Bác sĩ Nguyễn Đông Hưng. Ảnh: N.H.

Phẫu thuật chuyển đổi giới tính từ nữ sang nam là bước cuối cùng của quá trình điều trị "rối loạn nhận thức giới tính nam" bằng cách loại bỏ ngực và tạo hình bộ phận sinh dục nam. Công nghệ phẫu thuật chuyển giới nữ sang nam ngày càng phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, người thực hiện phẫu thuật chuyển đổi cần có chuyên môn và kinh nghiệm.

Đối với các bệnh nhân nữ mắc bệnh rối loạn bản sắc giới tính gọi tắt là GID muốn phẫu thuật chuyển giới cần phải có một số giấy chứng nhận bởi bác sĩ tâm lý. Giấy chứng nhận cho phép phẫu thuật chỉ được ký sau khi các bác sĩ chấp nhận chuyển giới nữ sang nam là phương pháp điều trị tốt nhất. Bệnh nhân đã sống như đàn ông liên tục trong một năm hoặc dài hơn và đã tiêm hormone nam.

Bác sĩ Nguyễn Đông Hưng, khoa Phẫu thuật Niệu sinh dục Bệnh viện Quân y 103, cho biết, quy trình phẫu thuật chuyển giới từ nữ sang nam trải qua 3 giai đoạn. Trước khi phẫu thuật chuyển đổi, bệnh nhân cần khám tổng quát sức khỏe để đảm bảo đủ sức khỏe đồng thời nếu bệnh nhân bị bệnh yêu cầu điều trị trước khi phẫu thuật. Bệnh nhân cũng phải ngừng sử dụng hormone hai tuần trước phẫu thuật. Không hút thuốc ít nhất trong ba tháng vì trong giai đoạn chuyển giới nữ thành nam 2 và 3 cần ngưng hút thuốc hoàn toàn 100%.

Ngoài ra, nếu bệnh nhân đang dùng thuốc điều trị bao gồm cả thực phẩm chức năng hãy cho bác sĩ biết, nếu không phù hợp bác sĩ yêu cầu dừng sử dụng thuốc. Không ăn uống ít nhất 6 giờ trước phẫu thuật.
Bệnh nhân cũng cần phải ở lại viện ít nhất một đến 2 ngày trước phẫu thuật để chuẩn bị như kiểm tra sức khỏe, làm sạch ruột, chuẩn bị máu trước khi phẫu thuật.

Quy trình phẫu thuật chuyển giới từ nữ qua nam trải qua 3 giai đoạn chính.

Giai đoạn 1: Phẫu thuật cắt bỏ ngực, buồng trứng và tử cung

Bước 1: Cắt bỏ ngực.

Phẫu thuật cắt bỏ ngực nhằm loại bỏ bầu ngực nữ tạo nên bộ ngực phẳng giống ngực nam giới được thực hiện thông qua 2 phương pháp chính.

Trường hợp 1: Nếu ngực không quá lớn: Bác sĩ tiến hành kiểm tra vị trí, tiến hành hút bỏ tất cả các mô mỡ song song loại bỏ vùng da thừa. Kỹ thuật này không mất nhiều thời gian tuy nhiên bệnh nhân cần đeo băng gạc theo yêu cầu bác sĩ.

Trường hợp 2: Ngực bệnh nhân quá lớn, nhũ hoa thấp hơn so với vị trí của nam giới. Bác sĩ phải cắt bỏ toàn bộ bầu ngực và xử lý da ngực thừa trong quá trình phẫu thuật. Song song, cố định nhũ hoa tại vị trí phù hợp.

Bước 2: Phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng và tử cung.

Giai đoạn 2: Phẫu thuật may đóng lỗ tử cung và kéo dài ống tiết niệu

Sau khi cắt bỏ buồng trứng và tử cung, bác sĩ cần phẫu thuật may đóng lỗ tử cung và kéo dài ống tiết niệu bằng da mặt dưới hông. Quy trình này bao gồm: Phẫu thuật may đóng lỗ tử cung và tạo hình ống niệu đạo. Tiếp đến là phẫu thuật tạo niệu đạo bằng da dưới hông mặt trong hoặc mặt ngoài đùi.

Sau phẫu thuật đóng âm đạo và tạo hình ống niệu đạo, bệnh nhân phải lưu ý những điều sau:

- Sau phẫu thuật bệnh nhân sẽ có máu chảy ra từ âm đạo, bác sĩ tiến hành gắn ống thông nước tiểu tránh để vết thương bị nhiễm trùng. Bệnh nhân cần được theo dõi liên tục cho đến khi không còn máu chảy ra từ âm đạo 4-5 ngày.

- Bác sĩ kiểm tra tình trạng vết thương, rút ống dẫn lưu thông tiểu sau từ 6 đến 7 ngày. Bệnh nhân được phép đi tiểu bình thường.

