(Thanh tra) - Nghị định 218/2025/NĐ-CP đã làm rõ thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của lực lượng thanh tra, đặc biệt là Thanh tra An toàn bức xạ và hạt nhân, góp phần củng cố nền tảng pháp lý vững chắc cho công tác phòng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt.
Nghị định 218/2025/NĐ-CP đã xác định rõ các hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực quốc phòng, cơ yếu, bao gồm cả những hành vi liên quan đến phòng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt. Để đảm bảo sự răn đe và tính hiệu quả trong quản lý, Nghị định này đã phân định cụ thể thẩm quyền xử phạt cho từng cấp độ. Đây là một bước tiến quan trọng, cho phép các cơ quan chức năng, trong đó có lực lượng thanh tra, thực thi quyền hạn của mình một cách minh bạch và hiệu quả, từ đó tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong chấp hành pháp luật quốc phòng.
Trong khuôn khổ công tác phòng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, vai trò của Thanh tra An toàn bức xạ và hạt nhân được Nghị định 218/2025/NĐ-CP và Nghị định 216/2025/NĐ-CP quy định chi tiết và đầy đủ.
Cụ thể, theo Nghị định 216/2025/NĐ-CP, Thanh tra An toàn bức xạ và hạt nhân là một trong các cơ quan Thanh tra được thành lập theo điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên. Cơ quan này có nhiệm vụ thanh tra việc chấp hành pháp luật chuyên ngành, pháp luật có liên quan đến điều ước quốc tế của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước cùng cấp.
Theo Nghị định 218/2025/NĐ-CP, thanh tra viên là thành viên của Đoàn thanh tra Cục An toàn bức xạ và hạt nhân có quyền phạt tiền đến 7.500.000 đồng và tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính có giá trị không vượt quá hai lần mức tiền phạt quy định.
Ở cấp độ cao hơn, Chánh Thanh tra Cục An toàn bức xạ và hạt nhân cùng với Chánh Thanh tra Công an cấp tỉnh được trao thẩm quyền phạt tiền lên đến 60.000.000 đồng, đồng thời có quyền tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính có giá trị không vượt quá hai lần mức tiền phạt quy định.
Đặc biệt, Cục trưởng Cục An toàn bức xạ và hạt nhân, cùng với các Cục trưởng, Chánh Thanh tra Bộ Công an, Cục trưởng, Cục Viễn thông, Cục trưởng Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử, Cục trưởng Cục Báo chí, Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành có thể áp dụng mức phạt tiền lên tới 75.000.000 đồng và tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính.
Việc phân cấp thẩm quyền rõ ràng này không chỉ tăng cường hiệu quả công tác quản lý nhà nước mà còn đảm bảo tính chuyên sâu trong xử lý các vi phạm mang tính kỹ thuật, đặc thù cao liên quan đến bức xạ và hạt nhân.
Bên cạnh việc áp dụng các hình thức phạt tiền và tịch thu tang vật, Nghị định 218/2025/NĐ-CP còn quy định các biện pháp khắc phục hậu quả đi kèm, nhằm khôi phục tình trạng ban đầu và ngăn chặn tái diễn vi phạm.
Đối với các hành vi vi phạm liên quan đến phòng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, các cá nhân và tổ chức có thẩm quyền xử phạt được phép áp dụng các biện pháp như buộc cung cấp thông tin về công tác phòng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt. Đây là một biện pháp thiết yếu để đảm bảo tính minh bạch và sự hợp tác trong việc theo dõi, kiểm soát các hoạt động có thể dẫn đến phổ biến vũ khí hủy diệt.
Ngoài ra, các biện pháp khác bao gồm buộc thực hiện cập nhật danh sách tổ chức, cá nhân bị chỉ định hoặc buộc đưa tổ chức, cá nhân ra khỏi danh sách bị chỉ định nếu có sai phạm. Những quy định này thể hiện sự chặt chẽ trong quản lý và giám sát, giúp các cơ quan chức năng chủ động điều chỉnh danh sách các đối tượng cần theo dõi, đảm bảo an ninh quốc gia. Thẩm quyền xử phạt còn bao gồm việc buộc nộp lại số tiền bằng trị giá tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đã bị tiêu thụ, tẩu tán, tiêu hủy trái quy định của pháp luật.
Nhân dịp kỷ niệm 31 năm ngày thành lập Cục An toàn bức xạ và hạt nhân, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng đã nhấn mạnh rằng Cục An toàn bức xạ và hạt nhân phải trở thành cơ quan điều phối tổng thể chiến lược quốc gia về an toàn hạt nhân với năng lực kỹ thuật vững, có thẩm quyền độc lập và tư duy quốc tế hóa.
Bộ trưởng cũng khẳng định, trong giai đoạn mới, Cục cần chuyển đổi từ cơ quan hành chính sang cơ quan điều phối chiến lược quốc gia, giữ vai trò "tổng chỉ huy" với năng lực kỹ thuật, thẩm quyền độc lập và có tư duy quốc tế hóa.
Cục An toàn bức xạ và hạt nhân có nhiệm vụ xây dựng hệ thống văn bản pháp lý toàn diện từ nghị định, thông tư đến quy chuẩn kỹ thuật về thiết kế, xây dựng và vận hành nhà máy điện hạt nhân. Việc xây dựng nền tảng số toàn diện cũng là yêu cầu cấp thiết, bao gồm hiện đại hóa hệ thống cấp phép, hậu kiểm, thanh tra, giám sát trực tuyến và phát triển bản đồ phóng xạ, giấy phép điện tử.
Việc quy định rõ ràng thẩm quyền xử phạt và các biện pháp khắc phục hậu quả cho thanh tra, đặc biệt là Thanh tra An toàn bức xạ và hạt nhân, là một bước đi chiến lược, khẳng định quyết tâm của Nhà nước trong việc bảo vệ an ninh quốc gia, ngăn chặn và xử lý nghiêm minh các hành vi có thể gây nguy hại đến hòa bình, ổn định trong khu vực và trên thế giới.
