(Thanh tra) - Bước vào giai đoạn đổi mới hiện nay, đối với đội ngũ cán bộ thanh tra, bên cạnh yêu cầu về kỹ năng nghề nghiệp, một giá trị đang được đặt ở đúng vị trí trung tâm, đó là liêm chính. Đây không chỉ là đạo đức cá nhân mà là nét đẹp văn hoá công vụ cần được xây dựng, nuôi dưỡng và lan tỏa.
Trong dịp Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Truyền thống Thanh tra Việt Nam, khẩu hiệu "Trọn lời thề liêm chính với Đảng, với Nhân dân" được đặt ở vị trí trung tâm như một lời nhắc nhở về giá trị cốt lõi hình thành nên bản sắc riêng của ngành suốt 8 thập kỷ đã qua.
Liêm chính không phải khái niệm mới, nhưng trong bối cảnh xây dựng nền hành chính phục vụ, yêu cầu về liêm chính của đội ngũ cán bộ ngày càng trở nên rõ ràng hơn, cụ thể hơn và gắn trực tiếp với từng hành vi công vụ hằng ngày. Với ngành Thanh tra, liêm chính là điều kiện tiên quyết để bảo đảm mọi kết luận đều khách quan, mọi quyết định đều vì lợi ích chung.
Những năm qua, Đảng uỷ Thanh tra Chính phủ đã tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thông qua việc ban hành nhiều văn bản nhằm đổi mới phương thức lãnh đạo, lề lối làm việc của Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Đảng uỷ, Thường trực, cấp uỷ, tổ chức đảng trực thuộc, đồng thời tạo chuyển biến về nhận thức và hành động của đội ngũ cán bộ, đảng viên, hướng đến xây dựng văn hoá liêm chính.
Đáng chú ý, trên cơ sở Nghị quyết số 45-NQ/BCSĐ ngày 22/7/2022; Nghị quyết số 54-NQ/BCSĐ ngày 18/11/2022 của Ban Cán sự Đảng Thanh tra Chính phủ; Nghị quyết số 38-NQ/ĐU.23 ngày 29/9/2022 của Đảng ủy Thanh tra Chính phủ, Tổng Thanh tra Chính phủ đã ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động Đoàn thanh tra. Quy chế này quy định rõ nguyên tắc tổ chức và hoạt động, xác định cụ thể những hành vi bị nghiêm cấm, đồng thời chuẩn hoá chế độ làm việc, chế độ báo cáo và quy trình giám sát Đoàn thanh tra. Đây là bước hoàn thiện quan trọng nhằm bảo đảm mọi hoạt động thanh tra được thực hiện theo đúng khuôn khổ pháp lý, minh bạch, kỷ luật và không có “khoảng trống” cho sai phạm.
Tiếp đó, năm 2023, Ban Cán sự Đảng Thanh tra Chính phủ (nay là Ban Thường vụ Đảng uỷ) đã ban hành Nghị quyết 76-NQ/ĐU, nhấn mạnh nhiệm vụ tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện hoạt động thanh tra một cách chủ động, linh hoạt, sáng tạo, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới.
Nghị quyết đã quán triệt tinh thần thanh tra: Phải phát hiện, xử lý vi phạm không có vùng cấm, không có ngoại lệ, bất kể người đó là ai và không chịu sức ép của bất kỳ cá nhân nào. Những yêu cầu đối với cán bộ, công chức thanh tra trong quá trình thực hiện nhiệm vụ cũng được Ban Cán sự Đảng quán triệt nghiêm túc trong Nghị quyết 76, như: Không được bỏ sót, bỏ lọt nội dung, đối tượng, phạm vi thanh tra; xem xét, xử lý ngay theo quy định pháp luật đối với các trường hợp thành viên Đoàn thanh tra vi phạm; coi chất lượng, hiệu quả thanh tra là thước đo đánh giá phẩm chất, năng lực, trách nhiệm và mức độ hoàn thành, là căn cứ để thực hiện công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, điều động, luân chuyển.
