Thanh tra công tác quản lý, sử dụng diện tích đất lâm nghiệp đã giao cho Công ty Giống lâm nghiệp TW tại địa bàn TP Điện Biên Phủ, tại Kết luận số 182/KL-TTr ngày 9/4/2021, Thanh tra tỉnh Điện Biên đã chỉ ra nhiều vi phạm của công ty cũng như làm rõ nhiều tồn tại, sai phạm trong việc cấp GCN QSDĐ của UBND TP Điện Biên Phủ đối với diện tích đất UBND tỉnh đã giao cho Công ty Giống lâm nghiệp TW.
Đơn vị được giao đất buông lỏng quản lý
Ngày 25/9/2001, UBND tỉnh Lai Châu (nay là tỉnh Điện Biên) đã ban hành Quyết định số 1343/QĐ-UB (QĐ 1343) thu hồi đất lâm nghiệp của Lâm trường Điện Biên tại phường Him Lam và xã Noong Bua, thị xã Điện Biên Phủ (nay là TP Điện Biên Phủ) giao cho Công ty Giống lâm nghiệp TW với diện tích 650.000m2 để xây dựng các công trình lâm sinh. Việc thu hồi và giao đất theo QĐ 1343 được thực hiện theo Luật Đất đai 1993, sau khi được giao đất mới thực hiện đo đếm, lập phương án bồi thường.
Quá trình được giao đất, công tác quản lý, sử dụng đất được giao của Công ty Giống lâm nghiệp TW thiếu chặt chẽ, để xảy ra nhiều vi phạm. Cụ thể:
Chỉ sử dụng diện tích đất đã được công ty bồi thường giải phóng mặt bằng và được cấp GCN QSDĐ là 16.984,3m2.
Với diện tích đất 381.540m2 thuộc vườn thực vật công ty nhận bàn giao từ Lâm trường Điện Biên không phải bồi thường, giải phóng mặt bằng, song quá trình bàn giao không thực hiện cắm mốc giới trên thực địa, dẫn đến quá trình sử dụng bị các hộ dân lấn chiếm, sử dụng, tranh chấp và thực hiện quy chủ sai.
Đối với diện tích đất còn lại là 251.475,7m2, công ty không bố trí kinh phí để thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng, chưa được bàn giao mốc giới trên thực địa, Công ty không quản lý, sử dụng đúng nội dung QĐ 1343, song công ty không báo cáo với UBND tỉnh để có phương án thu hồi, xử lý nhằm quản lý đất đai theo quy định, dẫn đến đất đai bị người dân lấn chiếm, san ủi, sử dụng trái phép.
Quá trình quản lý, sử dụng đất đai có biến động về diện tích nhưng công ty không thực hiện đăng ký biến động đất đai theo Điều 95 Luật Đất đai năm 2013.
Ngoài ra, công ty còn ban hành quyết định giao đất cho cán bộ và công nhân sử dụng làm nhà ở sai mục đích và không đúng thẩm quyền. Gồm: Ông Nông Văn Bình, nguyên Giám đốc Xí nghiệp Lâm nghiệp vùng Tây bắc trong năm 2007 và 2012 ký xác nhận không đúng thẩm quyền cho 4 trường hợp với tổng diện tích đất 2.769,2 m2, đất không thuộc quản lý của Công ty để UBND TP Điện Biên Phủ làm căn cứ cấp GCN QSDĐ cho các hộ gia đình. Bà Trần Thị Phương, Giám đốc Công ty, năm 2016, 2017 ký xác nhận không đúng thẩm quyền cho 3 trường hợp với tổng diện tích 1.052,6 m2 để UBND TP Điện Biên Phủ làm căn cứ cấp GCN QSDĐ cho các hộ.
Đối với diện tích 16.984,3 m2 Công ty đã được cấp GCN QSDĐ, ông Nông Văn Bình ban hành 15 quyết định giao đất không đúng thẩm quyền và sai mục đích cho 15 cá nhân nguyên là cán bộ và công nhân của Công ty để làm nhà ở, thuộc tổ 6, phường Him Lam; hiện tại 01 thửa Công ty đã thu hồi lại, còn 14 thửa chưa thu hồi với tổng diện tích 1.837,3m2.
