Tuyên truyền người dân tham gia BHXH. Ảnh minh hoạ

Quyết liệt thu hồi nợ BHXH

Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh cho biết, công tác thu BHXH năm 2020 đạt và vượt dự toán Chính phủ giao, tăng so với cùng kỳ 2019. Đến hết tháng 6/2021, công tác thu, phát triển người tham gia BHXH, BHYT, BHTN cũng đạt được những kết quả tích cực, số thu BHXH tăng so với cùng kỳ năm 2020.

Công tác thu BHXH, BHYT, BHTN ước đạt 195.143 tỷ đồng, đạt 45,23% kế hoạch Chính phủ giao năm 2021. Nổi bật 10 địa phương có tỷ lệ % số thu so với kế hoạch được giao cao như: Tuyên Quang; Quảng Ngãi; Lai Châu; Đồng Tháp; Bình Phước; Thanh Hóa; Vĩnh Phúc; Nghệ An; Hưng Yên; Điện Biên. Tổng số nợ BHXH, BHYT, BHTN ước chiếm 5% so với số phải thu; giảm 0,3% so với tỷ lệ nợ cùng kỳ năm 2020.

Đánh giá kết quả trên, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh cho hay, trong điều kiện thiên tai, dịch bệnh nhưng số thu BHXH tăng là do cơ quan BHXH đã quyết liệt trong công tác thu hồi nợ BHXH.

Đi liền đó, là tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát ngay từ khi chưa phát sinh số nợ; cán bộ BHXH các cấp đã chủ động đôn đốc thu hồi nợ tại các đơn vị phát sinh.

Đặc biệt, nhờ ứng dụng công nghệ thông tin, nhất là từ khi triển khai BHXH số VssID, người lao động tự giám sát quá trình đóng của chủ sử dụng lao động nên đã phát hiện đơn vị nợ BHXH và đã thu hồi được hàng tỷ đồng do người lao động giám sát, cùng cơ quan BHXH đòi nợ BHXH (mỗi đơn vị vài tỷ đồng).

Ông Nguyễn Thế Mạnh đơn cử, số nợ năm 2020 hơn 11.000 tỷ đồng, dù tăng nhẹ số tuyệt đối so với năm 2019, nhưng số tương đối lại giảm. Trong điều kiện như vậy, BHXH Việt Nam đã phân loại “tuổi nợ” thành: từ dưới 1 tháng; từ 1 tháng đến 5 năm và trên 5 năm, từ đó có phương án thu nợ hiệu quả. “Đây là điểm sáng trong thu hồi nợ BHXH”, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam nói.

Bảo toàn, phát triển Quỹ BHXH

Theo báo cáo của Chính phủ về tình hình thực hiện chính sách, chế độ BHXH, quản lý và sử dụng Quỹ BHXH năm 2020, tuy chịu ảnh hưởng của dịch Covid-19, nhưng với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, sự vào cuộc đồng bộ của các bộ, ngành, cấp ủy, chính quyền địa phương, kết quả phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHTN tiếp tục giữ được đà tăng.

Đặc biệt, tỷ lệ tham gia BHXH tự nguyện so với lực lượng lao động trong độ tuổi năm 2020 là 2,31% lực lượng lao động trong độ tuổi - vượt chỉ tiêu đặt ra tại Nghị quyết số 28-NQ/TW.

Kết quả thu BHXH đều đạt và vượt dự toán được giao. Cụ thể, số tiền thu BHXH bắt buộc ước gần 260 nghìn tỷ đồng, đạt 100,93% dự toán được giao, tăng 5,54% so với cùng kỳ năm 2019. Tổng số tiền thu BHXH tự nguyện năm 2020 là 4.062 tỷ đồng.

Mặt khác, cơ quan BHXH tiếp tục hoạt động đầu tư các quỹ theo các hình thức đầu tư an toàn và có hiệu quả như: Mua trái phiếu Chính phủ, gửi tiền, mua trái phiếu của các ngân hàng thương mại có chất lượng hoạt động lành mạnh theo đánh giá của Ngân hàng Nhà nước.

Kết quả là, ước tổng số kết dư đầu tư quỹ đến ngày 31/12/2020 đạt 898.000 tỷ đồng, tăng 10,37% so với cùng kỳ năm 2019. Điều này góp phần bảo đảm được an toàn tuyệt đối và phát triển Quỹ BHXH.

Nâng cao hiệu quả đầu tư quỹ

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Bùi Sỹ Lợi lưu ý, dù đối tượng tham gia BHXH tự nguyện năm 2020 đã phát triển tốt nhưng để thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH vẫn còn rất khó khăn.

Nghị quyết đặt ra mục tiêu thực hiện BHXH cho toàn dân; phát triển hệ thống BHXH linh hoạt, đa dạng, đa tầng: trợ cấp hưu trí xã hội; BHXH cơ bản (bao gồm BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện) và BHXH hưu trí bổ sung.

Ông Bùi Sỹ Lợi cũng nêu vấn đề, dù quỹ BHXH tăng quy mô, tăng số người tham gia nhưng mức lương bình quân của người lao động được lấy làm căn cứ để đóng BHXH (bắt buộc và tự nguyện) tăng không đáng kể.

“Tiền lương bình quân được lấy làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện có xu hướng giảm đi. Việc số lượng đối tượng tham gia tăng lên và mức đóng giảm xuống dẫn đến hệ lụy tổng Quỹ BHXH để chi trả sau này có nguy cơ mất cân đối”, ông Lợi phân tích.

Bên cạnh đó, theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội, thời gian gần đây, dư luận xã hội quan tâm nhiều đến chuyện Quỹ BHXH kết dư rất cao. Trừ quỹ hưu trí, tử tuất còn các quỹ khác đều kết dư cao.

“Việc các quỹ này kết dư cao chứng tỏ quyền lợi của người lao động chưa được bảo đảm”, vì thế ông Bùi Sỹ Lợi cho rằng, quỹ ngắn hạn phải sử dụng ngay trong 5 năm.

Ông Lợi nhấn mạnh, “chỉ một phần của Quỹ BHTN là quỹ dài hạn, còn lại là ngắn hạn. Năm nào thu thì phải chi năm đó. Việc quỹ BHTN kết dư gần 89.000 tỷ đồng có nghĩa chúng ta cần làm tốt hơn nữa chính sách cho người lao động, để hệ thống BHXH hấp dẫn, thu hút người lao động tham gia”.

Nêu lên những vấn đề này, theo các thành viên Ủy ban Xã hội, Chính phủ cần nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật BHXH theo hướng cải cách chính sách BHXH tại Nghị quyết số 28-NQ/TW về mở rộng đối tượng tham gia, tiến tới thực hiện BHXH cho toàn dân.

Song song đó, hoàn thiện các quy định về đóng - hưởng BHXH; nâng cao hiệu quả đầu tư quỹ; chặt chẽ hơn trong quy định hưởng chế độ BHXH một lần; sửa đổi các quy định về mức đóng, căn cứ đóng BHXH.

Trần Kiên