Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp)

Chiều ngày 24/5, sau khi nghe tờ trình, thẩm tra, Quốc hội thảo luận ở tổ dự thảo nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa.

Khánh Hòa có vị trí ”hết sức quan trọng” khi vừa kết nối với các tỉnh, với Tây Nguyên, vừa có cảng Cam Ranh, rồi vịnh Vân Phong. Bộ Chính trị đã có Nghị quyết 09, trong đó có nêu, Khánh Hòa phải trở thành một trong những hình mẫu hết hợp kinh tế với quốc phòng và an ninh.

Dự thảo nghị quyết thiết kế 10 cơ chế, chính sách. Bên cạnh 6 cơ chế, chính sách đặc thù tương tự như các địa phương khác vừa được Quốc hội cho phép thực hiện thì có 4 cơ chế, chính sách mới.

Đó là, chính sách thực hiện chuẩn bị thu hồi đất tại Khu Kinh tế Vân Phong và huyện Cam Lâm; tách dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng ra khỏi dự án đầu tư công; phát triển Khu Kinh tế Vân Phong; phát triển kinh tế biển tại tỉnh Khánh Hòa.

Lo lợi dụng chính sách để "chiếm đất, bán sang tay lại"

Đồng ý có cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) dành thời gian góp ý về chính sách ưu đãi đầu tư vào khu kinh tế Vân Phong.

Theo ông Hoà, không nên đưa các chính sách ưu đãi với các lĩnh vực đầu tư không thiết yếu như sân golf, khu đô thị, trung tâm thương mại… vào khu kinh tế Vân Phong. Ông ví dụ, nếu có chính sách ưu đãi cho đầu tư vào sân golf không khéo nhà đầu tư được hưởng ưu đãi về thuế rồi lại đem bán đất để thu lời.

“Là nhà đầu tư chiến lược nhưng nếu dự án không trong diện Chính phủ ưu đãi đầu tư thì không được hưởng ưu đãi, dù thí điểm cơ chế đặc thù cho Khánh Hoà”, ông nhấn mạnh.

Ông Phan Đức Hiếu, Uỷ viên Uỷ ban Kinh tế

Chung mối băn khoăn, ông Phan Đức Hiếu, Uỷ viên Uỷ ban Kinh tế cho hay, ngay cả khi không có chính sách ưu đãi thì việc đầu tư khu đô thị, trung tâm thương mại cũng đã thu hút nhiều nhà đầu tư tham gia.

Ông Hiếu đề nghị Chính phủ giải thích rõ hơn để tăng tính thuyết phục, vì “nguồn lực đầu tư có hạn, nên chắt chiu để tăng thu hút vào lĩnh vực, ngành nghề đúng, trúng”.

Về vấn đề này, khi thẩm tra một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa, một số thành viên Uỷ ban Tài chính Ngân sách đề nghị chưa quy định chính sách đầu tư cho xây dựng trung tâm thương mại, khu đô thị, khu du lịch, sân golf trong Khu Kinh tế Vân Phong vì đây không thuộc lĩnh vực ưu tiên đầu tư.

Một vấn đề nữa, theo dự thảo nghị quyết, nhà đầu tư không được chuyển nhượng dự án trong 3 - 5 năm từ khi được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư hoặc quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư.

Ông Phạm Văn Hoà cho rằng, thời hạn đưa ra như vậy là quá ngắn, dễ dẫn tới hệ luỵ nhà đầu tư không đầu tư thực mà chỉ có ý định “chiếm đất, bán sang tay lại”. Từ đó, đề nghị thời hạn cấm chuyển nhượng dự án nên dài hơn và có chế tài xử lý nếu nhà đầu tư vi phạm.

Ý kiến trong cơ quan thẩm tra cũng lưu ý, thời hạn không được chuyển nhượng dự án như dự thảo là ”ngắn”, dễ dẫn tới lợi dụng chính sách để đầu tư ”núp bóng”.

”Thời hạn này chưa bảo đảm yêu cầu gắn bó lợi ích lâu dài theo đúng tính chất nhà đầu tư chiến lược; đặc biệt, cần tính đến yếu tố bảo đảm an ninh kinh tế, nhạy cảm quốc phòng”, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Vũ Thị Như Mai nêu trước Quốc hội.