Hiện nay, khuôn khổ pháp lý cho thực hiện liêm chính trong ngành Thanh tra đã tương đối đầy đủ, đồng bộ và có tính ràng buộc chặt chẽ. Luật Thanh tra 2025, Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, Luật Phòng, chống tham nhũng cùng hệ thống nghị định, thông tư hướng dẫn về minh bạch tài sản, kiểm soát xung đột lợi ích, công khai trong hoạt động công vụ, quy trình giám sát và chuẩn hóa các bước tiến hành thanh tra… đã tạo hành lang pháp lý quan trọng. Nhờ đó, mọi hoạt động của cán bộ thanh tra đều phải diễn ra trong khuôn khổ rõ ràng, minh bạch; trách nhiệm giải trình được nâng cao; và liêm chính trở thành yêu cầu bắt buộc trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.
Nhìn lại thời gian qua cho thấy, việc gìn giữ và củng cố liêm chính đã được ngành Thanh tra triển khai theo hướng thực chất hơn. Hoạt động thanh tra ngày càng minh bạch. Nhiều kết luận được công khai đầy đủ, việc theo dõi thực hiện kiến nghị được báo cáo định kỳ; quy trình làm việc của các đoàn thanh tra được giám sát chặt chẽ, hạn chế tối đa nguy cơ tác động, can thiệp. Minh bạch được coi là biện pháp quan trọng để bảo vệ người làm đúng và ngăn chặn những biểu hiện tiêu cực ngay từ đầu.
Bên cạnh đó, kỷ luật, kỷ cương được siết chặt. Những trường hợp gây phiền hà, sách nhiễu, nhận hối lộ hay can thiệp trái quy định vào hoạt động thanh tra đều bị xử lý nghiêm. Chính điều đó đã truyền đi thông điệp mạnh mẽ: Trong ngành Thanh tra, không có vùng cấm, không có ngoại lệ đối với các sai phạm.
Cùng với yêu cầu xử lý nghiêm sai phạm, ngành cũng chú trọng biểu dương kịp thời những tấm gương liêm chính, tạo nên các chuẩn mực tích cực trong đội ngũ. Cuộc thi “Nhân vật truyền cảm hứng ngành Thanh tra” đã góp phần lan tỏa những câu chuyện nghề chân thực, ghi nhận những cán bộ thanh tra là những tấm gương bình dị trong công việc hằng ngày, làm đúng nhiệm vụ và luôn giữ chuẩn mực nghề nghiệp. Đây chính là những minh chứng rõ ràng cho thấy, giá trị liêm chính đang dần được củng cố trong ngành Thanh tra.
Một bước tiến đáng chú ý khác là đổi mới công tác quản lý và phương thức làm việc. Việc áp dụng công nghệ, số hóa quy trình, giảm tiếp xúc trực tiếp khi xử lý hồ sơ đã giúp hạn chế rủi ro phát sinh tiêu cực. Khi mọi thao tác đều được ghi nhận và có thể truy xuất, yêu cầu về tính liêm chính sẽ cao hơn và cũng bảo vệ cán bộ khỏi những nghi ngại không đáng có.
Tuy nhiên, để liêm chính thực sự trở thành nét đẹp văn hóa công vụ, cơ chế thôi chưa đủ. Điều quan trọng nhất vẫn là ý thức tự giác của mỗi cán bộ, đảng viên trong việc "giữ liêm". Cùng với đó là trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu. Khi lãnh đạo minh bạch, rõ ràng trong phân công, công tâm trong đánh giá, dứt khoát trong xử lý sai phạm, thì cấp dưới sẽ tự giác nhận thức liêm chính là nguyên tắc bắt buộc phải tuân thủ.
Đó cũng là cách để đánh giá đúng thực chất tinh thần đổi mới. Bởi suy cho cùng, mọi đổi mới của nền công vụ, mọi quyết sách cải cách của cơ quan quản lý hay nỗ lực chuyên môn của đội ngũ cán bộ đều phải bắt đầu từ việc giữ trọn hai chữ “liêm chính”.
