Toàn cảnh Hội thảo. Ảnh: Phương Anh

Năm 2013, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2596/QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án "Đổi mới công tác cai nghiện ma túy ở Việt Nam đến năm 2020". 

Với mục tiêu đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác dự phòng và điều trị nghiện nhằm giảm tác hại của nghiện ma túy, kiềm chế sự gia tăng số người nghiện mới, hỗ trợ người nghiện tái hòa nhập cộng đồng.

Theo Bộ LĐTB&XH, sau 3 năm triển khai đề án, đến nay, về cơ bản các địa phương đã thực hiện, nhưng một số nơi còn lúng túng dẫn đến các trung tâm không còn học viên, cơ sở vật chất lãng phí, nguồn lực con người chưa được sử dụng hết, các địa phương chưa chú trọng triển khai nhân rộng mô hình điều trị nghiện ma túy dựa vào cộng đồng. Kết quả chưa đạt được chỉ tiêu đề án đề ra cả về tiến độ chuyển đổi Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội sang cơ sở điều trị nghiện tự nguyện.

Theo báo cáo của các ngành chức năng, đến cuối năm 2015, cả nước có 200.134 người nghiện. Người nghiện có xu hướng ngày càng trẻ hóa, theo thống kê có 76% người nghiện ở độ tuổi dưới 35; 60% số người sử dụng ma túy lần đầu dưới 25 tuổi.

Theo Cục Phòng, chống tệ nạn xã hội (Bộ LĐTB&XH), mặc dù các cấp, ngành đã triển khai nhiều biện pháp phòng chống ma túy nói chung, cai nghiện ma túy nói riêng, nhưng chưa đem lại kết quả mong muốn. Hơn 20 năm qua, nhiều giải pháp đã được áp dụng như tặng thời gian cai nghiện tại các trung tâm từ 6 - 12 tháng lên 12 - 24 tháng, áp dụng biện pháp quản lý sau cai từ 12 - 24 tháng… song tỷ lệ tái nghiện không giảm, vẫn giữ ở mức hơn 90%.

Nguyên nhân của tình trạng này là do nhận thức của lãnh đạo chính quyền một số ngành, địa phương chưa thực sự đầy đủ về nghiện ma túy, điều trị nghiện ma túy do vậy chưa đồng thuận cao trong việc triển khai Đề án cũng như chưa thực sự quan tâm, chưa chủ động nghiên cứu và đưa ra mô hình chuyển đổi phù hợp. Bên cạnh đó, trong cộng đồng, xã hội còn nhiều quan niệm, ý kiến, mức độ khác nhau về việc điều trị cai nghiện ma túy.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã thảo luận và trao đổi các nội dung liên qua như: Một số xu hướng mới trong chính sách kiểm soát ma túy trên thế giới; chương trình hỗ trợ điều trị nghiện ma túy thông qua Tòa Ma túy; kiến nghị về thí điểm áp dụng mô hình Tòa Ma túy tại Việt Nam; một số kinh nghiệm tổ chức tư vấn, điều trị nghiện ma túy tại Trung tâm tư vấn và Điều trị nghiện ma túy tỉnh Lâm Đồng; Chia sẻ các hoạt động hỗ trợ người sau cai nghiện hòa nhập cộng đồng, sống nghị lực.

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ LĐTB&XH Nguyễn Trọng Đàm đề nghị thời gian tới cần tập trung làm tốt công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về hiểm họa, tác hại của ma túy; biểu dương những mô hình, con người cụ thể, vượt lên trên ma túy để hòa nhập cộng đồng, bên cạnh đó cần phê phán những địa phương chưa thực sự quan tâm đến vấn đề này, vừa phê phán nhưng cũng chỉ ra hạn chế, tuyên truyền phải đi sâu, đi sát xuống cộng đồng, lắng nghe ý kiến, tiếng nói để tháo ngỡ khó khăn ngay cả về pháp luật. Tập trung làm tốt công tác truyền thông sẽ là giải pháp quan trọng, hiệu quả để tiếp tục vừa phòng ngừa sự lạm dụng ma túy vừa hỗ trợ những người đã từng làm dụng ma túy hòa nhập cộng đồng.

Phương Anh