(Thanh tra) - Dịch vụ “bác sĩ online” đang trở thành một xu hướng phổ biến trong bối cảnh công nghệ số phát triển mạnh mẽ. Với những ưu điểm như tiết kiệm thời gian, chi phí và giảm tải cho các cơ sở y tế, mô hình này ngày càng thu hút sự quan tâm của người dân. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, dịch vụ này cũng đặt ra không ít thách thức cần được giải quyết để đảm bảo chất lượng khám chữa bệnh.
Tư vấn y tế không còn giới hạn trong phòng khám
Sự phát triển của mạng xã hội mở ra cơ hội để bác sĩ tiếp cận công chúng một cách trực quan và gần gũi hơn. Các nội dung như hướng dẫn chăm sóc da, giải đáp thắc mắc về sức khỏe sinh sản hay cảnh báo những sai lầm phổ biến trong điều trị bệnh đều thu hút hàng triệu lượt xem.
Không thể phủ nhận, mạng xã hội đã giúp bác sĩ phổ cập kiến thức y học đến nhiều đối tượng hơn. Trước đây, để tìm hiểu về một bệnh lý nào đó, người dân phải đọc tài liệu chuyên môn khó hiểu hoặc tìm đến bệnh viện. Nay chỉ cần vài phút lướt TikTok, Youtube hay Facebook, họ có thể biết về cách chăm sóc da, phòng ngừa bệnh phụ khoa, hay phát hiện sớm dấu hiệu ung thư.
Anh Nguyễn Văn Minh (35 tuổi, Hà Nội) chia sẻ: “Tôi thường xuyên bị đau dạ dày nhưng không có thời gian đến bệnh viện. Nhờ dịch vụ bác sĩ trực tuyến, tôi có thể nhận tư vấn nhanh chóng và được hướng dẫn điều trị mà không cần chờ đợi lâu”.
ThS.BS Đoàn Dư Mạnh (Phó Giám đốc Trung tâm Tim mạch và Đột quỵ quốc tế, Bệnh viện Đa khoa Phương Đông) cũng nhận định rằng, mạng xã hội là một công cụ hữu ích để truyền tải thông tin y tế đến đông đảo người dân.
Theo bác sĩ Mạnh, mạng xã hội giúp bác sĩ không chỉ cung cấp thông tin cho một vài bệnh nhân như trong buổi khám trực tiếp, mà còn có thể tiếp cận hàng trăm, thậm chí hàng nghìn người. Những bệnh nhân này có thể tiếp cận thông tin bất kỳ lúc nào, dù ở nhà, khi làm việc hay lúc nghỉ ngơi.
Bác sĩ Mạnh chia sẻ thêm rằng chính từ những trường hợp bệnh nhân đến khám khi đã có triệu chứng nặng do tiếp nhận thông tin sai lệch hoặc chủ quan với bệnh tật, ông quyết định sử dụng mạng xã hội để cung cấp kiến thức y khoa chính thống.
“Với các bệnh phổ biến như suy giãn tĩnh mạch, nhiều người thường bỏ qua các dấu hiệu ban đầu vì cho rằng đó là hiện tượng bình thường. Điều này dẫn đến tình trạng bệnh nặng hơn, biến chứng nghiêm trọng và tăng chi phí điều trị. Chính vì thế, việc chia sẻ thông tin chính xác trên các nền tảng mạng xã hội là cần thiết để giúp bệnh nhân nhận thức đúng về bệnh và điều trị kịp thời”, ông đặc biệt nhấn mạnh.
Rủi ro từ những “bác sĩ online” giả mạo
Tuy nhiên, mạng xã hội cũng là mảnh đất màu mỡ cho những cá nhân không có chuyên môn nhưng vẫn tự xưng là "bác sĩ", "chuyên gia", đưa ra lời khuyên thiếu căn cứ khoa học. Một số người lợi dụng danh nghĩa bác sĩ để bán sản phẩm không rõ nguồn gốc, quảng bá phương pháp chữa bệnh chưa được kiểm chứng, thậm chí đưa ra thông tin sai lệch gây hoang mang cho người bệnh.
Chị Hoàng Thu Hà (28 tuổi, Hải Dương) bày tỏ lo lắng: “Tôi từng được bác sĩ trực tuyến kê đơn thuốc nhưng sau khi đi khám trực tiếp thì lại có kết quả khác. Điều này khiến tôi băn khoăn về độ chính xác của chẩn đoán từ xa”.
Theo bác sĩ Đoàn Dư Mạnh, khi người bệnh tiếp nhận thông tin sai lệch từ những bác sĩ không có chứng chỉ hành nghề, họ có thể áp dụng các phương pháp điều trị không đúng, khiến bệnh tình trở nên trầm trọng hơn.
Chẳng hạn, với bệnh suy giãn tĩnh mạch, nếu người bệnh sử dụng các phương pháp dân gian hoặc thuốc không rõ nguồn gốc thay vì đi khám sớm, họ có thể bỏ lỡ giai đoạn điều trị hiệu quả nhất, dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như loét, hình thành cục máu đông.
Ngoài ra, không ít bác sĩ thực thụ vì muốn thu hút người xem đã cắt giảm độ chính xác của thông tin, giật tít câu view hoặc thậm chí vô tình lan truyền những quan niệm sai lầm. Một số bác sĩ còn tận dụng sự nổi tiếng để quảng bá các sản phẩm không rõ nguồn gốc, từ thuốc giảm cân, kem trị mụn đến thực phẩm chức năng, khiến người xem nhầm tưởng rằng những sản phẩm đó thực sự hiệu quả.
Giải pháp nào để đảm bảo chất lượng thông tin y tế trên mạng xã hội?
Để dịch vụ bác sĩ trực tuyến phát huy hiệu quả và hạn chế rủi ro, cần có những biện pháp quản lý chặt chẽ từ nhiều phía.
Trước hết, việc xác minh danh tính và trình độ chuyên môn của bác sĩ tham gia tư vấn online là điều kiện tiên quyết. Các nền tảng mạng xã hội cung cấp dịch vụ cần có cơ chế kiểm định, đảm bảo chỉ những bác sĩ có chứng chỉ hành nghề hợp pháp mới được tư vấn. Người dân cũng nên kiểm tra kỹ thông tin bác sĩ trước khi sử dụng dịch vụ, tránh tin vào những tài khoản cá nhân không rõ nguồn gốc.
Bên cạnh đó, cơ quan quản lý y tế cần vào cuộc để giám sát chất lượng dịch vụ. Bộ Y tế và sở y tế các địa phương cần phối hợp với các nền tảng số để kiểm soát nội dung tư vấn, ngăn chặn tình trạng bác sĩ giả mạo hoặc đưa ra thông tin thiếu chính xác. Đồng thời, cần xây dựng hệ thống đánh giá để người dân phản hồi về trải nghiệm khi sử dụng dịch vụ, từ đó giúp nâng cao độ tin cậy của các nền tảng tư vấn y tế trực tuyến.
Một yếu tố quan trọng khác là nâng cao nhận thức của người dân về giới hạn của dịch vụ bác sĩ online. Mô hình này có thể hỗ trợ tư vấn ban đầu hoặc theo dõi các bệnh mãn tính, nhưng không thể thay thế hoàn toàn việc thăm khám trực tiếp, nhất là với các bệnh lý phức tạp. Do đó, người dân cần biết khi nào có thể sử dụng tư vấn từ xa và khi nào cần đến cơ sở y tế để được thăm khám trực tiếp.
Ngoài ra, việc quản lý thuốc bán online cũng cần được siết chặt. Các nhà thuốc trực tuyến chỉ nên được phép bán thuốc khi có đơn kê từ bác sĩ có chứng chỉ hành nghề, tránh tình trạng kê đơn tràn lan hoặc lạm dụng thuốc không rõ nguồn gốc. Đồng thời, các nền tảng thương mại điện tử cần có biện pháp kiểm soát để loại bỏ những gian hàng bán thuốc kém chất lượng.
Để “bác sĩ online” thực sự trở thành một giải pháp hữu ích trong hệ thống y tế, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ, cơ quan quản lý và chính người dân. Khi được kiểm soát tốt, mô hình này không chỉ giúp giảm tải cho bệnh viện mà còn góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