- Trong giai đoạn đầu của việc rút ống dẫn nước tiểu bệnh nhân có thể cảm giác đau rát xung quanh đường may phẫu thuật và có một số hiện tượng chảy máu nhỏ. Vết thương hoàn toàn hồi phục sau từ một đến 2 tuần. Sau khi đi vệ sinh, bệnh nhân làm sạch vết thương với tăm bông cùng chất vệ sinh chuyên dụng ngăn ngừa tình trạng viêm nhiễm.

- Chỉ khâu đóng âm đạo được cắt bỏ sau khoảng từ 4 đến 6 tuần.

Giai đoạn 3: Phẫu thuật tạo hình dương vật và bìu

Giữa các giai đoạn phẫu thuật, bệnh nhân cần có thời gian để chuẩn bị và chỉ được tiến hành khi các mô phẫu thuật trong giai đoạn trước hoàn toàn bình phục. Nói chung, để hoàn toàn chuyển giới từ nữ thành nam sẽ thực hiện lần lượt từng giai đoạn 1 đến 3 và khoảng cách giữa các lần từ 3 đến 6 tháng.

Phẫu thuật tạo hình dương vật là bước cuối cùng trong quá trình phẫu thuật chuyển giới từ nữ qua nam. Trong bước này bác sĩ sử dụng lớp da cánh tay để tạo hình đồng thời sử dụng mô từ vạt da bụng để may điều này giúp dương vật giống tự nhiên nhất.

Sau khi phẫu thuật bệnh nhân phải lưu ý những điều sau:

- Dương vật sau khi được tạo hình được cố định trong một thời gian bằng nẹp trong khoảng thời gian từ 2 đến 4 ngày. Thời điểm này quan trọng nhất, chỉ cần một sự thay đổi tư thế cũng có thể dẫn đến tình trạng lưu lượng máu không ổn định gây ra biến chứng như rối loạn chảy máu, áp lực động mạch quá lớn...

- Sau phẫu thuật, bệnh nhân có thể uống nước hoặc ăn thức ăn nhẹ tuy nhiên một số trường hợp bác sĩ không cho phép ăn và uống trong ngày đầu tiên. Tuy không được ăn uống, bệnh nhân vẫn được đảm bảo đủ lượng nước cần thiết vào cơ thể trong suốt thời gian này.

- Từ một đến 3 ngày sau phẫu thuật, phản ứng của cơ thể và vết thương phẫu thuật có thể gây sốt cho bệnh nhân.

- Sau thời gian khoảng 5 ngày, vùng da cánh tay đã có các mô thay thế tùy từng trường hợp bác sĩ quyết định tháo băng trong khoảng 10 ngày. Bệnh nhân được quyền di chuyển tay trong giới hạn và hoàn toàn hội phục từ 1 đến 2 tháng sau đó

- Bệnh nhân sẽ có cảm giác đau tại bụng, háng và vùng sinh dục kéo dài từ 7 đến 10 ngày. Sau 10 ngày bác sĩ tháo ống thông nước tiểu cho phép bệnh nhân có thể đi tiểu bình thường. Giai đoạn kế tiếp, bác sĩ chèn một ống nhỏ ngắn ngăn tình trạng hẹp niệu đạo từ một đến 2 tuần. Tiếp theo, thay thế ống thông bằng một ống dài hơn nhằm đảm bảo không xảy ra việc thu hẹp niệu đạo ngay tại ngã ba đồng thời yêu cầu bệnh nhân giữ nguyên trong suốt quá trình hoạt động trong vòng từ 6 đến 12 tháng. Bệnh nhân tự tháo ống khi đi tiểu, sau đó vệ sinh sách đường ống với nước và đặt vào vị trí ban đầu theo chỉ dẫn của bác sĩ.

- Các vết thương hết đau, chảy máu tùy thuộc khả năng hồi phục bệnh nhân. Thông thường kéo dài khoảng một tháng. Hiện nay sau khi tạo hình các bác sĩ tiến hành gài vào dương vật một thanh silicone để tạo sự cứng cáp song song nắn tuyến dương vật với những chỉnh sửa nhỏ. Tuy nhiên, bệnh nhân cần kiêng quan hệ tình dục từ 6 đến 8 tháng sau phẫu thuật. Nếu cố ý quan hệ dương vật dễ bị tổn thương hoặc có thể xảy ra hậu quả xấu hơn.

Chuyển đổi giới tính là ca phẫu thuật lớn, ảnh hưởng đến cuộc sống sau này. Bệnh nhân cần chuẩn bị kỹ càng về mặt tâm lý và thể chất trước khi quyết định thay đổi bản thân.

Theo thống kê, Việt Nam có khoảng 270.000-300.000 người có nhu cầu chuyển đổi giới tính. Việc sử dụng hormone ảnh hưởng đến sức khỏe của người sử dụng, có thể gây bệnh hoặc giảm tuổi thọ.

(Theo Vnexpress)