(Thanh tra) - Có vị trí “ba mặt giáp sông, một mặt giáp biển”, hệ thống giao thông đồng bộ cùng thế mạnh về nông nghiệp, kinh tế biển, năng lượng tái tạo; việc hợp nhất các tỉnh Vĩnh Long, Trà Vinh, Bến Tre đã mở ra không gian phát triển cho tỉnh Vĩnh Long (mới) với những lợi thế rất lớn. Đây là cơ sở để tỉnh phát triển toàn diện trong giai đoạn tới.
Theo UBND tỉnh Vĩnh Long, việc hợp nhất 3 tỉnh tạo nên vùng phát triển rộng lớn với diện tích hơn 6.200km², dân số trên 3,3 triệu người. Đặc biệt, Vĩnh Long có đường bờ biển dài trên 130km, cùng hệ thống cửa sông lớn Định An, Cung Hầu và hệ sinh thái sông, biển, nơi sông Tiền và sông Hậu đổ ra Biển Đông.
Đến cuối 2024, tỉnh Trà Vinh (cũ) đã vận hành 5 nhà máy điện gió công suất 390MW; tỉnh Bến Tre (cũ) đang triển khai thêm 7 dự án, tổng công suất 450MW. Ngoài ra, còn có sự hiện diện của Trung tâm Điện lực Duyên Hải tại Trà Vinh, với 4 nhà máy nhiệt điện có tổng công suất gần 4.500MW.
Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long Nguyễn Quỳnh Thiện, khu vực ven biển rộng gần 15.000km², tốc độ gió trung bình 7-8 m/s, thuộc nhóm cao nhất đồng bằng sông Cửu Long, rất phù hợp triển khai điện gió công suất lớn. Tiềm năng lý thuyết hơn 2.500MW ngoài khơi mở ra cơ hội đưa tỉnh Vĩnh Long thành trung tâm năng lượng sạch, ổn định, dồi dào phục vụ cho quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa của mình.
Theo lãnh đạo UBND tỉnh Vĩnh Long, thực hiện được khát vọng năng lượng sạch, tái tạo sẽ mở ra cơ hội rất lớn góp phần để Vĩnh Long chuyển mình từ kinh tế nông nghiệp thành một trung tâm năng lượng, cung cấp cho nhu cầu phát triển của TP Hồ Chí Minh và khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam; đồng thời góp phần vào cam kết thực hiện Net Zero vào năm 2050 mà Việt Nam quyết tâm thực hiện.
Cụm cảng Định An, Duyên Hải là cửa ngõ quốc tế, kết nối trực tiếp tuyến hàng hải toàn cầu. Hệ thống sông Tiền và sông Hậu cùng mạng kênh rạch nội tỉnh tạo lợi thế phát triển logistics biển và sông, giảm chi phí vận tải nông, thủy sản, năng lượng, vật liệu xây dựng. Đây là điều kiện hình thành trung tâm logistics cấp vùng.
TS Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam, cho rằng, tỉnh Vĩnh Long có lợi thế nằm giữa 2 trung tâm kinh tế lớn là Cần Thơ và Thành phố Hồ Chí Minh. Muốn phát huy lợi thế ấy, vấn đề đầu tiên là hạ tầng giao thông phải được kết nối thông suốt. Trước hết phải thông suốt trong tỉnh rồi mới kết nối tốt cho sự phát triển chung của hệ thống đô thị trong vùng.
Trưởng Ban Quy hoạch và phát triển vùng, Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế - tài chính, ông Lê Anh Đức, phân tích: Vĩnh Long cần định hình cấu trúc phát triển một trục trung tâm lấy hành lang logistics Bắc - Nam dọc tuyến cao tốc Mỹ Thuận - Cần Thơ và quốc lộ 1, giữ vai trò xương sống kết nối sản xuất, chế biến và dịch vụ toàn tỉnh, trong đó hệ thống cao tốc có ý nghĩa quyết định.
Hai cánh kinh tế, với phía Đông là hành lang kinh tế biển, tập trung phát triển năng lượng sạch, cảng biển, logistics, công nghiệp ven biển và du lịch sinh thái biển; phía Tây là hành lang nông nghiệp – sinh thái sông Tiền, sông Hậu, phát triển nông nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chế biến nông sản và du lịch miệt vườn.
Cùng với đó là 3 đô thị động lực gồm TP Vĩnh Long, Trà Vinh, Bến Tre (cũ), với chức năng riêng, tạo thành mạng lưới trung tâm phát triển của tỉnh.
Việc hợp nhất ba tỉnh Vĩnh Long, Bến Tre và Trà Vinh thành một đơn vị hành chính - kinh tế không chỉ là tổ chức lại địa giới, mà là quyết sách đột phá mở ra không gian phát triển mới, đồng bộ và hiệu quả.
Được biết, Vĩnh Long đang kiến nghị được Trung ương bổ sung vào danh mục tỉnh trọng điểm về kinh tế biển trong chiến lược quốc gia; ưu tiên vốn ODA, ngân sách cho các dự án hạ tầng chiến lược như tuyến đường ven biển, nâng cấp luồng Định An, Cần Thơ, trung tâm logistics vùng…
Còn trong lĩnh vực năng lượng sạch, ông Nguyễn Quỳnh Thiện cho biết thêm: Vĩnh Long đã thu hút 18 dự án điện gió tổng công suất 1.100MW, nhiều dự án đã vận hành, đóng góp 30 tỷ kWh/năm, với tổng giá trị 25.000 tỷ đồng. Hiện tỉnh quy hoạch 45 dự án, tổng công suất 3.855MW để kêu gọi đầu tư.
“Khi các dự án vận hành, Vĩnh Long sẽ trở thành trung tâm năng lượng tái tạo đồng bằng sông Cửu Long. Tỉnh sẽ đồng hành cùng nhà đầu tư, đảm bảo tiến độ, chất lượng và nâng cao đời sống người dân, hướng tới phát triển bền vững, trung hòa carbon 2050”, ông Thiện nhấn mạnh.
Thời gian tới, nếu có được quyết sách đúng và quyết tâm để tận dụng được cơ hội từ hạ tầng quốc gia và lợi thế hợp nhất, Vĩnh Long hoàn toàn có thể trở thành cực tăng trưởng kinh tế biển, trung tâm năng lượng tái tạo, trung tâm logistics, tạo động lực cho toàn vùng đồng bằng sông Cửu Long.
