Xe lửa Gia Lâm đang chênh vênh bên bờ vực phá sản. Ảnh chụp màn hình

Chênh vênh bờ vực phá sản

Nhà máy Xe lửa Gia Lâm là một trong những chứng nhân quan trọng của lịch sử Hà Nội. Nhà máy xe lửa hơn 100 năm tuổi được giới thiệu là một trong những công trình đường sắt trọng yếu người Pháp xây dựng tại Việt Nam vào đầu thế kỷ 20.

Nhà máy Xe lửa Gia Lâm đã có đóng góp rất to lớn suốt chiều dài lịch sử thủ đô. Tuy nhiên, hiện nay, xe lửa hay hỏa xa chỉ còn là những ký ức đẹp thì hào quang của nhà máy cũng lùi lại phía sau. Hiện tại của công trình này là Công ty Cổ phần Xe lửa Gia Lâm (Xe lửa Gia Lâm) với bộn bề khó khăn.

Năm 2024 là năm Xe lửa Gia Lâm chứng kiến doanh thu có nhiều cải thiện khi đạt gần 36 tỷ đồng, tăng thêm hơn 13 tỷ đồng, tương đương 60,9% so với năm 2023. Thế nhưng, lợi nhuận công ty có được khá khiêm tốn, chỉ đạt 862 triệu đồng. Dù vậy, đây vẫn là con số khả quan hơn nhiều so với khoản lỗ gần 5,5 tỷ đồng trong năm 2023.

Cùng với chuỗi thua lỗ dài trước đó, tại ngày 31/12/2024, Xe lửa Gia Lâm ghi nhận lỗ lũy kế 42,7 tỷ đồng. Toàn bộ 25,6 tỷ đồng vốn góp cổ đông đã bị “xóa sạch”, công ty âm vốn chủ sở hữu 17,1 tỷ đồng. Trước đó, cuối năm 2023, con số âm vốn còn lên đến gần 18 tỷ đồng.

Thua lỗ tới mức âm vốn đã khiến tình hình tài chính của Xe lửa Gia Lâm trở nên trầm trọng.

Hồi cuối năm 2024, công ty ghi nhận 35,4 tỷ đồng tài sản ngắn hạn và 63,8 tỷ đồng nợ ngắn hạn. Như vậy, hệ số khả năng thanh toán hiện thời của công ty chỉ là 0,56.

Theo lý thuyết, hệ số khả năng thanh toán hiện thời nhỏ hơn 1 “thể hiện khả năng trả nợ của doanh nghiệp yếu, là dấu hiệu báo trước những khó khăn tiềm ẩn về tài chính mà doanh nghiệp có thể gặp phải trong việc trả các khoản nợ ngắn hạn. Khi hệ số càng dần về 0, doanh nghiệp càng mất khả năng chi trả, gia tăng nguy cơ phá sản”.

Đồng thời, với 47,3 tỷ tổng tài sản và 64,5 tỷ đồng nợ phải trả, hồi cuối năm 2024, hệ số khả năng thanh toán tổng quát của công ty chỉ là 0,73. Theo lý thuyết, hệ số khả năng thanh toán tổng quát nhỏ hơn 1 “thể hiện khả năng thanh toán của doanh nghiệp thấp, khi chỉ số càng tiến dần về 0, doanh nghiệp sẽ mất dần khả năng thanh toán, việc phá sản có thể xảy ra nếu doanh nghiệp không có giải pháp thực sự phù hợp”.

Có thể thấy, cả khả năng thanh toán và khả năng trả nợ của Xe lửa Gia Lâm đều có vấn đề.

Nợ ngắn hạn vượt tài sản ngắn hạn, nợ phải trả vượt tổng tài sản, kinh doanh thua lỗ đến âm vốn chủ... cho thấy cả khả năng thanh toán và khả năng trả nợ của Xe lửa Gia Lâm đều có vấn đề. Biểu đồ: Quang Dân

Kiểm toán “lo lắng” khả năng thanh toán ngắn hạn

Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá quốc tế (IAV) là đơn vị kiểm toán báo cáo tài chính năm 2024 của Xe lửa Gia Lâm. IAV đã nhấn mạnh về khả năng hoạt động liên tục của công ty tại ngày 31/12/2024.

Theo IAV, Xe lửa Gia Lâm đang có khoản lỗ lũy kế là 42,7 tỷ đồng, chỉ tiêu tài sản ngắn hạn nhỏ hơn nợ ngắn hạn nên khả năng thanh toán ngắn hạn của công ty có thể không được đảm bảo. Các vấn đề trên có thể ảnh hưởng đến khả năng hoạt động liên tục của công ty.

Tuy nhiên, theo IAV, ban giám đốc khẳng định công ty vẫn tiếp tục hoạt động kinh doanh do số nợ ngắn hạn của công ty chủ yếu đến từ số nợ với Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam - VNR (công ty mẹ), đồng thời năm 2025 công ty ký nhiều hợp đồng bán hàng và cung cấp dịch vụ nên công ty sẽ đảm bảo được dòng tiền cho các hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Gần 50 tỷ tiền nợ thuê đất sẽ thế nào?

Bên cạnh “lo lắng” cho khả năng hoạt động liên tục và khả năng thanh toán ngắn hạn của Xe lửa Gia Lâm, IAV còn đề cập đến số tiền nợ thuê đất.

Cụ thể, tại ngày 31/12/2024, Xe lửa Gia Lâm ghi nhận 49,6 tỷ đồng phải trả khác. Trong đó có tới 48,2 tỷ đồng phải trả VNR. Con số này bao gồm 46,2 tỷ đồng tiền thuê đất tại 551 Nguyễn Văn Cừ và 2 tỷ đồng tiền thuê đất của Xí nghiệp Cao su Đường sắt (cũ) trước khi sáp nhập cùng Nhà máy xe lửa Gia Lâm thành Công ty TNHH MTV Xe lửa Gia Lâm (nay là Công ty Cổ phần Xe lửa Gia Lâm).

Câu chuyện thuế đất cũng nhiều lùm xùm. Trong báo cáo tài chính năm 2024, kiểm toán IAV cho biết từ năm 2015, Chi cục Thuế quận Ba Đình cho biết tính đến ngày 17/7/2015, Xí nghiệp Cao su Đường sắt còn phải nộp tiền thuê đất, thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, tiền chậm nộp tại 31 Láng Hạ số tiền 19,3 tỷ đồng, số tiền công ty ghi nhận là 2 tỷ đồng, chênh lệch 17,3 tỷ đồng (Công ty TNHH MTV Xe lửa Gia Lâm được chuyển đổi từ Nhà máy Xe lửa Gia Lâm và Xí nghiệp Cao su Đường sắt). Nghĩa vụ của công ty và các bên liên quan (nếu có) phụ thuộc vào quyết định cuối cùng của các cơ quan chức năng có thẩm quyền.