Bệnh nhân Bùi Thị C. nhập viện trong tình trạng suy hô hấp phải thở máy. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình

Bệnh nhân thứ nhất là Hà Ngọc T., 43 tuổi, ở huyện Đà Bắc đi làm công nhân tại một tỉnh phía Nam được hơn 10 năm, công việc hàng ngày là giao hàng đông lạnh cho các đại lý. Cách thời điểm vào viện khoảng hơn 1 tháng, bệnh nhân xuất hiện sốt cao liên tục, đã đi khám và điều trị nhưng tình trạng sốt chỉ thuyên giảm, không khỏi hẳn.

Ngày 28/8, gia đình ký bệnh án xin cho bệnh nhân thôi điều trị để về quê Hoà Bình. Ngay khi về đến Hoà Bình, bệnh nhân nhập Bệnh viện Đa khoa tỉnh trong tình trạng sốt cao, rét run, suy hô hấp, sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng. Bệnh nhân nhanh chóng được thở máy, lọc máu liên tục, dùng thuốc vận mạch, sử dụng kháng sinh phổ rộng, trong đó có kháng sinh đặc trị bệnh Whitmore.

Kết quả cận lâm sàng cho thấy bệnh nhân bị viêm - tràn dịch màng phổi 2 bên, áp xe gan, nhiễm khuẩn huyết do vi khuẩn gây bệnh Whitmore (Burkholderia pseudomalle) - trước đây thường gọi là "vi khuẩn ăn thịt người". Hiện tại, bệnh nhân vẫn trong tình trạng nguy kịch, đang được điều trị, chăm sóc tích cực và hội chẩn nhiều chuyên khoa.

Bệnh nhân thứ 2 là Bùi Thị C., 59 tuổi, ở huyện Lạc Sơn có tiền sử bị bệnh đái tháo đường. Cách thời điểm vào viện 1 tuần, người bệnh xuất hiện sốt cao, sưng - nóng - đỏ - đau vùng cổ tay phải, ho và khó thở tăng dần. Cùng ngày vào viện, người bệnh khó thở nhiều hơn, đau tức ngực, được người nhà đưa đến Trung tâm Y tế huyện Lạc Sơn cấp cứu, sau đó được chuyển đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hoà Bình.

Khi nhập Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình, bệnh nhân trong tình trạng suy hô hấp phải hỗ trợ bằng thở máy không xâm nhập, sốt cao liên tục, rét run, thể trạng nhiễm trùng, nhiễm độc, ho nhiều đờm, có ổ áp xe vùng cổ tay phải, chụp cắt lớp vi tính có hình ảnh đám mờ đông đặc và tràn dịch màng phổi 2 bên.

Bệnh nhân nhanh chóng được cấy máu, nội soi phế quản bơm rửa phổi lấy bệnh phẩm làm xét nghiệm. Kết quả xét nghiệm máu và dịch phế quản cho thấy bệnh nhân bị nhiễm vi khuẩn gây bệnh Whitmore (Burkholderia pseudomalle).

Bệnh nhân được điều trị theo phác đồ dưới hướng dẫn của kháng sinh đồ và sau hơn 1 tuần điều trị hiện đã qua cơn nguỵ kịch; kết quả xét nghiệm chức năng các tạng (phổi, gan, thận) cải thiện nhiều. Dự kiến, bệnh nhân sẽ xuất viện sau khoảng 1 tuần nữa và tiếp tục điều trị duy trì bằng thuốc uống từ 3 đến 6 tháng tại nhà.

Trước đó, năm 2019 - 2020, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hoà Bình đã chẩn đoán, điều trị thành công 5 ca bệnh Whitmore nặng có suy đa tạng và đã được báo cáo tại hội nghị khoa học toàn quốc Hội Hồi sức cấp cứu và chống độc Việt Nam.

Bệnh Whitmore là một bệnh nhiễm trùng ở người và động vật do vi khuẩn Burkholderia pseudomallei gây ra. Vi khuẩn sống trong đất, nước bị nhiễm khuẩn và xâm nhập vào cơ thể người chủ yếu qua các vết thương ở da, niêm mạc. Bệnh thường gặp ở các nước khu vực Đông Nam Á.

Tại Việt Nam, ca bệnh đầu tiên được ghi nhận năm 1925, sau đó bệnh xuất hiện tại các địa phương trong cả nước và gia tăng trong thời gian gần đây. Bệnh có biểu hiện lâm sàng rất đa dạng, khó chẩn đoán và tỷ lệ tử vong cao ở những trường hợp viêm phổi nặng, nhiễm trùng huyết và sốc nhiễm trùng. Những người có bệnh nền (tiểu đường, bệnh gan, thận, phổi mạn tính) có nguy cơ cao mắc bệnh. Đặc biệt, bệnh rất dễ bị chẩn đoán nhầm với các bệnh nhiễm khuẩn khác, dẫn đến chậm trễ trong điều trị.

Vi khuẩn gây bệnh Whitmore phải được điều trị bằng kháng sinh đặc hiệu, quá trình điều trị kéo dài (thường từ 3 đến 6 tháng) mới đảm bảo bệnh không tái phát.

Hiện nay chưa có vắc xin phòng bệnh Whitmore. Để phòng bệnh, người dân cần trạng bị các dụng cụ bảo hộ cá nhân như ủng, găng tay không thấm nước để bảo vệ chân, tay, chống tiếp xúc với đất, nước bị nhiễm bẩn. Khi không may có vết thương rách da, trầy xước cần rửa sạch vết thương dưới vòi nước sạch bằng xà phòng và đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được chăm sóc.   

Năm 2019, Bộ Y tế đã ban hành hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh Whitmore theo Quyết định số 6101/QĐ-BYT.