(Thanh tra) - Từ loài cây dược liệu vốn chỉ trồng rải rác để làm thuốc Nam, khoai sâm ở xã Sìn Hồ (tỉnh Lai Châu) nay trở thành cây sinh kế làm giàu ổn định cho hàng trăm hộ dân vùng cao.
Nhờ đầu ra thuận lợi và giá trị kinh tế ngày càng tăng, nhiều gia đình người Mông, Dao ở Sìn Hồ, Lai Châu đã có thu nhập khá, từng bước thoát nghèo và vươn lên làm giàu ngay trên nương đồi quê mình.
Những năm gần đây, giữa muôn trập trùng núi đá và mây trắng ở xã Sìn Hồ (tỉnh Lai Châu), một loại cây tưởng như bình dị lại đang trở thành chìa khóa giúp bà con dân tộc vươn lên thoát nghèo: Khoai sâm. Không chỉ là dược liệu quý hiếm của núi rừng Tây Bắc, khoai sâm giờ đây đã thực sự trở thành sinh kế bền vững, mang lại thu nhập ổn định và mở ra tương lai mới cho hàng trăm hộ đồng bào vùng cao.
Trong một phiên bán hàng trực tuyến do Sở Công Thương tỉnh Lai Châu phối hợp cùng Viettel Post tổ chức, chúng tôi có dịp chứng kiến những sản phẩm đặc sản miền núi được giới thiệu đến người tiêu dùng cả nước. Giữa vô vàn nông sản, hình ảnh những củ khoai sâm vàng óng, chắc mẩy nổi bật trên màn hình livestream, thu hút hàng nghìn lượt theo dõi.
Khoai sâm đối với nhiều người miền xuôi còn khá xa lạ lại là loại cây đặc hữu của vùng núi cao, chỉ có thể sinh trưởng ở độ cao từ 1.500 - 1.700 mét, trong khí hậu quanh năm mát lạnh. Chính thổ nhưỡng đặc biệt ấy đã tạo nên vị ngọt thanh mát lan tỏa ngay từ miếng đầu tiên, như chứa cả tinh túy của núi rừng Tây Bắc.
Theo chân các cán bộ Viettel Post, chúng tôi vượt hơn 20km đường đồi để đến bản Sà Dề Phìn (Sìn Hồ, Lai Châu), nơi hơn 70% số hộ dân đã chuyển đổi từ trồng lúa sang trồng khoai sâm. Trước mắt chúng tôi là những triền đồi xanh mướt, tiếng cười nói rộn rã hòa với âm thanh thu hoạch rộn ràng khắp nương.
Giữa cánh đồng, chị Mùa Thị Khua, người phụ nữ dân tộc Mông, nhanh tay gom từng củ khoai sâm vừa nhổ lên. Nụ cười rám nắng rạng rỡ, chị Khua nói: "Trước đây, bà con trồng lúa với làm nương rẫy quanh năm mà vẫn thiếu ăn. Từ ngày trồng khoai sâm, thu hoạch đến đâu thương lái đến tận nơi thu mua tới đó. Chúng tôi không phải lo bán hay vận chuyển xa nữa".
Gia đình chị Khua có hơn 3.000m² khoai sâm, mỗi năm thu nhập từ 15 - 30 triệu đồng, một nguồn lực đáng kể đối với bà con vùng cao để trang trải sinh hoạt, nuôi con học và cải thiện cuộc sống. "Nhờ cây này mà nhà tôi không còn sợ cái nghèo đeo bám nữa", chị Khua chia sẻ
Không chỉ gia đình chị, nhiều hộ trong bản mạnh dạn trồng tới vài hecta, thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Từ một loại cây chỉ trồng rải rác trong vườn để làm thuốc nam, khoai sâm đã trở thành "cây thoát nghèo" trên mảnh đất Sìn Hồ, Lai Châu.
Hơn 10 năm trước, khoai sâm chủ yếu được người dân sử dụng chữa bệnh thông thường như đau bụng, giải nhiệt, hồi sức. Không có thị trường, ít ai nghĩ đến chuyện đưa cây này thành hàng hóa. Bước ngoặt đến khoảng 4 - 5 năm trở lại đây, khi nhu cầu thị trường tăng cao, thương lái tìm đến tận bản thu mua.
