Hà Nội đang gặp nhiều khó khăn trong giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông. Ảnh: H.H

Trung tâm Quản lý giao thông công cộng TP Hà Nội (Tramoc) vừa báo cáo Sở Giao thông Vận tải Hà Nội kết quả nghiên cứu thực hiện Đề án "Thu phí phương tiện cơ giới vào một số khu vực trên địa bàn thành phố có nguy cơ ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường để hạn chế số lượng xe cơ giới đi vào".

Đáng chú ý, Tramoc đề xuất thí điểm thu phí vào nội đô ngay từ năm 2024 để phù hợp với các quy định hiện hành.

Theo Tramoc, nếu đề án được HĐND TP thông qua và UBND TP trình báo cáo Quốc hội tại kỳ họp cuối năm 2022 thì đến năm 2024 Hà Nội tiến hành thí điểm và chính thức áp dụng từ năm 2025, thì việc triển khai đề án phù hợp với quy định hiện hành.

Nếu lùi thời gian báo cáo Quốc hội tại kỳ họp cuối năm 2025 và đề xuất hoàn thiện hệ thống pháp luật về các cơ chế, chính sách đã được thực hiện thí điểm thì sẽ gặp khó khăn khi triển khai đề án do Nghị quyết 115/2020/QH14 hết hiệu lực.

Khi đó, để có cơ sở pháp lý thu phí cần phải hoàn thiện hệ thống pháp luật về các cơ chế, chính sách thu phí (điều chỉnh luật) và khó có thể triển khai thí điểm trước năm 2030. Do đó, Tramoc kiến nghị giữ nguyên lộ trình thí điểm thu phí như đã báo cáo.

Cơ quan này đề xuất chia đề án làm ba giai đoạn triển khai. Phạm vi không gian thu phí là khu vực bên trong đường Vành đai 3.

Giai đoạn thí điểm (từ nay đến năm 2025), sẽ thu phí tại một số trục chính bằng cách bố trí 15 trạm thu phí tại 9 vị trí trên các trục đường nội đô có lưu lượng lớn có nguy cơ ùn tắc giao thông. Sau khi thí điểm có hiệu quả, tiếp tục từng bước mở rộng vùng thu phí.

Giai đoạn 2 (từ năm 2026 đến 2030), sẽ mở rộng vùng thu phí bờ Nam sông Hồng. Khu vực thu phí mở rộng có ranh giới được giới hạn bởi các đường Vành đai 3 - cầu Thanh Trì - Pháp Vân - Mai Dịch - Phạm Văn Đồng - cầu Thăng Long - Âu Cơ - Nghi Tàm - Yên Phụ - Trần Nhật Duật - Vành đai 3.

Giai đoạn 3 (sau năm 2031), là giai đoạn mở rộng vùng thu phí bờ Bắc sông Hồng, được giới hạn bởi các đường Nguyễn Văn Linh - Trường Sa - Hoàng Sa - Võ Văn Kiệt - cầu Thăng Long - Âu Cơ - Nghi Tàm  - Yên Phụ - Trần Nhật Duật - Vành đai 3.

Ngoài ra, Tramoc đề nghị gọi tắt đề án là phí giảm ùn tắc giao thông. Theo đơn vị này, bản chất việc thu phí phương tiện cơ giới vào một số khu vực nhằm giảm ùn tắc giao thông là một khoản thu mà người sử dụng ô tô sẽ phải chi trả khi đi vào khu vực có nguy cơ ùn tắc trong một khoảng thời gian quy định.

"Xét về khía cạnh lợi ích thì tất cả các chủ thể tham gia giao thông và toàn thể xã hội sẽ được hưởng lợi từ việc tiết kiệm thời gian đi lại và vận chuyển hàng hóa nhờ giảm ùn tắc giao thông trong khu vực thu phí", báo cáo nêu.

Tramoc cho biết, kết quả điều tra xã hội học cho thấy, mức phí chấp nhận được của người dân là 22.300 đồng.

Nếu thu phí ở mức này, sẽ có khoảng 55% người sử dụng phương tiện sẽ chấp nhận trả phí để đi lại nhanh chóng bằng ô tô con, số còn lại sẽ chuyển sang các phương tiện khác được miễn hoặc giảm phí. Vì vậy, mức phí tối thiểu phải lớn hơn mức sẵn sàng chi trả của người dân thì mới có tác dụng điều tiết hành vi giao thông.

Kết quả khảo sát trực tuyến về thu phí nội đô trên trang web của Sở Giao thông Vận tải Hà Nội, Tramoc, cùng một số kênh cộng đồng cũng như qua mã QR truy cập đường link khảo sát dán tại các nơi công cộng thu được 1.028 phiếu, tính đến ngày 10/10. Trong đó, 39,7% số người ủng hộ; 33,2% số người ủng hộ có điều kiện và 27% không ủng hộ việc thu phí.

Tramoc cho hay, sẽ tiếp tục lấy ý kiến các sở, ngành từ ngày 24/10 đến 15/11, sau đó hoàn thiện đề án báo cáo UBND TP Hà Nội xem xét, quyết định vào ngày 15/12.