Nhiều cánh đồng sản xuất muối của xã Thụy Hải bị bỏ hoang. Ảnh: Trọng Tài

Nghề làm muối ở Thụy Hải thường bắt đầu từ khoảng tháng 4 - 10 Âm lịch hàng năm. Lao động chủ yếu là trẻ em từ 11 - 18 tuổi, người già và phụ nữ.

Những năm trước, hầu hết các công đoạn làm muối ở đây vẫn duy trì theo phương pháp thủ công, truyền thống. Hơn nữa, cơ sở hạ tầng sản xuất xuống cấp, không được tu sửa thường xuyên; lao động làm muối thiếu kiến thức nghề nghiệp nên sản lượng và năng suất không cao, chất lượng hạt muối thấp do lẫn nhiều tạp chất.

Năm 2006, Hợp tác xã (HTX) Muối Đại Đồng, xã Thụy Hải đã đầu tư cải tiến hệ thống chạt lọc giúp năng suất muối tăng lên đáng kể. Sản lượng muối của thôn Tam Đồng đạt 3.000 tấn/năm, nhưng do chi phí đầu tư lớn, khoảng 2,5 - 3 triệu đồng/chạt lọc nên diêm dân vẫn không mấy mặn mà bởi không tìm được đầu ra cho muối.

Trước khó khăn của diêm dân, từ năm 2011 - 2013, Trung tâm Khuyến nông Thái Bình đã triển khai Dự án “Xây dựng mô hình tổ hợp tác và áp dụng tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất muối sạch” tại HTX Muối Đại Đồng. Dự án đã giúp diêm dân hỗ trợ nhau trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, đồng thời áp dụng công nghệ mới làm tăng chất lượng hạt muối, giảm tạp chất.

Ông Tạ Duy Bình, Phó Chủ tịch UBND xã Thụy Hải cho biết: Hiện nay, cả xã có 360 hộ làm muối với tổng diện tích đồng muối khoảng 40ha. Nhà nước và tỉnh cũng đã có một số chính sách hỗ trợ cho diêm dân để cải tạo và đầu tư trang thiết bị cho việc sản xuất muối. Bên cạnh đó, xã cũng đã tổ chức mở các khóa đào tạo dạy nghề về cách làm muối sạch, muối đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm nhưng hầu hết người dân đều thờ ơ.

Xã Thụy Hải thời kỳ cực thịnh có đến 100% số hộ làm muối nhưng đến nay có đến 60% số hộ bỏ ruộng muối. 6 tháng đầu năm 2016 thu nhập từ nghề muối của xã cũng chỉ đạt hơn 550 triệu đồng.

Ông Vũ Đức Cường, Trưởng ban Kiểm soát HTX Muối Đại Đồng không khỏi xót xa: "Có những hộ cả đời gắn bó với muối nhưng đến nay "muối đang dần bỏ người". Những năm gần đây, lượng mưa và thời gian mưa tăng cao so với các năm trước làm độ mặn của nước biển giảm nên năng suất giảm đi đáng kể. Trước đây, năng suất muối bình quân đạt 70 - 100 tấn/ha/năm, năng suất lao động 50 - 100 kg/ngày nhưng hiện nay năng suất giảm rõ rệt. Vào mùa sản xuất chính (tháng 4, 5, 6, 7, 8), trong 1 tháng diêm dân cũng chỉ có từ 2 đến 8 ngày sản xuất được muối".

Bên cạnh đó, cùng với việc phải thường xuyên đầu tư tu sửa ô, bể chạt và sân phơi thì những năm gần đây, một lượng lớn muối từ nơi khác được chuyển về địa phương bán với giá cạnh tranh nên muối của xã sản xuất ra rất khó tiêu thụ. Đến nay, muối Thụy Hải vẫn không có đơn vị nào đứng ra bao tiêu và Nhà nước chưa có chính sách hỗ trợ cho giá muối nên diêm dân vẫn phải "tự bơi".

Cũng theo ông Cường, đến nay, Thụy Hải đã có khoảng 24ha không sản xuất để hoang hóa và dự báo những năm sau diện tích bỏ hoang sẽ tăng hơn. Trước những khó khăn của nghề muối, đa phần diêm dân đều mong muốn được chuyển đổi mô hình sang làm đầm nước lợ và trồng màu để nâng cao hiệu quả kinh tế.

                                                                                    Trọng Tài