Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu tại chương trình. Ảnh: M.H

Ngành KH&CN góp phần làm nên diện mạo Việt Nam tươi sáng hơn

Phát biểu tại chương trình, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng nhắc lại “Lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Đại hội lần thứ nhất Hội phổ biến khoa học, kỹ thuật Việt Nam năm 1963: “Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng, nhằm nâng cao năng suất lao động và không ngừng cải thiện đời sống của Nhân dân, bảo đảm cho chủ nghĩa xã hội thắng lợi...”.

Khoa học không chỉ nằm trong phòng thí nghiệm, trên trang sách, mà phải đi vào cuộc sống, giải những bài toán lớn của quốc gia, mang lại ấm no, hạnh phúc cho Nhân dân.

Bộ trưởng nói: “Nhìn lại chặng đường đã qua, mỗi cán bộ Ngành KH&CN đều hết sức tự hào và tri ân sâu sắc công lao, trí tuệ và sự cống hiến thầm lặng của các thế hệ cha anh đi trước đã đặt nền móng vững chắc cho những thành tựu hôm nay -những thành tựu đã góp phần làm nên diện mạo Việt Nam tươi sáng hơn, mạnh mẽ hơn”.

Hiến pháp năm 2013 đã khẳng định: “Phát triển KHCN là quốc sách hàng đầu; giữ vai trò then chốt trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước”.

Tinh thần này tiếp tục được cụ thể hóa và nâng tầm trong các Nghị quyết quan trọng của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS) quốc gia; phải thực sự trở thành đột phá chiến lược, động lực chính để đưa Việt Nam trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045.

Bộ trưởng cho biết: “Chúng ta đang sửa Luật KHCN thành luật KHCN và ĐMST để thể chế hoá các định hướng, chủ trương, chính sách mới của Đảng và Nhà nước”.

KHCN mà hưng thịnh thì quốc gia mới hưng thịnh

Bộ trưởng chia sẻ những đổi mới mạnh mẽ, mang tính cách mạng của Luật KHCN và ĐMST, trong đó nhất mạnh KH&CN là nền của một quốc gia. KHCN mà hưng thịnh thì quốc gia mới hưng thịnh. KHCN mà mạnh thì quốc gia mới mạnh. Một quốc gia muốn trở thành cường quốc thì phải là cường quốc KHCN. Một quốc gia muốn trở thành nước phát triển thì phải là một quốc gia có KHCN phát triển.

Tiếp đó là KHCN phải hướng tới, để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân.

Đổi mới mạnh mẽ trong tư duy quản lý, từ kiểm soát quy trình và đầu vào như hóa đơn, chứng từ chi tiết, sang quản lý kết quả và hiệu quả đầu ra, chấp nhận rủi ro gắn với quản trị rủi ro.

Chuyển từ một quốc gia sử dụng công nghệ lõi sang làm chủ các công nghệ chiến lược. Đây cũng là lần đầu tiên, Việt Nam xác lập định hướng rõ ràng về việc chuyển từ một quốc gia chủ yếu sử dụng công nghệ lõi sang làm chủ các công nghệ chiến lược có tác động lớn đến tăng trưởng kinh tế và an ninh quốc gia.

“KHCN thay vì ở trên trời, đi từ trời xuống đất thì phải có một chiều nữa là đi từ đất đi lên, từ ĐMST tới phát triển công nghệ rồi tới nghiên cứu khoa học”, theo Bộ trưởng thay vì chỉ đi một chiều như trước đây là xuất phát từ nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ để phát triển các sản phẩm mới, thì lần này tập trung vào một chiều mới là lấy thị trường, định hướng sản phẩm làm động lực, làm định hướng cho phát triển công nghệ, xác định các bài toán nghiên cứu liên quan.

Bên cạnh đó, còn là việc chuyển nghiên cứu cơ bản về các cơ sở giáo dục đại học; chuyển trọng tâm phát triển công nghệ về doanh nghiệp; cân bằng nghiên cứu khoa học tự nhiên và nghiên cứu khoa học xã hội; phát triển KHCN và ĐMST trong một hệ sinh thái hoàn chỉnh và cân bằng; CĐS toàn diện hoạt động KHCN và quản lý KHCN.

Bộ trưởng cho biết, Bộ KH&CN sẽ đề xuất Chính phủ xây dựng một công viên với các tượng đài của các nhà KHCN có thành tựu nghiên cứu, có đóng góp xuất sắc cho đất nước và thế giới. Giống như các quốc gia có nghĩa trang danh nhân, nghĩa trang nhà khoa học nổi tiếng.

Ông nói: “Bộ KH&CN bây giờ là năm ngón tay trên một bàn tay: KHCN; sở hữu trí tuệ; ĐMST; tiêu chuẩn, đo lường và chất lượng; CĐS. KHCN là cái máy cái sản xuất ra tri thức; sở hữu trí tuệ là biến cái tri thức đó thành tài sản để giao dịch được, tạo thành trị trường tài sản trí tuệ, giúp cho tri thức ra khỏi phòng thí nghiệm và đi xa được; ĐMST là mang cái trí ấy sáng tạo ra sản phẩm, của cải cho xã hội; Tiêu chuẩn, đo lường và chất lượng là sự đảm bảo hình hài, chất lượng cho sản phẩm hàng loạt; CĐS là môi trường mới, mảnh đất mới, công cụ mới cho sự phát triển. Năm ngón tay này là một chỉnh thể toàn diện cho KHCN phát triển”.