Cơ quan quản lý Nhà nước thiếu trách nhiệm
Quá trình quản lý, sử dụng đất, từ năm 2003 đến nay, UBND tỉnh đã thu hồi một phần diện tích trong tổng 650.000m2 đã giao cho công ty để thực hiện các chương trình, dự án công cộng và an ninh, quốc phòng. Đến nay, diện tích đất thực tế giao cho công ty còn là 461.108m2.
Qua kiểm tra, rà soát, Thanh tra tỉnh Điện Biên xác định diện tích đất Công ty Giống lâm nghiệp TW được giao theo QĐ 1343, hiện nay công ty đang quản lý là 263,509,4 m2; trong đó, ngoài diện tích 16.984,3 m2 đã được cấp GCN QSDĐ, còn lại là 246.525m2 tại tổ 6, phường Him Lam và bản Tân Quang, xã Thanh Minh chưa được cấp GCN QSDĐ.
Diện tích đất còn lại là 197.598,7m2 hiện do các hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng. Trong đó:
Diện tích đất chưa được cấp GCN QSDĐ là 50.994,7m2.
Còn lại diện tích 146.604m2 đất đã được UBND TP Điện Biên Phủ cấp GCN QSDĐ, tương ứng với 65 hồ sơ cấp lần đầu.
Thanh tra tỉnh Điện Biên kiểm tra 65 hồ sơ trên phát hiện 62 hồ sơ, tương ứng với tổng diện tích đất là 92.190m2 được cấp GCN QSDĐ trong khoảng thời gian từ năm 2006 - 2019, có nghĩa là sau thời điểm ban hành QĐ 1343 giao đất cho Công ty Giống lâm nghiệp TW, tuy nhiên, diện tích đất này chưa được UBDN tỉnh ra quyết định thu hồi lại, chưa đủ điều kiện để thực hiện các thủ tục cấp GCN QSDĐ cho các hộ.
Trong quá trình sử dụng đất, các hộ gia đình, cá nhân đã được cấp GCN QSDĐ lại tiếp tục thực hiện chuyển nhượng, tách thửa, chuyển đổi mục đích sử dụng và được UBND TP Điện Biên Phủ cho phép điều chỉnh biến động đất đai và đã cấp 132 GCN QSDĐ.
Qua kiểm tra một số hồ sơ cấp GCN QSDĐ, Thanh tra tỉnh Điện Biên phát hiện UBND TP Điện Biên Phủ mắc nhiều sai phạm nghiêm trọng trong việc cấp GCN QSDĐ cho các hộ gia đình, việc cấp phép san ủi, quản lý việc san ủi của các hộ gia đình đối với phần diện tích đất đã giao cho Công ty Giống lâm nghiệp TW.
Thanh tra tỉnh Điện Biên kết luận công tác quản lý Nhà nước của Sở Tài nguyên và Môi trường đối với diện tích đất giao cho Công ty Giống lâm nghiệp TW trong nhiều năm không chặt chẽ, không phát hiện các sai phạm của công ty cũng như các sai phạm của UBND TP Điện Biên Phủ.
Ngoài ra, Sở tham mưu UBND tỉnh ban hành nhiều quyết định thu hồi đất của công ty để giao cho các tổ chức, đơn vị khác, dẫn đến diện tích được giao biến động, thay đổi song không kịp thời chỉ đạo công ty thực hiện đăng ký biến động đất đai theo Điều 95 Luật Đất đai năm 2013.
Những sai phạm cụ thể của UBND TP Điện Biên Phủ trong việc cấp GCN QSDĐ cho các hộ gia đình, cấp phép san ủi, quản lý việc san ủi của các hộ gia đình đối với phần diện tích đất đã giao cho công ty và kiến nghị của Thanh tra tỉnh Điện Biên về xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân mắc khuyết điểm, sai phạm sẽ được Báo Thanh tra tiếp tục thông tin.