Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chủ trì phiên họp. Ảnh: Thảo Nguyên

Đó là yêu cầu của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam tại cuộc họp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện Luật Xử lý vi phạm hành chính (VPHC) về công tác cai nghiện và một số vấn đề về chương trình phòng chống ma túy, mại dâm, HIV, AIDS ngày 10/9.

Nghiện ma túy tổng hợp có xu hướng tăng

Theo phản ánh, kiến nghị của bộ, ngành, địa phương, các quy định liên quan đến việc đưa người nghiện ma túy vào

Theo số liệu của các địa phương, tính đến cuối tháng 6/2014 cả nước có 182.799 người nghiện (tăng 1.403 người, 0,8% so với năm 2013); 45 địa phương có số người nghiện tăng; 18 địa phương có số người nghiện giảm. người nghiện sử dụng heroin chiếm 72%; ma túy tổng hợp là 14,5%; còn lại là các loại khác... tình hình sử dụng ma túy tổng hợp có xu hướng tăng nhanh, nhất là các thành phố lớn và một số tỉnh phía Nam.

cơ sở cai nghiện bắt buộc theo Luật Xử lý vi phạm hành chính (VPHC) kể từ ngày có hiệu lực (1/1/2014) đến nay vẫn “treo”. 

Thực tế, các địa phương chưa đưa được người nghiện ma túy vào cơ sở cai nghiện bắt buộc mà chủ yếu đưa người nghiện vào theo hồ sơ cũ còn tồn đọng. Điều này dẫn đến, số người nghiện ma túy trong cộng đồng tăng lên, ảnh hưởng đến tình hình an ninh, trật tự ann toàn xã hội.

Số liệu thống kê cũng cho thấy, có đến 18 địa phương tăng số người nghiện nhưng chưa đưa được vào cơ sở cai nghiện bắt buộc vì Bộ Y tế chưa ban hành hướng dẫn tiêu chuẩn chẩn đoán nghiện ma túy..
Trong khi đó, việc triển khai Đề án Đổi mới công tác cai nghiện còn chậm. Tính đến đầu tháng 9/2014 mới có 16/63 tỉnh, thành phố triển khai. 

Đáng chú ý, tình hình nghiện ma túy tổng hợp hiện nay đang có xu hướng gia tăng, ngày càng phức tạp, ảnh hưởng đến tình hình an ninh, trật tự an toàn xã hội nhưng vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể về xác định người nghiện ma túy tổng hợp và phác đồ điều trị nghiện ma túy tổng hợp.

Theo Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Nguyễn Trọng Đàm, các quy định áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc chưa cụ thể gây lúng túng cho địa phương thực hiện; Luật Xử lý VPHC cũng như Nghị quyết số 24/2012/Qh13 ngày 20/6/2013 về việc thi hành Luật Xử lý VPHC của Quốc hội không quy định cụ thể về giải quyết các trường hợp đã có quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở chữa bệnh theo Pháp lệnh Xử lý VPHC mà chưa được thi hành, đang thi hành hoặc trốn thi hành dẫn đến việc áp dụng pháp luật không thống nhất giữa các địa phương.

Đại diện các bộ, ngành cho rằng, do vướng thủ tục, văn bản pháp lý hướng dẫn không rõ ràng dẫn đến tình trạng việc đưa người nghiện vào cơ sở cai nghiện bắt buộc phải đình lại. Ông Đặng Thanh Sơn, Cục Quản lý xử lý VPHC và theo dõi thi hành pháp luật, Bộ Tư pháp nhận định, đây là quy trình liên hoàn phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, địa phương. Nếu chỉ ‘tắc’ ở một khâu thì rất khó triển khai. 

Khẩn trương ban hành văn bản hướng dẫn

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam yêu cầu các bộ, ngành khẩn trương hoàn thiện, ban hành văn bản pháp lý hướng dẫn thủ tục xác định tình trạng nghiện ma túy; tổ chức cai nghiện tại cộng đồng, gia đình; xử lý hành chính tại xã, phường, đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc...

Các thông tư, văn bản hướng dẫn đảm bảo tính khả thi, thông suốt, quy trách nhiệm cụ thể từng ngành, từng cơ quan trong quá trình thực hiện công tác cai nghiện, ngay từ cấp cơ sở.  

Phó Thủ tướng yêu cầu, các Bộ Y tế, Tài chính, Lao động - Thương binh và Xã hội phải ban hành ngay thông tư, văn bản hướng dẫn liên quan đến quy định khung giá dịch vụ điều trị Methadone; đẩy mạnh chương trình điều trị bằng Methadone.

Về kinh phí, Phó Thủ tướng giao Bộ Tài chính cân đối nguồn ngân sách Trung ương và địa phương dành cho công tác cai nghiện ma túy; đảm bảo đủ kinh phí cho chương trình điều trị bằng Methadone. Cần huy động tốt hơn nguồn lực xã hội, theo đúng các quy định, thủ tục, Phó Thủ tướng lưu ý.

Chương trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone được triển khai thí điểm ở nước ta từ tháng 4/2008 tại TP Hải Phòng và TP. Hồ Chí Minh và đến nay đã được nhân rộng ra 32 tỉnh, thành phố với 92 cơ sở.

Tuy nhiên, theo báo cáo tại cuộc họp, số người nghiện được điều trị bằng Methadone hiện tại mới đạt gần 20.000 người trong khi mục tiêu đến cuối năm 2015 con số này phải là 80.000 trường hợp. Các địa phương phản ánh việc mở các điểm điều trị Methadone tại cơ sở đang gặp khó khăn do thiếu nguồn thuốc, thiếu nhân lực vận hành.

Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) Nguyễn Hoàng Long cho biết, hiện nay nguồn thuốc Methadone đáp ứng được nhu cầu điều trị cho 34.000 người và khẳng định, ngành Y tế có thể đảm bảo được nguồn cung ứng thuốc phục vụ mục tiêu điều trị 80.000 người nghiện bằng Methadone.

Thảo Nguyên