Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến phát biểu tại hội nghị

8/26 trạm y tế chưa có bác sỹ

Báo cáo của Cục Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) cho thấy, hiện nay có tới hơn 35% bệnh nhân đến khám bệnh ở tuyến Trung ương có thể điều trị được ở tuyến tỉnh, 20% có thể điều trị được ở tuyến huyện; đặc biệt, trong số các bệnh nhân đến khám chữa bệnh ở tuyến tỉnh có tới hơn 41% bệnh nhân có thể điều trị được ở tuyến huyện và 11% có thể điều trị được ở trạm y tế xã. Việc không tin tưởng chất lượng khám, chữa bệnh ở tuyến y tế cơ sở đã dẫn đến việc người dân ùn ùn kéo lên tuyến trên, gây quá tải trầm trọng cho tuyến trên.

Mặc dù vây, y tế cơ sở vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu người dân, chất lượng hiệu quả hoạt động chưa cao. Chưa làm tốt công tác chăm sóc sức khoẻ ban đầu, nhiều người dân chưa quan tâm đến dự phòng, nâng cao sức khỏe, chỉ đến khi có bệnh mới chịu đi chữa. 

Bên cạnh đó, phần lớn các trạm y tế chưa quản lý bệnh mạn tính, quản lý sức khỏe một số đối tượng ưu tiên. Số lượng và chất lượng dịch vụ còn hạn chế, danh mục thuốc còn ít: trạm y tế xã mới chỉ thực hiện được 50-70% các dịch vụ kỹ thuật, khoảng 40% danh mục thuốc theo phân tuyến...

Thống kê cho thấy, hiện chỉ có 3 tỉnh/thành phố là TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Yên Bái là có đầy đủ bác sĩ tại các trạm y tế, hiện còn 8/26 trạm y tế chưa có bác sĩ làm việc tại trạm y tế; 9/26 chưa có y sĩ y học cổ truyền, 7/26 chưa có dược sĩ; cơ cấu chưa phù hợp, có vị trí thừa, có vị trí thiếu. 

Các danh mục kỹ thuật thực hiện trung bình chỉ thực hiện được 68,3% trong tổng số 76 dịch vụ trong gói dịch vụ y tế cơ bản; trạm y tế cao nhất là 89,5%; thấp nhất chỉ có 19,7%...

Một trong những rào cản làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người có thẻ bảo hiểm y tế và cũng là nguyên nhân dẫn đến bệnh nhân vượt tuyến là danh mục thuốc bảo hiểm y tế ở trạm y tế rất ít, thiếu nhiều loại thuốc. Trong khi đó, một số trạm y tế không có bác sĩ nên hạn chế việc chỉ định sử dụng các loại thuốc. Do không có bệnh nhân nên không dự trù (do chưa quản lý được một số bệnh không lây nhiễm). Một số thuốc huyết áp tiểu đường được chỉ định ở tuyến huyện trở lên, tuyến xã chưa được chỉ định...

Lễ ký cam kết tăng cường chuyển giao kỹ thuật cho y tế cơ sở

Tại hội nghị, nhấn mạnh đến vai trò của y tế cơ sở, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, mô hình trạm y tế theo nguyên lý y học gia đình được chú trọng phát triển tại nhiều quốc gia trên thế giới và được người dân rất tin tưởng lựa chọn. 

Theo Bộ trưởng, y tế cơ sở (bao gồm y tế thôn, bản, xã phường, quận, huyện, thị xã) được coi là nền tảng, xương sống của hệ thống y tế; đồng thời là tuyến đầu, “người gác cổng” của hệ thống y tế chăm sóc sức khoẻ ban đầu, trực tiếp gần dân nhất. Y tế cơ sở là nơi dễ tiếp cận với chi phí thấp, công bằng xã hội, giảm quá tải bệnh viện tuyến trên. Chính vì thế việc triển khai trạm y tế xã phường hoạt động theo nguyên lý y học gia đình với 6 nguyên tắc là: liên tục – toàn diện – lồng ghép – phối hợp – dự phòng – gia đình – cộng đồng sẽ giúp nâng cao chất lượng khám chữa bệnh cho người dân một cách hiệu quả.

26 trạm y tế điểm sẽ được trang bị đồng bộ

Để khắc phục những hạn chế của y tế cơ sở, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, 26 trạm y tế điểm sẽ được trang bị đồng bộ từ giường tủ, tủ quầy thuốc, biển tên phòng, tên trạm y tế, đến bố trí trang bị máy siêu âm, xét nghiệm, X-quang...

Với các trạm y tế chưa có bác sĩ thì sẽ cử bác sĩ luân phiên về làm việc khoảng 2-3 ngày/tuần/trạm; điều chuyển đi và đến một số y sĩ, điều dưỡng, dược sĩ trung học theo yêu cầu của các trạm... Tăng cường đào tạo nâng cao trình độ cho viên chức tại trạm... Bộ Y tế cũng cử cán bộ chuyên môn luân phiên từ bệnh viện tuyến trung ương, bệnh viện  tuyến cuối của TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh về hỗ trợ các trạm y tế xã, phường, thị trấn nhằm nâng cao chất lượng khám chữa bệnh giai đoạn 2018-2020 cho 4 tỉnh phía Bắc gồm huyện Bát Xát, Lào Cai; huyện Trấn Yên, Yên Bái; huyện Ba Vì, Đan Phượng, quận Hà Đông, Nam Từ Liêm, Hà Nội và huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh...

Tại hội nghị, Bộ Y tế cũng đề nghị Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Bảo hiểm xã hội các tỉnh, thành phố tính toán, giao thí điểm định suất cho số thẻ đăng ký khám chữa bệnh ban đầu tại các trạm y tế xã thí điểm; đảm bảo đủ thuốc theo phân tuyến, thuốc đã quy định trong gói dịch vụ y tế cơ bản...

Dự kiến, trong năm 2018 sẽ hoàn thành mô hình điểm 26 trạm y tế điểm. Các tỉnh sẽ xây dựng lộ trình triển khai, phấn đấu trong 5 năm  (2019-2023) xong hết cả đầu tư, nhân lực và hoạt động của trạm y tế xã theo nguyên lý y học gia đình.

Cũng tại hội nghị diễn ra lễ ký cam kết tăng cường chuyển giao kỹ thuật cho y tế cơ sở giữa bệnh viện Trung ương, bệnh viện tuyến cuối với Sở Y tế và các Trung tâm Y tế quận huyện có xã điểm; Trung tâm Y tế dự phòng/CDC tỉnh thành phố với các Trung tâm Y tế quận huyện có xã điểm.

Phương Anh