Ảnh minh họa

Theo nhiều nghiên cứu trên thế giới và ở Việt Nam, tình dục là một trong những nét đặc thù của quan hệ vợ chồng. Nó chính là sợi dây gắn kết tình cảm của cả hai người, làm cho vợ chồng có thể hiểu nhau nhiều hơn, hạnh phúc hơn khi được thỏa mãn với bạn tình của mình. Nếu như trong quan hệ vợ chồng, chuyện gối chăn mà không làm thỏa mãn cho bạn tình hoặc tình trạng lãnh cảm diễn ra trong thời gian dài sẽ gây cho cho họ những bức xúc, căng thẳng trong quan hệ gia đình cũng như tình cảm vợ chồng. Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, hơn 80% các cặp vợ chồng trên thế giới ly hôn do đời sống tình dục không hòa hợp. Họ không tìm được tiếng nói chung trong quan hệ chăn gối nên dẫn đến tình trạng đường ai nấy đi chứ không vì kinh tế khó khăn hay vấn đề khác chỉ chiếm số ít trong những trường hợp ly hôn này.

Chúng ta hãy cùng xem các cặp vợ chồng quan niệm như thế nào về tình dục (xét trong mối quan hệ vợ chồng) và ứng xử của họ về vấn đề này ở Việt Nam dựa trên một đề tài  nghiên cứu (cấp viện) của chúng tôi cách đây chưa lâu, có tên «Ứng xử trong quan hệ vợ chồng của cư dân đồng bằng sông Hồng”.  

Có thể nói, tình dục là yếu tố quan trọng trong quan hệ vợ chồng. Nó được gắn kết bằng những sợi dây vô hình tạo nên hạnh phúc gia đình của các cặp vợ chồng. Khi được hỏi về QHTD, gần như tất cả các cặp vợ chồng đều cho rằng, đây là vấn đề quan trọng. Có khoảng 2/3 số người được hỏi hoàn toàn đồng ý và gần 1/3 đồng ý một phần với ý kiến trên, chỉ có một vài người không cùng chung nhận định này.

Trên phương diện giới tính, cả người chồng và người vợ đều rất thống nhất về vấn đề này (điểm trung bình của nam là 1,38 và nữ là 1,37 - thang đo với điểm thấp nhất là 1 ứng với “hoàn toàn đồng ý” và cao nhất là 3 - ứng với “không đồng ý”). Sự thống nhất trong việc đánh giá của cả nam giới và nữ giới càng thêm khẳng định rằng: Tình dục là yếu tố quan trọng trong quan hệ vợ chồng.

Trong vấn đề QHTD của các cặp vợ chồng, bên cạnh yếu tố giới tính (ý kiến của 2 giới nam và nữ) thì độ tuổi cũng là một khía cạnh cần quan tâm, bởi đây là yếu tố khách quan tác động đến nhu cầu hoạt động tình dục, sự ham muốn và thoả mãn và như vậy, nó có thể là một yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động này.

Kết quả khảo sát cho thấy, xu hướng khách thể khảo sát càng nhiều tuổi thì họ càng nhất trí rằng, tình dục là yếu tố quan trọng trong quan hệ vợ chồng (xem biểu đồ trên: Nhóm ý kiến hoàn toàn đồng ý thể hiện rõ xu hướng tăng theo độ tuổi). Có phải điều này xuất phát từ những suy nghĩ chín chắn, đầy kinh nghiệm hay là khi nhu cầu giảm dần thì người ta lại càng dễ nhìn nhận và đánh giá về nó hơn? Giả thuyết thứ nhất dường như có tính thuyết phục hơn.

Vai trò quan trọng của tình dục thể hiện trong việc góp phần gìn giữ hạnh phúc gia đình. 39,9% số người được hỏi đánh giá rằng, QHTD giữa vợ chồng giữ vai trò chi phối từ 50 - 70% sự bền vững của hạnh phúc gia đình; 49,1% số người cho rằng, quan hệ đó chi phối từ 70 - 100% sự bền vững của gia đình. Không có sự khác biệt nào đáng kể nếu so sánh ý kiến của người vợ và người chồng, của những người có các độ tuổi khác nhau trong vấn đề này. Sự thống nhất này cho thấy, tình dục là yếu tố rất quan trọng, có tác động chi phối mạnh mẽ và thậm chí là yếu tố quyết định hạnh phúc gia đình.

