được tệ nạn, trẻ em đến trường đầy đủ, phong tục lạc hậu từng bước bị xóa bỏ.
Những người có uy tín ở xã Dur Kmăl như ông Y Khôk H’mok và bà H’Dim Byă chính là những “cây đại thụ” về tinh thần, đã và đang góp phần bồi đắp khối đại đoàn kết, gìn giữ bình yên, thúc đẩy kinh tế – xã hội phát triển. Từ những đóng góp lặng thầm nhưng bền bỉ ấy, buôn làng vùng DTTS hôm nay đang khoác lên mình diện mạo mới, văn minh, trù phú hơn.
