(Thanh tra) - Nổi tiếng là một vùng đất cổ kính với những giá trị văn hóa độc đáo, Hội An còn ẩn chứa nhiều điểm đến níu chân du khách, trong đó làng gốm Thanh Hà là một miền di sản chứa đựng vẻ đẹp thời gian...
Nơi đây không chỉ lưu giữ nghề làm gốm lâu đời mà còn là địa điểm diễn ra lễ hội làng gốm Thanh Hà đầy sắc màu, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước.
Trung tâm Xúc tiến du lịch Đà Nẵng vừa giới thiệu Lễ hội giỗ Tổ nghề gốm Thanh Hà của tỉnh, sẽ diễn ra trong 2 ngày 31/8-1/9 tại làng gốm Thanh Hà (thuộc khối phố Nam Diêu, phường Hội An Tây, TP Đà Nẵng), với nhiều hoạt động đặc sắc. Đây là dịp tôn vinh thương hiệu làng nghề truyền thống lâu đời hơn 500 năm tuổi, du khách năm nào cũng có tour kết hợp du lịch nhân ngày Quốc khánh 2/9 khi đến Hội An, ghé tới làng nghề để thưởng thức Lễ hội của làng nghề 500 năm tuổi.
Làng gốm Thanh Hà là một điểm đến thú vị ở Hội An khi ta tìm về cổ tích gốm. Ngoài việc tham quan làng gốm và các lò gốm, ta còn có thể tự thử sức mình sáng tạo làm gốm với đất sét và lò nung, mang về những sản phẩm kỷ niệm do chính tay mình làm.
Nằm bên dòng sông Thu Bồn thơ mộng, cách trung tâm phố cổ Hội An khoảng 3km về phía Tây, làng gốm Thanh Hà như một bức tranh làng quê thanh bình, mộc mạc giữa lòng phố Hội nhộn nhịp. Mang trong mình hơn 500 năm lịch sử hình thành và phát triển, làng gốm níu chân du khách bởi nét đẹp cổ kính, trầm mặc và không gian thanh bình đến lạ kỳ.
Đến làng gốm Thanh Hà, ta dễ nhận ra bởi từ con đường, góc sân đến mái ngói đều được làm từ đất nung. Một cảm giác thật bình yên với không gian xanh của hàng cau trước ngõ và sản phẩm gốm vừa mới tạo hình xong đang được phơi nắng.
Theo sử sách ghi lại, vào thế kỷ XVI và XVII, cùng sự phát triển của cảng thị Hội An, Thanh Hà là một ngôi làng rất thịnh đạt, nổi tiếng về các mặt hàng gốm, đất nung được trao đổi, bán buôn khắp các miền. Nhờ vào địa thế thuận lợi cùng sự phát triển của cảng thị Hội An thế kỷ XVII - XVIII, tất cả mọi người đều dùng đồ gốm: gạch đỏ cho các căn nhà cổ Hội An, khạp, nồi, chum, ấm, vại, ngói… mang nhiều kiểu dáng, màu sắc rất phong phú.
Mỗi sản phẩm của làng gốm Thanh Hà là sự hòa quyện giữa đất, lửa, nước sông Thu và những giọt mồ hôi của người thợ gốm.
Tất cả sản phẩm này đều do chính tay người dân làm từ đất sét ở cuối sông Thu Bồn. Nếu sản phẩm gốm của Thổ Hà (Bắc Giang) từ đất sét xanh, Bát Tràng (Hà Nội) từ sét trắng, Phù Lãng (Bắc Ninh) từ sét vàng nâu thì gốm Thanh Hà được lấy từ đất sét nâu dọc sông thu Bồn có độ dẻo và kết dính cao.
Đất lấy về, người thợ Thanh Hà phải trộn, xéo, nề, ủ đất cho đến khi đất nhuyễn mịn như bột bánh mới được. Một khối đất trước khi đưa lên bàn xoay phải trộn, xéo, nề nhiều lần mới nắn thành sản phẩm. Sản phẩm sau khi đã tạo hình xong để cho se lại, sờ tay vào không thấy dính thì mang ra ngoài nắng phơi, hoặc hong nơi góc bếp cho khô mới nung. Lò nung được xếp thật khéo để các sản phẩm vừa đảm bảo không bị chèn ép vừa tiết kiệm diện tích. Tùy vào sản phẩm mà người thợ có thể nung từ một đến ba ngày.
Sản phẩm chủ yếu là các đồ dùng phục vụ đời sống sinh hoạt hằng ngày, mang nhiều kiểu dáng, màu sắc phong phú, đặc biệt nhẹ hơn so với các sản phẩm cùng loại của những địa phương khác có lẽ một phần nhờ đất sét của dòng sông Thu Bồn bồi đắp và bàn tay khéo léo của người thợ Thanh Hà ở công đoạn chuốt gốm - tạo dáng.
Đây là nghệ thuật làm gốm, là tinh hoa và linh hồn của gốm Thanh Hà. Những sản phẩm gốm được tạo hình qua bàn tay khéo léo của nghệ nhân chính là ở công đoạn này, không có một khuôn thước nào cả.