Vậy, vì sao QHTD là yếu tố quan trọng, có tác động chi phối mạnh mẽ trong hạnh phúc gia đình, cuộc sống lứa đôi?
Trước hết, QHTD đem lại sự thoả mãn về nhu cầu sinh lý của con người, không chỉ trên phương diện cá nhân mà còn là sự hoà hợp của 2 con người. Chính vì vậy, việc thoả mãn nhu cầu là mục đích quan trọng của QHTD. Số liệu nghiên cứu thể hiện rất rõ điều này: 42% ý kiến tán thành, và đây cũng là tỷ lệ cao nhất, gấp nhiều lần các yếu tố khác trong bảng thống kê. Hơn thế nữa, gần 11% số người được hỏi còn cho rằng, tình dục là cốt lõi của quan hệ vợ chồng. Có ai đó nói rằng, tình yêu là sự sở hữu, và đỉnh cao của sự sở hữu ấy là QHTD. Phải chăng, đây là quan điểm của 11% số khách thể mạnh dạn này? Yếu tố sức khoẻ cũng cần kể đến, bởi việc thoả mãn nhu cầu sinh lý không những giúp cho cơ thể khoẻ mạnh, tinh thần phấn chấn hơn (nhiều nghiên cứu về tình dục học đã chỉ ra những ích lợi về mặt sức khoẻ mà tình dục đem lại) mà còn giúp tránh được những vấn đề có tính bệnh lý trong QHTD. Bản thân việc thoả mãn nhu cầu sinh lý cũng là một yếu tố giúp bảo đảm cho sức khoẻ. Vai trò này của tình dục chỉ được gần 8% tổng số khách thể trả lời nhìn nhận.

Hoạt động tình dục của các cặp vợ chồng không chỉ thoả mãn nhu cầu bản năng của con người mà còn là một cách thức thể hiện tình cảm, tình yêu của họ. Người ta có thể yêu mà không đòi hỏi được thoả mãn về tình dục, hoặc có thể có QHTD mà không có tình yêu, nhưng nhìn chung thì tình yêu và tình dục luôn liên quan đến nhau. Điều này là quá rõ ràng, nhưng kết quả khảo sát cho thấy, chỉ có 14,8% số người công nhận sự liên quan giữa tình cảm và tình dục.

Dường như phụ nữ lại là người ủng hộ mạnh hơn cho quan điểm nhấn mạnh tính chất “nghĩa vụ” và tính bất bình đẳng giới (với nghĩa là người vợ phải có nghĩa vụ đáp ứng nhu cầu tình dục của chồng và không nên tỏ ra chủ động trước) trong QHTD giữa hai vợ chồng.

Việc ứng xử trong QHTD giữa vợ chồng sẽ ra sao nếu họ không đạt được sự thỏa mãn?
Việc đề cao vai trò của tình dục trong cuộc sống gia đình và sự thống nhất trong quan điểm của cả người vợ và người chồng về vấn đề này - như đã thấy ở trên - có thể đã chi phối quan điểm của họ về cách ứng xử trong QHTD giữa vợ chồng. Điểm nổi bật trong vấn đề này là, số người có quan điểm ủng hộ bình đẳng giới và trách sự ép buộc trong vấn đề này chiếm tỷ lệ cao nhất trong các phương án trả lời, song cũng chỉ chiếm khoảng 1/2 số người trả lời (xem bảng 2). Chúng ta có thể hiểu rõ hơn qua các số liệu sau đây:

- 49,4% số người “hoàn toàn đồng ý” với ý kiến “mỗi người chỉ nên yêu cầu người kia đáp ứng khi người đó cũng có nhu cầu”.

- 39,8% số người “không đồng ý” với ý kiến ‘mỗi người cần phải có nghĩa vụ đáp ứng người kia dù bản thân không có nhu cầu”.

- 53,28% số người “không đồng ý” với ý kiến “người vợ phải có nghĩa vụ đáp ứng chồng dù bản thân không có nhu cầu”.

- 51,3% số người “không đồng ý” với ý kiến “người vợ không nên là người chủ động trước”.

Ghi chú: Thang đo với điểm thấp nhất là 1 - ứng với “hoàn toàn đồng ý” và cao nhất là  3 - ứng với “ không đồng ý”

Khoảng trên dưới 1/3 số người đồng ý một phần với các ý kiến nêu trên và khoảng 1/5 số người có quan điểm xem QHTD giữa hai vợ chồng như một nghĩa vụ trong hôn nhân. Những kết quả này một lần nữa cho thấy, trong ý thức của người dân, QHTD giữa hai vợ chồng có vai trò quan trọng như thế nào và có lẽ chính vì thế tính chất “nghĩa vụ” của quan hệ này được không ít người ủng hộ. Một điều đáng nhấn mạnh nữa là, dường như phụ nữ lại là người ủng hộ mạnh hơn cho quan điểm nhấn mạnh tính chất “nghĩa vụ” và tính bất bình đẳng giới (với nghĩa là người vợ phải có nghĩa vụ đáp ứng nhu cầu tình dục của chồng và không nên tỏ ra chủ động trước) trong QHTD giữa hai vợ chồng.

 Có thể nói rằng, sự thỏa mãn trong tình dục là điều rất quan trọng trong đời sống chăn gối. Nếu như họ không được thỏa mãn thì tất yếu sẽ xảy ra tình trạng căng thẳng trong quan hệ gia đình cũng như quan hệ vợ chồng. Tình dục lành mạnh và hài hòa sẽ là mối dây gắn kết tình cảm vợ chồng, là động lực thúc đẩy sự thăng tiến đời sống tinh thần và hôn nhân - Yếu tố giữ gìn hạnh phúc gia đình.

Đỗ Duy Hưng - Trần Anh Châu (Viện Tâm lý học)