Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Phương Anh

Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá được Quốc hội ban hành ngày 18/6/2012 và có hiệu lực từ ngày 1/5/2013. Bộ Y tế là cơ quan được Quốc hội và Chính phủ giao làm đầu mối phối hợp với các Bộ, ban ngành và các tổ chức chính trị xã hội và các tỉnh, thành phố tổ chức phòng chống tác hại thuốc lá.

Phát biểu tại hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá tổ chức ngày 12/12 tại Hà Nội, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, sau 10 năm thực hiện Luật Phòng chống tác hại thuốc lá thuốc lá, công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận: Hệ thống các văn bản hướng dẫn thực hiện luật ban hành kịp thời, đẩy đủ, bảo đảm tính hợp pháp, thống nhất và đồng bộ đã tạo điều kiện thuận lợi cho công tác phòng chống tác hại thuốc lá. Mạng lưới về phòng chống tác hại thuốc lá thuốc lá được thành lập và duy trì trên toàn quốc. Công tác truyền thông về tác hại của thuốc lá và xây dựng môi trường không khói thuốc được các bộ, ngành, tổ chức đoàn thể, các tỉnh, thành phố triển khai trên toàn quốc...

Bên cạnh đó, hoạt động tổ chức cai nghiện thuốc lá được duy trì và đẩy mạnh. Công tác thanh tra, kiểm tra đã có nhiều chuyển biến tích cực. Đặc biệt, tỷ lệ sử dụng thuốc lá đã giảm ở cả người trưởng thành và trong thanh thiếu niên, bảo đảm tính bền vững cho công tác phòng chống tác hại thuốc lá của thuốc lá.

Với việc thực hiện các giải pháp đồng bộ về phòng, chống tác hại thuốc lá, tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới trưởng thành nước ta sau 10 năm đã giảm từ hơn 54% xuống còn gần 39%. Tỷ lệ hút thuốc lá trong thanh thiếu niên cũng giảm đáng kể. Việt Nam là nước thứ 47 trong tổng số 182 quốc gia đã sớm phê chuẩn Công ước.

Báo cáo tổng kết 10 năm thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá cũng cho thấy, dù tỷ lệ hút thuốc đã giảm nhưng Việt Nam vẫn còn nằm trong nhóm các nước có số người hút thuốc lá cao trên thế giới. Tình trạng phơi nhiễm với khói thuốc còn khá phổ biến tại các nhà hàng, quán ba và một số nơi tập trung đông người.

Đáng lưu ý, những năm gần đây xuất hiện các sản phẩm được gọi là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisa với các chiêu thức quảng cáo qua các kênh trên mạng xã hội, do đó việc sử dụng thuốc lá điện tử đang tăng nhanh đặc biệt trong lứa tuổi học sinh...

Diễu hành tuyên truyền phòng, chống tác hại của thuốc lá. Ảnh: Phương Anh

Trong khi đó, thuế thuốc lá của Việt Nam còn rất thấp, thậm chí gần thấp nhất trong khu vực ASEAN, giá các sản phẩm thuốc lá rẻ trong khi thu nhập bình quân đầu người tăng; Các sản phẩm thuốc lá được bày bán khắp nơi, tạo điều kiện dễ dàng cho người dân tiếp cận với các sản phẩm thuốc lá, đặc biệt là lứa tuổi thanh thiếu niên.

Cùng với đó, hoạt động của Ban Chỉ đạo về Phòng chống tác hại thuốc lá tại một số tỉnh, thành phố và cơ quan đơn vị còn mang tính hình thức, chưa đi vào thực chất, chưa phát huy được vai trò của Ban Chỉ đạo.

Chia sẻ tại hội nghị, TS Angela Pratt, Trưởng Đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam chúc mừng Việt Nam đã giảm được tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở cả người lớn và thanh thiếu niên trong những năm qua.

Theo bà Angela, hiện nay chúng ta chưa đạt tiến bộ đủ nhanh để hiện thức hóa các mục tiêu đã đặt ra. Ở Việt Nam thuế thuốc lá và giá thuốc lá rất thấp làm cho các sản phẩm thuốc lá ở Việt Nam trở thành một trong những sản phẩm rẻ nhất trên thế giới. Điều này làm cho những người trẻ tuổi dễ dàng bắt đầu hút thuốc và không tạo được quyết tâm cho những người hút thuốc hiện tại bỏ thuốc.

Để góp phần thực hiện các cam kết của Việt Nam khi tham gia Công ước Khung về kiểm soát thuốc lá và cam kết về phát triển bền vững đến năm 2030, Bộ Y tế kêu gọi các bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố tiếp tục quan tâm, chỉ đạo và tăng cường hơn nữa việc thực thi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, thực hiện một cách đồng bộ các giải pháp về phòng chống tác hại thuốc lá.

Bộ Y tế cũng đề nghị Chính phủ, Quốc hội tiếp tục quan tâm, chỉ đạo và sớm ban hành nghị quyết cấm các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc lá mới khác để giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá.