Phân bố không đồng đều

Thống kê cho thấy, hiện nước ta đạt tỷ lệ 7,61 bác sĩ và 2,2 dược sĩ/1 vạn dân, tuy nhiên con số này còn thấp so với các nước trên thế giới. Bên cạnh đó là sự chênh lệch về số lượng, chất lượng và sự phân bố cán bộ y tế giữa các vùng, miền thiếu đồng đều. Những cán bộ có trình độ chuyên môn cao thường tập trung tại các thành phố lớn. Tỷ lệ cán bộ y tế ở tuyến xã và huyện vừa ít về số lượng, vừa hạn chế về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Thậm chí, tình trạng mất cân đối về nhân lực y tế còn xảy ra giữa các chuyên ngành. Một số chuyên ngành như truyền nhiễm, tâm thần, xét nghiệm, y tế dự phòng thiếu bác sĩ cả ở các đơn vị Trung ương và địa phương. Ngoài ra, chất lượng nguồn nhân lực y tế còn nhiều bất cập bởi việc đào tạo của nhiều trường còn chạy theo số lượng, đào tạo chưa dựa trên chuẩn kỹ năng và yêu cầu nghề nghiệp đầu ra.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long, dù tuổi thọ của người dân tăng nhưng thời gian sống khỏe lại ngắn hơn so với các nước trên thế giới. Số tiền người dân chi trả cho y tế từ tiền túi hiện vẫn còn cao (chiếm đến 47%) trong khi chất lượng khám, chữa bệnh của các cơ sở y tế chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long cũng cho rằng, ngay cả bằng tốt nghiệp đại học y, dược của nước ta cũng chưa được thế giới công nhận. Bởi vậy, các thầy thuốc Việt Nam khi ra nước ngoài làm việc hay học tập nâng cao trình độ chuyên môn đều phải đào tạo lại từ đầu. Điều này cho thấy chất lượng đào tạo của nước ta chưa cao, ảnh hưởng tới chất lượng khám chữa bệnh và gây tốn kém về thời gian, kinh phí.

Nhiều ý kiến trong ngành Y tế cho rằng, hiện nay bệnh viện (BV) như một xã hội thu nhỏ với rất nhiều vấn đề nảy sinh cần giải quyết, từ việc lo nguồn thu để bảo đảm đời sống cho cán bộ,  nâng cao năng lực chuyên môn, tổ chức nghiên cứu khoa học… Trên thực tế ở nước ta, lãnh đạo các BV, khoa, phòng phần lớn là người giỏi chuyên môn, có uy tín về chuyên môn, sau đó đi học một khóa ngắn hạn về quản trị BV chứ chưa có những nhà quản trị BV chuyên nghiệp, chủ yếu vẫn là các bác sĩ kiêm giám đốc.

Tại một số BV công, với lượng bệnh nhân đông, áp lực công việc lớn nên dễ xảy ra sai sót, tai biến, trong khi chế độ đãi ngộ còn khiêm tốn. Vì vậy, một số bác sĩ có tay nghề đã xin chuyển đến làm việc ở BV tư.

Nâng cao năng lực quản lý BV

Để khắc phục tình trạng này, đại diện Bộ Y tế cho biết thời gian tới sẽ đẩy mạnh việc nghiên cứu, ứng dụng khoa học trong đào tạo, phát triển nguồn nhân lực y tế và tăng cường hợp tác quốc tế; đặc biệt là đổi mới căn bản, toàn diện đào tạo nguồn nhân lực y tế theo hướng tiếp cận với các phương thức đào tạo của các nước tiên tiến trên thế giới. Bộ sẽ thí điểm việc cho phép các trường được thực hiện tuyển sinh, đào tạo nhân lực y tế theo các tiêu chuẩn quốc tế, cùng với đó là nâng cao năng lực quản lý BV. Tới đây, giám đốc BV cũng phải được đào tạo bài bản về công tác quản lý.

Theo kế hoạch phát triển nhân lực trong hệ thống khám chữa bệnh giai đoạn 2015 - 2020 được Bộ Y tế phê duyệt, dự báo nhu cầu nhân lực trong lĩnh vực khám chữa bệnh đến năm 2020 sẽ cần bổ sung 55.254 bác sĩ, 10.887 dược sĩ đại học, 83.851 điều dưỡng. Các chỉ tiêu được Bộ Y tế đặt ra vào năm 2020 là có 8 bác sĩ, 2 dược sĩ đại học và 16 điều dưỡng cho 10.000 dân. Cả nước đạt 30% tổng số điều dưỡng có trình độ cao đẳng và đại học. Các BV đa khoa tuyến tỉnh có trên 50% tổng số bác sĩ có trình độ chuyên khoa cấp I trở lên và tương đương, ít nhất 20% tổng số bác sĩ có trình độ chuyên khoa cấp II và tương đương. Các BV chuyên khoa tim mạch, nhi (hoặc sản nhi), chấn thương chỉnh hình có đủ bác sĩ làm việc, trong đó có ít nhất 50% tổng số bác sĩ có trình độ chuyên khoa cấp I, cấp II và tương đương. Mỗi BV huyện có ít nhất 5 bác sĩ chuyên khoa cấp I thuộc các chuyên ngành chủ yếu, bao gồm nội khoa, ngoại khoa, sản khoa, nhi khoa và truyền nhiễm. Đạt 90% các trạm y tế xã có bác sĩ hoạt động và 95% có hộ sinh hoặc y sĩ sản, nhi…

Ngọc Diệp