Tái hiện cảnh Vua Hùng dạy dân cấy lúa tại lễ hội sáng ngày 12/2. Ảnh: ND

Đây là lễ hội duy nhất mang tính đặc trưng, tiêu biểu khởi thủy nghề trồng lúa nước của cư dân nông nghiệp Việt Nam, gắn liền với thời đại Hùng Vương.

Lễ hội Vua Hùng dạy dân cấy lúa gồm 2 phần: Phần lễ, các nghi thức từ cáo yết, cúng Thần Nông đến hoạt động tế lễ, đặc biệt là phần tái diễn Vua Hùng dạy dân cấy lúa được tiến hành trang nghiêm.

Tiếp đến phần hội diễn ra các hoạt động thi cấy lúa của các đội và các trò chơi dân gian với sự tham gia đông đảo của người dân và du khách thập phương.

Đây là lễ hội mang tính đặc trưng, tiêu biểu khởi thủy của nghề trồng lúa nước Việt Nam gắn liền với thời đại Hùng Vương. Ảnh: ND

Truyền thuyết kể lại rằng, thuở xưa người dân chưa biết cày cấy, làm ra thóc gạo ăn, chỉ sống bằng rễ cây, thịt thú rừng và nhiều loại quả, rau dại nhặt được. Các vùng đất ven sông mỗi lần nước lớn dâng lên lại được phù sa bồi thêm màu mỡ. Vua Hùng thấy đất tốt liền gọi dân đến bảo tìm cách đắp bờ giữ nước; thấy lúa mọc hoang nhiều mới bày cách cho dân giữ hạt, gieo mạ, khi mạ lên xanh thì đem cấy vào các tràn ruộng có nước. Lúc đầu dân không biết cấy, tìm hỏi vua. Vua Hùng nhổ mạ lên, đem tới ruộng nước, lội xuống cấy cho dân xem, rồi mọi người làm theo. Kể từ đó, cứ vào đầu vụ hằng năm (tháng Giêng và tháng Sáu âm lịch) người dân Minh Nông làm lễ tịch điền để tri ân công lao to lớn của Vua Hùng.

Phần lễ, các nghi thức từ cáo yết, cúng Thần Nông đến hoạt động tế lễ, đặc biệt là phần tái diễn Vua Hùng dạy dân cấy lúa được tiến hành trang nghiêm. Ảnh: ND

Lễ hội mang tính đặc trưng, tiêu biểu khởi thủy của nghề trồng lúa nước Việt Nam gắn liền với thời đại Hùng Vương; là di sản văn hóa được tỉnh quan tâm và bảo tồn; tạo điểm nhấn về hoạt động lễ hội, góp phần xây dựng Việt Trì trở thành thành phố lễ hội về với cội nguồn dân tộc Việt Nam.

Sau nhiều năm bị mai một, năm 1993 phường Minh Nông lần đầu tổ chức phục dựng lại một phần lễ hội Vua Hùng dạy dân cấy lúa.

Năm 2018, lễ hội được thành phố Việt Trì khôi phục, tổ chức quy mô. Các nghi lễ truyền thống như cáo yết, cúng Thần Nông, tế lễ, rước kiệu, đặc biệt là phần tái diễn sự tích Vua Hùng dạy dân cấy lúa được tiến hành đầy đủ, trang nghiêm.

Từ đó, ngày 15 tháng Giêng hàng năm được chọn là ngày tổ chức lễ hội Vua Hùng dạy dân cấy lúa. Lễ hội mang một ý nghĩa đặc biệt, nhắc nhở mỗi người con quê hương đất Tổ nói riêng, mọi người dân Việt Nam nói chung luôn nhớ về ngọn nguồn của nghề trồng lúa, đồng thời phát huy truyền thống đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc.