Theo thống kê của WHO, trên thế giới hiện có khoảng 240 triệu người nhiễm siêu vi viêm gan B mạn tính, kéo dài và khoảng 150 triệu người khác nhiễm siêu vi viêm gan C mạn tính. Biến chứng của bệnh viêm gan dẫn tới xơ gan và ung thư gan là nguyên nhân cướp đi sinh mạng của khoảng 1 triệu người mỗi năm trên toàn cầu.

Mặc dù gánh nặng bệnh tật liên quan đến viêm gan là rất cao nhưng hầu hết các nước vẫn chưa giải quyết một cách toàn diện vì nhiều lý do. Phần lớn mọi người thường không phát hiện được bất kỳ một triệu chứng nào khi bị nhiễm bệnh cho đến khi bệnh phát triển thành viêm gan mạn tính. Những nhân tố này đã tạo nên “dịch bệnh thầm lặng” mà chúng ta gặp phải ngày nay.

Vi rút viêm gan cũng là một gánh nặng trong hệ thống chăm sóc y tế do chi phí cao của điều trị ung thư gan và suy gan do xơ gan. Ở nhiều nước, suy gan do viêm gan siêu vi là lý do hàng đầu để cấy ghép gan. Phương pháp điều trị giai đoạn cuối là quá đắt đỏ, thậm chí lên đến hàng trăm ngàn đô la cho mỗi người bệnh.

Hiện nay có 5 loại vi rút gây viêm gan A, viêm gan B, viêm gan C, viêm gan D và viêm gan E, trong đó viêm gan B và C là nguy hiểm nhất. Khi bị nhiễm vi rút viêm gan B, C, nó sẽ tấn công và làm tổn thương gan, từ đó dẫn tới viêm gan, nếu không chữa kịp thời viêm gan sẽ dẫn tới xơ gan, ung thư gan.

Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ nhiễm siêu vi B cao nhất thế giới, tỷ lệ nhiễm khoảng 15-20% dân số và tỷ lệ ung thư gan ở Việt Nam cũng đứng hàng thứ hai trên thế giới. Bệnh không phải di truyền mà là bệnh truyền nhiễm do siêu vi viêm gan B gây ra. Thực tế cho thấy, bệnh diễn tiến rất âm thầm, người bệnh trong quá trình đi khám các loại bệnh khác thì vô tình phát hiện mình đã mắc viêm gan B cấp hoặc mạn tính. Thông thường, sau khoảng vài tháng điều trị, 90% bệnh viêm gan B cấp có thể tự hết nhưng 10% còn lại chuyển sang giai đoạn mạn tính. Ở trẻ em, tỷ lệ bị mắc viêm gan B vào khoảng 13 - 18%. Chủ yếu các em bị lây nhiễm từ mẹ sang con trong quá trình chuyển dạ.

Dù Việt Nam không thuộc vùng dịch tễ của bệnh viêm gan C nhưng trên thực tế, tỷ lệ mắc bệnh tương đối cao. Nguyên nhân là do các thủ thuật không đảm bảo vô trùng như làm răng, châm cứu, xăm, xuyên da, truyền máu ở giai đoạn chưa được tầm soát bệnh viêm gan hoặc tình dục không an toàn. Ước tính, cả nước có khoảng 3 - 4% dân số nhiễm siêu vi C mạn tính. Khả năng cơ thể đào thải tự nhiên siêu vi viêm gan C kém hơn nhiều so với siêu vi viêm gan B. Có đến 85% người nhiễm siêu vi C sẽ mang siêu vi mạn tính, kéo dài...

Theo TS Đinh Quý Lan, Chủ tịch Hội Gan mật Việt Nam: Chữa bệnh viêm gan có khi phải mất tới hàng năm, có trường hợp phải điều trị bệnh suốt đời. Trong khi đó, chi phí điều trị của bệnh nhân viêm gan mạn tính ở mức rất cao nên không ít người mắc bệnh đã “đầu hàng” vì không đủ điều kiện theo phác đồ điều trị. Hậu quả của bệnh viêm gan đang để lại gánh nặng cho gia đình bệnh nhân, kìm hãm sự phát triển của kinh tế - xã hội.

TS Đinh Quý Lan dẫn chứng, một bệnh nhân chữa viêm gan B tốn khoảng 4 - 5 triệu đồng/tháng. Đối với viêm gan vi rút C, mỗi ống thuốc tiêm điều trị khoảng 3 triệu, mỗi tuần tiêm 1 ống. Như vậy, khi bị viêm gan vi rút B, C, rất nhiều người không tiếp cận được với dịch vụ nên bệnh càng ngày càng nặng và dẫn tới tử vong. Hiện, đối với bệnh viêm gan B, C, bảo hiểm xã hội chỉ thanh toán những loại thuốc thông thường, còn những loại thuốc điều trị chính thì vẫn chưa được bảo hiểm thanh toán.

Các chuyên gia y tế khuyến cao, để bảo vệ sức khỏe nhân dân, cần có sự tuyên truyền hiệu quả tới người dân và các cấp, các ngành biết được sự nguy hiểm của căn bệnh. Để tránh bị nhiễm và lây lan ra cộng đồng, cách tốt nhất là phải phát hiện bệnh sớm, tức là đi xét nghiệm định kỳ và tiêm vắc xin để phòng viêm gan B.

Ngọc Diệp