Hệ thống Viettel Post sau đó tham gia mở rộng đầu ra, kết nối vận chuyển và logistics. Đặc biệt, thời gian gần đây, Sở Công Thương tỉnh Lai Châu phối hợp cùng Viettel Post, TikTok Shop và các KOL/KOC xây dựng gian hàng trực tuyến để quảng bá và bán khoai sâm trên nền tảng thương mại điện tử. Chỉ trong gần 1 tuần, chiến dịch truyền thông và bán hàng đã giúp tiêu thụ thành công 4 tấn khoai sâm.
Từ những buổi livestream giản dị giữa nương rừng, đặc sản khoai sâm đã vượt khỏi lũy tre làng và đến bàn ăn của hàng chục nghìn gia đình ở đô thị.
Ông Lê Bá Sơn, Chủ tịch UBND xã Sìn Hồ (tỉnh Lai Châu), cho biết chính quyền địa phương đang tập trung xác định vùng sản xuất tập trung, đồng thời khuyến khích thành lập hợp tác xã để nâng cao hiệu quả chuỗi giá trị. "Xã đang tiến hành định danh vùng trồng, lựa chọn sản phẩm đạt tiêu chuẩn để xây dựng thương hiệu và phấn đấu trở thành sản phẩm OCOP. Có đầu ra ổn định thì bà con mới yên tâm trồng và chăm sóc", ông Sơn nhấn mạnh.
Ngoài khoai sâm, Sìn Hồ còn nhiều dược liệu quý như sâm đương quy, sâm Lai Châu, atisô… Việc đa dạng hóa cây trồng đang mở ra hướng phát triển kinh tế bền vững, biến nơi đây thành "thủ phủ dược liệu" trong tương lai.
Chia tay Sà Dề Phìn trong cái nắng trưa vàng ươm, nhìn những bao khoai sâm căng đầy chờ chuyến xe tiếp theo của thương lái, chúng tôi cảm nhận rõ niềm tin và hy vọng trên gương mặt bà con.
Khoai sâm không chỉ giúp nâng cao thu nhập, ổn định đời sống, mà còn tiếp thêm động lực để đồng bào dân tộc tự tin làm chủ cuộc sống, xây dựng khát vọng làm giàu trên chính quê hương mình.
Từ một loại dược liệu quen thuộc bên nương, khoai sâm Sìn Hồ đang viết tiếp câu chuyện thoát nghèo bền vững, mở ra một hành trình phát triển mới cho vùng cao Tây Bắc.
Khi thương mại điện tử mở đường cho nông sản vùng cao
TikTok Shop vừa phối hợp UBND xã Sìn Hồ và Viettel Post tổ chức các phiên livestream trực tiếp ngay tại Sìn Hồ để quảng bá khoai sâm và các sản vật địa phương. Phiên bán hàng đặc biệt có sự đồng hành của ông Lê Bá Sơn, bà Lường Thị Thanh Nga, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã, và bà Trần Thị Tân, Giám đốc Trách nhiệm Xã hội TikTok Shop.
Hoạt động nằm trong khuôn khổ chiến dịch "Sìn Hồ Vươn Mình", hướng tới hỗ trợ đồng bào đưa văn hóa, con người và nông sản vùng cao tiếp cận người tiêu dùng cả nước, đồng thời thúc đẩy tiêu thụ khoai sâm trên nền tảng số.
Theo TikTok Shop, sau thành công ban đầu của chiến dịch, tổng sản lượng khoai sâm đất tiêu thụ trong tháng 9 và 10 đạt hơn 300 tấn, minh chứng cho sức mạnh của thương mại điện tử trong việc đưa nông sản vùng cao gần hơn với thị trường toàn quốc.
Chiến dịch cũng mở ra một hướng đi mới giúp đồng bào dân tộc thiểu số tăng thu nhập, tham gia kinh tế số, đặc biệt khi đa số nhà bán hàng tham gia là phụ nữ người Mông, Dao, Thái... đang sinh sống tại Sìn Hồ, Lai Châu.
