Thuốc Methadone được sử dụng rộng rãi tại các cơ sở cai nghiện. Ảnh minh họa: Internet)

Câu chuyện định mệnh từ bác sỹ bán Methadone cai nghiện

Bác sĩ Nguyễn Trọng Ấn (SN 1964, trú tại 38 Hàng Giầy, Hoàn Kiếm Hà Nội) tốt nghiệp Đại học Y Hà Nội chuyên ngành bác sĩ đa khoa, từng có thời gian công tác tại Bệnh viện Bạch Mai, thuộc nhóm nghiên cứu, khám, chữa bệnh nghiện ma túy của Hội Chữ thập đỏ, Viện Hóa học, và tham gia tư vấn khám chữa bệnh ma túy qua tổng đài 1080.

Trong số các cuộc gọi đến tổng đài thì ông Ấn đã tư vấn cho anh Nguyễn Trung (SN 1977, trú tại quận Đống Đa, Hà Nội) là một người nghiện ma túy cách thức cai nghiện bằng thuốc Methadone.

Ngày 27/7/2015, anh Trung có gọi cho ông Ấn đề cập việc muốn nhờ ông mua thuốc Methadone để cai nghiện ma túy.

Ông Ấn đã đi mua một lọ nhựa màu trắng đựng 7ml Methadone.

Khi hai bên đang giao dịch tại khu vực phố Đặng Văn Ngữ thì bị Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Công an quận Đống Đa bắt quả tang. Tang vật thu giữ tại chỗ là số tiền 1 triệu đồng, và lọ nhựa màu trắng bên trong chứa dung dịch. Khám xét khẩn cấp chỗ ở của ông Ấn tại số 38 Hàng Giầy, cơ quan điều tra không thu giữ được bất kỳ tang vật gì khác.

Tại Bản kết luận giám định số 7079/KLGĐ-PC54 ngày 21/10/2015 của Phòng Kỹ thuật Hình sự, Công an  Hà Nội (bút lục 45) kết luận: Lọ nhựa trắng chứa 7ml dung dịch màu hồng có thành phần Methadone, nồng độ Methadone là 0,674 mg/ml. Đối tượng Nguyễn Trung do lượng ma túy tàng trữ chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự nên chỉ bị Công an quận Đống Đa phạt hành chính còn ông Ấn bị tạm giữ hình sự từ thời điểm đó đến nay với tội danh “mua bán trái phép chất ma túy”.

Vậy Methadone là chất gì? Tại sao ông Ấn lại tìm mua và bán cho đối tượng Nguyễn Trung?

Cai nghiện bằng thuốc Methadone được Chính phủ cho phép

Trong Chỉ thị số 32/CT-TTg ngày 31/10/2014, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu các tỉnh, thành phố, các bộ, ngành đẩy mạnh việc điều trị cai nghiện bằng thuốc Methadone. Tại Chỉ thị này và các văn bản, hướng dẫn khác của Bộ Y Tế đều dùng cụm từ “thuốc Methadone” chứ không phải dùng cụm từ “ma túy Methadone”.

Tại Việt Nam, thuốc Methadone nằm trong danh mục chất ma túy được dùng hạn chế trong y tế tại Nghị định 82/2013/NĐ-CP ngày 19/7/2013.

Bộ Y tế đã ban hành nhiều quyết định, văn bản về việc hướng dẫn sử dụng, thực hiện điều trị nghiện bằng Methadone. Thông tư 19/2014/TT-BYT ngày 2/6/2014 v/v quản lý thuốc gây nghiện, Thông tư 14/TT-BYT/2015 ngày 25/6/2015 v/v quản lý thuốc Methadone… đều gọi là thuốc Methadone (thuốc gây nghiện) chứ không gọi là ma túy Methadone.

Theo Điều 2 Luật Phòng, chống ma túy năm 2000 và các văn bản sửa đổi, bổ sung, hợp nhất năm 2008, 2013 là văn bản pháp lý có hiệu lực cao nhất có nêu: Thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần là các loại thuốc chữa bệnh được quy định trong các danh mục do Bộ Y tế ban hành, có chứa các chất gây nghiện, chất hướng thần (chất ma túy) được quy định trong các danh mục do Chính phủ ban hành.

Thông tư liên tịch số 17/2007/TTLT-BCA-VKSND-BTP ngày 24/12/2007 hướng dẫn áp dụng một số quy định tại Bộ Luật hình sự năm 1999 cũng có quy định phân biệt chất ma túy và thuốc gây nghiện với nội dung theo Luật Phòng, chống ma túy: “Chất gây nghiện, chất hướng thần là chất ma túy; còn thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần là để chữa bệnh và được quản lý theo quy chế quản lý dược phẩm của Bộ Y tế…”.

Tòa phải hoãn xử vì thiếu căn cứ buộc tội?

Ngày 06/4/2016, TAND quận Đống Đa đã tiến hành xét xử hình sự sơ thẩm đối với bị can Nguyễn Trọng Ấn về tội “mua bán trái phép chất ma túy”.

Tại phiên tòa, bị cáo Ấn cho biết: Dung dịch lỏng mà ông đưa cho Nguyễn Trung mặc dù có chứa chất Methadone (nằm trong danh mục chất ma túy được dùng hạn chế trong y tế tại Nghị định 82/2013/NĐ-CP ngày 19/7/2013), nhưng lại được dùng để chữa bệnh và có trong danh mục thuốc gây nghiện do Bộ Y tế ban hành, được quản lý theo quy chế của Bộ Y tế (Thông tư 19/2014/TT-BYT ngày 2/6/2014 về quản lý thuốc gây nghiện, Thông tư 14/TT-BYT/2015 ngày 25/6/2015 về quản lý thuốc Methadone…) thì gọi là thuốc Methadone (thuốc gây nghiện) chứ không gọi là ma túy Methadone.

Để bảo vệ quyền lợi của mình, bị cáo Ấn cũng viện dẫn một số văn bản đặc biệt là Chỉ thị số 32/CT-TTg ngày 31/10/2014 Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu các tỉnh, thành phố, các bộ, ngành đẩy mạnh việc điều trị nghiện bằng thuốc Methadone.

Bị cáo Ấn tỏ ra hết sức ngỡ ngàng khi bị bắt vì trong văn bản Nhà nước, kinh nghiệm điều trị cai nghiện ma túy của ông thì Methadone phải gọi là thuốc Methadone chứ không gọi là ma túy Methadone? Nếu là thuốc gây nghiện thì bị cáo chỉ bị xử phạt hành chính trong lĩnh vực y dược!

Sau khi kết thúc phần tranh tụng, HĐXX đã quyết định hoãn phiên tòa, trả hồ sơ yêu cầu bổ sung nhiều nội dung. Trong đó phần quan trọng nhất là: Xác định 07ml Methadone, nồng độ 0,674mg/ml mà bị cáo bị cáo Ấn bán cho Trung là thuốc Methadone hay là ma túy?

HĐXX xét xử cũng yêu cầu xác định chính xác bằng văn bản bị cáo Ấn có chứng chỉ hành nghề, có được đào tạo, tập huấn về chuyên ngành cai nghiện ma túy hay không?

Việc trả hồ sơ yêu cầu bổ sung để làm rõ khái niệm Methadone, từ đó định đúng tội danh trước khi tuyên án đã phần nào cho thấy sự cân nhắc cẩn trọng của HĐXX cấp sơ thẩm, tránh nhầm lẫn khái niệm khiến oan sai cho người vô tội, đảm bảo tính nghiêm minh, công bằng của luật pháp.

Quang Đông