Bà Mai còn cho biết, có ý kiến trong ủy ban đề nghị quy định rõ việc nếu nhà đầu tư chiến lược không triển khai thực hiện theo các quy định của Luật Đầu tư, Luật Đất đai và các quy định pháp luật khác thì sẽ phải thu hồi dự án và chịu các chế tài khác theo quy định của pháp luật.

“Van, khóa cũng nhiều lắm, không làm tùy tiện được đâu”

Phát biểu tại tổ, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho hay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng tình cao với đề xuất của Chính phủ. Các cơ quan đã “làm ngày, làm đêm” để đề xuất các cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa.

Theo ông Huệ, khi thiết kế các cơ chế chính sách, dự thảo quy định rất chặt chẽ như thực hiện chuẩn bị thu hồi đất thì lập đề án thế nào, HĐND cấp tỉnh là cơ quan có thẩm quyền… rồi khuyến cáo truyền thông cho tốt để tránh tình trạng vừa bắt đầu kiểm đếm, đo vẽ thì giá đất tăng.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ. Ảnh: Đ.X

“Van, khóa trong đây cũng nhiều lắm, dự thảo nghị quyết quy định chặt chẽ chứ không làm tùy tiện được đâu”, Chủ tịch Quốc hội nhận định.

Hay với cơ chế tách dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng ra khỏi dự án đầu tư công, theo ông Vương Đình Huệ, Quốc hội đã có nghị quyết cho thí điểm. Và dự thảo nghị quyết trình Quốc hội lần này cũng quy định “rất chặt chẽ” là phải có quyết định phê chuẩn dự án, tức là có dự án “mẹ” rồi thì mới được tách dự án độc lập để làm trước.

“Không phải dự án nào cũng được tách. Việc tách dự án nào thì HĐND phải làm chặt chẽ để tránh những mặt trái của nó vì chính sách bao giờ cũng có 2 mặt”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Ông Vương Đình Huệ nói thêm, việc xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù để phát triển tỉnh Khánh Hòa là thể chế hóa nghị quyết của Bộ Chính trị, "không phải địa phương xin cơ chế là được đâu”.

Trong thảo luận tổ, có đại biểu cho rằng, nhiều cơ chế, chính sách đặc thù cũng có nhiều địa phương mong muốn. Từ đó, đề nghị Chính phủ, Quốc hội nghiên cứu, nếu không mang tính đặc thù thì nên áp dụng chung để tạo sự lan tỏa trong cả nước.

Thủ tướng Phạm Minh Chính. Ảnh: Đ.X

Đồng tình, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng đây là vấn đề rất đáng suy nghĩ. Bởi nếu cả 10 tỉnh đều xin cơ chế chính sách như vậy, thì sẽ trở thành phổ biến và không thể gọi là đặc thù. Đơn cử, cơ chế tách giải phóng mặt bằng ra khỏi dự án; phân cấp về quản lý đất đai, diện tích đất rừng, diện tích đất lúa, phân cấp liên quan đến khu công nghiệp là những cơ chế chung.

”Tất cả các tỉnh, thành đều đề xuất cơ chế chính sách đặt thù, cùng là những nội dung này thì cần xem xét. Việc phân cấp phải thực hiện nhiều hơn để làm sao Trung ương phát huy vai trò chủ đạo, còn địa phương mang tính chủ động nhiều hơn”, Thủ tướng nói.

Thủ tướng cho hay Chính phủ đang phân công để quản lý từng lĩnh vực để làm sao Trung ương thực hiện đúng vai trò quản lý nhà nước, xây dựng chiến lược, quy hoạch, xây dựng cơ chế chính sách, thể chế. Gắn với đó là việc tăng cường kiểm tra giám sát phân cấp phân quyền, cá thể hóa trách nhiệm, theo dõi đôn đốc, kiểm tra, tổng kết đánh giá, nhân rộng mô hình hay, cách làm tốt.

”Chúng ta phải suy nghĩ cái này. Chính phủ, các cấp chính quyền suy nghĩ, đề xuất. Trên cơ sở đó các cấp thẩm quyền xem xét quyết định”, Thủ tướng nêu.