(Thanh tra) - Theo ông Võ Hải Sơn, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế, bệnh Chikungunya là một bệnh truyền nhiễm do virus Chikungunya gây ra. Bệnh không lây trực tiếp từ người sang người mà lây truyền qua trung gian là muỗi Aedes, cùng loại muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết. Muỗi Aedes hoạt động chủ yếu vào ban ngày, với thời gian hoạt động cao điểm là sáng sớm và chiều muộn.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã ban hành cảnh báo vào ngày 22/7/2025 về sự lây lan nhanh chóng của Chikungunya. Các đợt bùng phát lớn ban đầu được ghi nhận tại các đảo ở Ấn Độ Dương như La Réunion và Mayotte, sau đó lan sang các khu vực của châu Phi, Nam Á và châu Âu.
Đáng chú ý, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, đã ghi nhận hơn 4.800 ca mắc Chikungunya trong nửa đầu năm 2025, đánh dấu đợt bùng phát dịch lớn nhất từ trước đến nay tại khu vực này. Mặc dù tất cả các trường hợp đều ở mức độ nhẹ và không có ca tử vong, nhưng sự gia tăng số ca bệnh vẫn là một vấn đề đáng quan ngại.
Tại Singapore, từ đầu năm đến ngày 2/8, đã ghi nhận 17 ca mắc sốt do virus Chikungunya, gấp đôi so với cùng kỳ năm 2024. Ít nhất 13 trường hợp trong số này đã từng đến các vùng có dịch ở nước ngoài.
Ông Võ Hải Sơn nhận định nguyên nhân gia tăng dịch bệnh là do Chikungunya lây truyền qua muỗi Aedes. Mùa mưa hiện nay ở nhiều quốc gia bán cầu Bắc tạo điều kiện lý tưởng cho muỗi sinh sản, làm tăng mật độ muỗi và đẩy nhanh tốc độ lây lan virus. Cùng với đó, việc gia tăng du lịch và giao thương quốc tế vào mùa hè cũng là một yếu tố thuận lợi làm tăng nguy cơ dịch bệnh lây lan sang các quốc gia khác.
Mặc dù Việt Nam chưa ghi nhận ca bệnh Chikungunya nào trong cộng đồng, nhưng nguy cơ dịch bệnh xâm nhập và lây lan rất cao. Lý do là vì muỗi Aedes, loài muỗi truyền bệnh, đã lưu hành tại nhiều địa phương ở nước ta. Mật độ muỗi Aedes đang ở thời điểm cao điểm và sự gia tăng du lịch vào mùa hè làm tăng nguy cơ Chikungunya xâm nhập vào Việt Nam thông qua người nhập cảnh mang mầm bệnh.
Để chủ động phòng chống, Bộ Y tế đã ban hành công văn yêu cầu UBND tỉnh, thành phố tăng cường các biện pháp giám sát tại cửa khẩu, cơ sở y tế và cộng đồng để phát hiện sớm các ca bệnh nghi ngờ, đặc biệt là những người trở về từ vùng dịch. Cục Phòng bệnh cũng đã chỉ đạo Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật các tỉnh, thành phố tăng cường kiểm dịch y tế tại cửa khẩu, giám sát muỗi truyền bệnh, và sẵn sàng nhân lực, vật tư để ứng phó khi có dịch xảy ra.
Các triệu chứng của Chikungunya thường xuất hiện từ 4 - 8 ngày sau khi bị muỗi nhiễm bệnh đốt. Bệnh có đặc trưng là sốt cao, khởi phát đột ngột, kèm theo đau khớp dữ dội. Các triệu chứng phổ biến khác bao gồm cứng khớp, viêm khớp, đau đầu, mệt mỏi và phát ban.
Triệu chứng Chikungunya tương tự như sốt xuất huyết Dengue, nhưng đau và sưng khớp thường biểu hiện rõ hơn, trong khi sốt xuất huyết thường có dấu hiệu xuất huyết nhiều hơn. Tuy nhiên, người dân không nên tự ý chẩn đoán và điều trị tại nhà. Khi có dấu hiệu nghi ngờ, cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và tư vấn kịp thời.
Bộ Y tế khuyến cáo người dân cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng bệnh:
Người trở về từ vùng dịch cần theo dõi sức khỏe trong vòng 12 ngày. Nếu có các dấu hiệu bất thường như sốt, đau khớp, nổi ban, cần đến cơ sở y tế gần nhất.
Người dân cần đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không đẻ trứng. Hàng tuần, thực hiện các biện pháp diệt loăng quăng, bọ gậy như thả cá vào dụng cụ chứa nước lớn, thau rửa dụng cụ chứa nước vừa và nhỏ, thay nước bình hoa, và loại bỏ các vật liệu phế thải có thể đọng nước.
Ngủ màn và mặc quần áo dài tay để phòng muỗi đốt, ngay cả vào ban ngày.
Tích cực phối hợp với ngành Y tế trong các đợt phun hóa chất phòng, chống dịch.
Những người có kế hoạch đi du lịch hoặc công tác tại các vùng dịch Chikungunya cần chủ động phòng tránh muỗi đốt.
