Tại phiên họp chiều 10/3, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, thường trực cơ quan này đề nghị chỉ nâng mức trần thời gian làm thêm theo tháng lên 150%, tương ứng từ 40 giờ lên 60 giờ. Ảnh: Đ.X

Chiều ngày 23/3, tiếp tục chương trình làm việc Phiên thứ 9 (đợt 2), Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, thông qua Dự thảo Nghị quyết về số giờ làm thêm trong 1 năm, trong 1 tháng của người lao động trong bối cảnh phòng, chống dịch COVID-19 và phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội.

Trước đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến, xem xét vấn đề này vào ngày 10/3.

Mức làm thêm 72 giờ/tháng chỉ áp dụng thời gian ngắn

Theo báo cáo gửi đến Ủy ban Xã hội sau phiên họp ngày 10/3, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đề xuất giữ nguyên như dự thảo là thời gian làm thêm giờ trong tháng không quá 72 giờ.

Giải trình lý do, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội cho rằng, vì nghị quyết chỉ quy định về trần tối đa các bên có thể thỏa thuận để làm thêm giờ chứ không phải đó là thời gian làm thêm giờ người lao động phải thực hiện.

Nguyên tắc của pháp luật lao động đã được quy định khi làm thêm giờ là phải trên cơ sở thỏa thuận bình đẳng, công khai, không áp đặt; đảm bảo sức khỏe và điều kiện lao động lâu dài cho người lao động; được trả công tương xứng.

“Trên thực tế, căn cứ vào yêu cầu công việc, sức khỏe, điều kiện của người lao động, hai bên người lao động và người sử dụng lao động có thể thỏa thuận làm thêm ở mức 40 giờ, 45 giờ, 50 giờ hay 60 giờ và tối đa là được 72 giờ trong 1 tháng”, báo cáo của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội nêu.

Bộ Lao động Thương binh và Xã hội cũng nêu thực tế nhiều ngành, hiệp hội doanh nghiệp đề nghị nâng giới hạn làm thêm trong tháng, thậm chí đề nghị bỏ giới hạn làm thêm trong tháng, do đã có giới hạn làm thêm trong ngày và trong năm.

Còn theo quy định hiện hành tại Điều 107 Bộ luật Lao động, doanh nghiệp được phép sử dụng người lao động trên cơ sở thoả thuận để làm thêm giờ không quá 4 giờ/ngày. Trong trường hợp bỏ quy định giới hạn làm thêm giờ trong tháng thì theo quy định giờ làm thêm trong ngày, mỗi tháng người lao động cũng chỉ làm thêm tối đa được 104 giờ với 26 ngày công.

“Mức 72 giờ/tháng được đề xuất tại dự thảo Nghị quyết là ở mức trung bình của đề xuất của người sử dụng lao động (104 giờ/tháng) và quy định pháp luật hiện hành (40 giờ)”, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội cho hay.

Cơ quan này cũng cho biết, thời gian làm thêm không quá 72 giờ/tháng là mức trung bình của các nước trong khu vực Châu Á. Đồng thời nêu rõ, “mức này cũng chỉ được đề xuất áp dụng thời gian ngắn, trong bối cảnh phòng, chống dịch COVID -19 và phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội”.

Nâng trần làm thêm giờ có quá cao?

Báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo nghị quyết, Ủy ban Xã hội cho hay, có 2 loại ý kiến về mức trần thời gian làm thêm giờ trong 1 tháng.

Có ý kiến cho rằng việc nâng trần thời gian làm thêm giờ trong 1 tháng lên mức không quá 72 giờ là quá cao; đề nghị chỉ nâng trần thời gian làm thêm giờ trong 1 tháng từ không quá 40 giờ lên không quá không quá 60 giờ, tương ứng với việc được áp dụng thời gian làm thêm tối đa trong 1 năm từ 200 giờ lên không quá 300 giờ (150%).

Ý kiến khác đồng tình nâng trần thời gian làm thêm giờ trong 1 tháng từ không quá 40 giờ lên không quá 72 giờ.

Do còn hai loại ý kiến khác nhau, theo sự chỉ đạo của lãnh đạo Quốc hội, Thường trực Ủy ban Xã hội đã xin ý kiến thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội về hai phương án này. Kết quả: 13/18 thành viên tán thành phương án 1; 5/18 thành viên tán thành phương án 2.

Trên cơ sở kết quả biểu quyết, Thường trực Ủy ban Xã hội đã tiếp thu ý kiến của đa số thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội và thể hiện dự thảo: “Trường hợp người sử dụng lao động được sử dụng người lao động làm thêm tối đa 300 giờ trong 1 năm có nhu cầu và được sự đồng ý của người lao động thì được sử dụng người lao động làm thêm trên 40 giờ nhưng không quá 60 giờ trong 1 tháng”.

Theo Ủy ban Xã hội của Quốc hội, nhiều ý kiến đồng tình với việc mở rộng đối tượng áp dụng thời giờ làm thêm trong năm không quá 300 giờ và đề nghị loại trừ những đối tượng lao động đặc biệt như người lao động chưa thành niên từ 15-18 tuổi, người khuyết tật, phụ nữ đang mang thai, nuôi con nhỏ, người làm nghề nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.

Tiếp thu ý kiến trên, Ủy ban Xã hội và cơ quan chủ trì soạn thảo thống nhất chỉnh lý dự thảo theo hướng bổ sung các trường hợp không làm thêm giờ với người lao động từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi; người lao động là người khuyết tật nhẹ suy giảm khả năng lao động từ 51% trở lên, khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng; người lao động làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm…