Kỳ II: Chế tài đủ, “trảm” được mấy?

Loay hoay đối phó cẩu thả

Phó Giám đốc Sở Du lịch TP HCM Lã Quốc Khánh nhấn mạnh: Doanh nghiệp (DN) lữ hành (LH) cần minh bạch áp dụng đúng các ưu đãi về vé tham quan dành cho trẻ em, người cao tuổi (NCT - 60 tuổi trở lên) vì đó là chính sách lớn và nhân văn của Nhà nước. Ngược lại, du khách rất nên tạo thói quen tìm hiểu kỹ thông tin về điểm đến trước khi mua tour. Từ đó, khách có quyền đặt vấn đề với DNLH: Quy định ưu đãi như vậy, tại sao không bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng?

Tuy nhiên, dường như quan chức dạn dày kinh nghiệm trong ngành Du lịch hơi chủ quan hoặc không lường nổi trước vô số nghiệp vụ biến hóa khôn lường của DN!

Trong vai khách du lịch, chúng tôi được nhân viên Vietravel phụ trách tour ghép khách lẻ Hà Nội - Đà Nẵng - Hội An khởi hành hồi tháng 7 tư vấn: Giá trọn gói cho hai trẻ 6 - 9 tuổi (thuộc nhóm 5 - dưới 11 tuổi) bao gồm vé tham quan Ngũ Hành Sơn (thực tế miễn cho trẻ dưới 10 tuổi) và phố cổ Hội An (miễn cho khách dưới 16 tuổi). Nghe khách thắc mắc “trẻ dưới 16 tuổi được miễn phí thăm phố cổ Hội An cơ mà”, cô nhân viên khẳng định giá trọn tour bao gồm như thế, không bóc tách riêng vé tham quan ra được!

Lần khác, nhân viên khăng khăng rằng Vietravel vẫn phải mua vé tham quan phố cổ Hội An cho cả trẻ 12 tuổi, nếu phụ huynh thích sẽ cho xem… cuống vé!

Trái ngược hoàn toàn, trang web của Vietravel cho thấy với trẻ 5 - dưới 11 tuổi và 11 tuổi trở lên, giá tour đã bao gồm “vé tham quan đối với các điểm tính phí theo độ tuổi/chiều cao”; không thu phí đối với những điểm tham quan miễn giảm giá vé cho trẻ 11 tuổi trở lên và NCT; dặn dò khách trình giấy tờ tùy thân để hưởng ưu đãi, nếu không có phải tự túc mua vé…

Trước nhiều mâu thuẫn và nghi vấn lạm thu dấy lên, Vietravel âm thầm tráo đổi nội dung vé tham quan của trẻ 11 tuổi trở lên (tự nhận ép trẻ 11 - dưới 16 tuổi phải mua vé thăm Hội An, lạm thu 50% vé tham quan Hội An của NCT) trên web. Thay toàn bộ phần cơ cấu giá tour cho NCT bằng mục “lưu ý” “lạ” đối với khách muốn tự mua vé tham quan: Sẵn sàng tư vấn để khách chọn mua tour “mở” F&E hoặc tour theo nhóm riêng để “có thể tự chọn các dịch vụ theo nhu cầu”… Nội dung “lạ” này đang niêm yết đồng loạt tại vô số tour nội địa ghép khách lẻ mở bán dày đặc trên web của Vietravel.

Một ủy viên Ban Chấp hành Hiệp hội LH Việt Nam tin rằng, khách du lịch bình thường đang muốn mua trọn gói ghép khách lẻ chẳng đời nào chịu chuyển sang đi F&E hoặc nhóm riêng (đắt hơn ít nhất 30% với cùng hành trình, chất lượng dịch vụ) chỉ để được tự mua vé tham quan cả.

Ông T.V.D - Giám đốc một DNLH tại Hà Nội nhận xét: “Dường như DN đang gặp phải vấn đề với khách hoặc báo chí, nên loay hoay đối phó một cách cẩu thả, không có tính chuyên môn và càng lộ sai”!

Vinh danh LH biểu hiện lạm thu

Thanh tra là tờ báo đầu tiên phản ánh đích danh một số DNLH có biểu hiện lạm thu tiền vé tham quan - dịch vụ của NCT và trẻ em. Phản hồi bài báo, đại diện Tổng cục Du lịch (TCDL) thừa nhận hiện tượng trên song cho rằng khách cũng “phải hỏi DN” về chính sách ưu tiên mà NCT và trẻ em được hưởng trước khi mua tour - một lời khuyên ít giá trị trước vô số thủ đoạn gian lận của các DNLH! Để có căn cứ kết luận LH “không thông tin rõ ràng, công khai trung thực số lượng, giá cả các dịch vụ du lịch cho khách” (để xử phạt hành chính - PV), vị này nhận định phải kiểm tra - thanh tra DN, đặc biệt là trên cơ sở phản ánh của khách...

Từ thực tế kinh doanh ở DNLH của mình tại TP HCM, hai ủy viên Ban Chấp hành Hiệp hội LH Việt Nam đều xác nhận đa số khách không biết mình bị lạm thu (nên không biết khiếu nại thế nào). Từng bị LH và hướng dẫn viên lừa bịp đến khốn đốn, ông Trịnh Văn Hiệu (66 ngõ Thông Phong, quận Đống Đa, Hà Nội) bất bình chứng kiến nhiều lần báo chí vừa đăng tin Tây “ba lô” bị tai nạn, cướp giật, xích lô ăn chặn tiền… lãnh đạo TCDL hoặc sở quản lý du lịch kéo ngay tới xin lỗi, tặng quà linh đình, còn trong hai mùa hè 2013 - 2014, Báo Thanh tra đăng bài chỉ đích danh hàng loạt DNLH lớn đã hoặc có dấu hiệu lạm thu khách Việt mua tour trọn gói thì chẳng biết các cơ quan quản lý du lịch xử lý ra sao?

Chúng tôi có bằng chứng xác đáng thể hiện hàng loạt DNLH uy tín lẫy lừng khác như Saigontourist, Hanoitourist… có dấu hiệu lạm thu rõ rệt tiền vé tham quan - cáp treo của trẻ em và NCT đi tour miền Trung, miền Bắc trong mùa hè thu 2016. Tuy nhiên, đầu tháng 7, không gì biểu cảm hơn cảnh lãnh đạo TCDL và Hiệp hội Du lịch Việt Nam hớn hở lên sân khấu vinh danh Saigontourist, Vietravel, Hanoitourist vào tốp 10 DN kinh doanh LH nội địa hàng đầu Việt Nam năm 2016. Được biết, tại Hiệp hội LH Việt Nam (thuộc Hiệp hội Du lịch Việt Nam), Tổng Giám đốc Saigontourist Võ Anh Tài giữ vị trí Phó Chủ tịch; Phó Tổng Giám đốc Vietravel Nguyễn Lê Hương và Giám đốc Hanoitourist Lưu Đức Kế cùng là hai trưởng ban...

Vì thế, chẳng mấy ngạc nhiên khi trả lời về tình trạng LH lạm thu, Chủ tịch Hiệp hội LH Việt Nam (kiêm Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam) Vũ Thế Bình lấp lửng “xã hội mình cái gì chẳng có” song chẳng khuyến cáo tới các DN thành viên! Dù sao, chủ tịch này cũng thể hiện một số quan điểm mang tính lý thuyết, khiến người ta nhớ tới chức danh Vụ trưởng Vụ LH, TCDL một thời của ông: “Ngành Du lịch luôn luôn phải nhắc nhở DN thực hiện đúng quy định của Nhà nước”. DN nào không tuân thủ thì “trảm”…

Luật Du lịch 2005 giao cơ quan Nhà nước trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm áp dụng các biện pháp cần thiết để ngăn chặn những hành vi nhằm thu lợi bất chính từ khách du lịch. Nghị định 158/2013/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch và quảng cáo quy định chế tài phạt tiền 3 - 5 triệu đồng đối với hành vi “không thông tin rõ ràng, công khai, trung thực số lượng, giá cả các dịch vụ du lịch cho khách”… Tất cả chỉ phụ thuộc các cơ quan quản lý xử lý DNLH vi phạm như thế nào mà thôi?

Đào Ngọc - Nguyễn Tâm