Theo thống kê của Tổng cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm (Bộ Công an), chỉ trong 6 tháng của năm 2011, Tổng cục đã xử lý 15.000 vụ phạm pháp hình sự, xử lý trên 22.000 đối tượng, trong đó hơn 75% là thanh, thiếu niên. Năm 2012, cả nước phát hiện 8.820 vụ việc vi phạm pháp luật do 13.289 đối tượng là người chưa thành niên gây ra. Phân tích các đối tượng nói trên cho thấy, 5.514 đối tượng là trẻ em bỏ học (41,4%) và số vụ vi phạm pháp luật gây ra ở hầu hết các tội danh, tập trung vào các tội: Trộm cắp tài sản 37,5%; giết người 1,4%; cướp tài sản 5,6% và gây rối trật tự công cộng 12,5%...

Các chuyên gia dự báo, nhiều vấn đề xã hội xảy ra khi việc làm của thanh niên không được giải quyết, tỷ lệ thất nghiệp gia tăng. Vì vậy, tình hình VPPL trong thanh niên vẫn còn nhiều diễn biến mới, phức tạp và sẽ lan mạnh ra các khu vực nông thôn. Những điều này đặt ra nhiều thách thức mới.

Trong khi đó, tác động của quá trình hội nhập với những xung đột về văn hóa, lối sống và ảnh hưởng tiêu cực từ internet tiếp tục ảnh hưởng rất lớn đến thanh niên, nhất là ảnh hưởng của mại dâm, bạo lực, lừa đảo...

Những thách thức không hề nhỏ về phòng ngừa tội phạm thanh niên đòi hỏi trách nhiệm của toàn xã hội. Trong đó, tập trung các giải pháp duy trì an ninh trật tự là một trong những cơ sở vững chắc để đảm bảo công tác phòng, chống VPPL ở địa phương đạt hiệu quả, đồng thời là thước đo việc hoàn thành nhiệm vụ chính trị của địa phương...

Nhiều ý kiến cho rằng, địa phương nào không làm tốt nhiệm vụ an ninh trật tự, để tội phạm gia tăng lộng hành, gây bức xúc trong nhân dân thì Bí thư, Chủ tịch UBND và Thủ trưởng cơ quan công an đó phải chịu trách nhiệm trước Đảng, trước nhân dân và pháp luật.

Do đó, một giải pháp quan trọng là phải coi trọng việc triển khai thực hiện công tác phòng, chống tội phạm ở cấp phường, xã, địa bàn cơ sở là trọng tâm để tạo thế an ninh nhân dân vững chắc, không còn chỗ cho tội phạm dung thân. Đồng thời, phải xác định địa bàn trọng điểm, phức tạp để tập trung lực lượng giải quyết dứt điểm, chuyển hóa địa bàn phức tạp về an ninh, trật tự trở thành địa bàn không có tội phạm hoặc giảm đến mức thấp nhất, từ đó rút kinh nghiệm, nhân rộng.

“Bên cạnh những luật đã ban hành thì việc tiếp tục xây dựng và hoàn thiện các luật như: Luật Phòng, chống tội phạm có tổ chức; Luật Bảo đảm trật tự, an toàn xã hội; Luật Chứng cứ và Bảo vệ người làm chứng; Luật Bảo vệ người tố cáo đúng pháp luật, Bộ luật Hình sự (sửa đổi, bổ sung)... sẽ là những hành lang pháp lý đủ mạnh để phòng, chống tội phạm, trong đó có phòng, chống VPPL với thanh niên”, một Bí thư Trung ương Đoàn khẳng định với Báo Thanh tra.

Theo Ban Bí thư Trung ương Đoàn, việc xây dựng các mô hình hỗ trợ tại cộng đồng để có thể cung cấp kịp thời các dịch vụ tư vấn tâm lý, pháp lý, khám, điều trị bệnh lây truyền, kỹ năng sống, trợ giúp xã hội, hỗ trợ học nghề, việc làm... tạo cơ hội cho người VPPL thay đổi công việc, tái hòa nhập với cộng đồng bền vững cũng hết sức quan trọng. “Hơn ai hết, là tổ chức của thanh niên, người bạn gần gũi và thân thiết luôn đồng hành với thanh niên, tổ chức Đoàn cần tăng cường công tác tuyên truyền và phối hợp với gia đình, nhà trường làm tốt công tác cảnh báo hành vi lợi dụng, lôi kéo thanh thiếu nhi của kẻ xấu và các thế lực thù địch. Đồng thời tham gia giúp đỡ, cảm hóa thanh thiếu niên chậm tiến, thanh thiếu niên vi phạm pháp luật để họ tái hòa nhập cộng đồng. Thường xuyên lắng nghe, nắm bắt thông tin từ thanh thiếu niên về các đối tượng khả nghi để phối hợp kịp thời với các cơ quan chức năng ngăn chặn, trấn áp tội phạm; phát triển các hình thức tư vấn thiết thực phù hợp cho thanh thiếu niên khi họ mắc vào các tệ nạn xã hội”, đại diện Ban Bí thư Trung ương Đoàn nhấn mạnh.

Hữu Oanh