Ngày nay, sản phẩm gốm Thanh Hà hiện đã vượt ra khỏi biên giới Việt Nam, vươn xa đến các thị trường quốc tế. Du khách từ khắp nơi khi du lịch Hội An luôn tìm đến làng gốm để chiêm ngưỡng, mua sắm và trải nghiệm quy trình làm gốm độc đáo. Đây là minh chứng cho sức sống mãnh liệt và sức hút khó cưỡng của làng nghề truyền thống này.
Với không gian truyền thống mang đậm màu sắc văn hoá bản địa cùng nhiều hoạt động trải nghiệm phong phú, lễ hội giỗ Tổ nghề gốm Thanh Hà 2025 diễn ra trong 2 ngày 31/8-1/9 góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân, gắn kết cộng đồng. Đặc biệt là quảng bá mạnh mẽ du lịch “miền di sản” Hội An, giới thiệu cho du khách trong và ngoài nước một điểm đến văn hóa truyền thống đặc sắc của Thành phố Đà Nẵng mới.
Hàng năm, đến những ngày tổ chức lễ hội, ngay từ sáng sớm, không khí lễ hội đã bao trùm khắp làng gốm. Mở đầu cho lễ hội là nghi thức rước kiệu tổ nghề gốm vô cùng trang trọng và đặc sắc. Đoàn rước kiệu xuất phát từ miếu Lùm Bà Dàng, diễu hành qua các nẻo đường làng, thu hút đông đảo người dân hai bên đường cùng tham gia. Đội hình rước kiệu với cờ phướn rực rỡ, tiếng nhạc bát âm vang động cùng tiếng trống, tiếng kèn hòa quyện tạo nên bầu không khí náo nhiệt, sôi động.
Điểm nhấn của đoàn rước kiệu là kiệu tổ nghề gốm được trang trí lộng lẫy, uy nghi, do các thanh niên trai tráng trong làng thay nhau khiêng. Dọc theo hành trình, người dân địa phương bày trí mâm cúng với hoa quả, bánh kẹo để cầu mong may mắn, bình an. Sau khi rước kiệu về đến miếu tổ Nam Diêu, các nghi thức tế lễ được diễn ra trang trọng.
Năm nay, lễ hội sẽ diễn ra trong 2 ngày 31/8 – 1/9 với 4 hoạt động phần lễ và 12 hoạt động phần hội. Nổi bật là Lễ Khai mạc diễn ra vào lúc 8 giờ ngày 31/8 tại Ngã ba đường Duy Tân và đường Phạm Phán, làng gốm Thanh Hà.
Trước Lễ Khai mạc sẽ có hoạt động Khánh thành và gắn biển công trình “Tuyến đường Gốm”- công trình chào mừng thành công Đại hội Đảng bộ phường Hội An Tây nhiệm kỳ 2025-2030, tại đường Nguyễn Khuyến.
Ngoài ra, dịp này, làng gốm Thanh Hà cũng tổ chức “Không gian Kết nối sản phẩm”- trưng bày các gian hàng sản phẩm gốm, trải nghiệm làm gốm, trưng bày sản phẩm OCOP; Hội thi chế tác sản phẩm gốm; Không gian đọc; Hội thi vẽ tranh, trại sáng tác “Sắc màu tuổi thơ”; Các trò chơi dân gian; Không gian ẩm thực “Hương vị Hội An Tây”; Hô hát bài chòi; Đêm hội đường phố; Thi nấu cơm niêu; Giao lưu cờ tướng; Hội đua thuyền…
Lễ hội làng gốm Thanh Hà không chỉ là một điểm đến du lịch Hội An hấp dẫn mà còn là nơi lưu giữ và quảng bá những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Đến với lễ hội, du khách sẽ như lạc vào một thế giới khác, nơi thời gian như lắng đọng để du khách cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp tinh hoa của làng gốm Thanh Hà.
Bên cạnh những giá trị văn hóa và tinh thần to lớn, Lễ hội Làng Gốm Thanh Hà còn mang đến cho du khách không gian giải trí và vui chơi náo nhiệt, sôi động với nhiều hoạt động đặc sắc; được hòa mình vào bầu không khí hân hoan, tưng bừng với các trò chơi dân gian truyền thống như đua gà, đánh bài, cờ tướng,... Những trò chơi này không chỉ mang đến những giây phút thư giãn, giải trí mà còn là cơ hội để du khách trải nghiệm văn hóa địa phương.
Đến với làng gốm Thanh Hà, du khách như được bước vào một thế giới khác, nơi thời gian như lắng đọng để du khách cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp tinh hoa của nghề gốm truyền thống. Những con đường nhỏ rợp bóng cây xanh, những ngôi nhà mái ngói rêu phong, những chiếc lu, hũ gốm xếp chồng lên nhau tạo nên một bức tranh làng quê bình dị, thân thương.
Đặc biệt, làng gốm Thanh Hà còn sở hữu công viên đất nung rộng lớn lên đến 6000m2 - công viên gốm lớn nhất Việt Nam, trưng bày vô số tác phẩm nghệ thuật gốm độc đáo, đa dạng về kiểu dáng và mẫu mã, từ bình gốm, lọ hoa, tượng gốm đến các vật dụng trang trí tinh tế.
Ngày nay, làng gốm Thanh Hà Hội An đang không ngừng chuyển mình mạnh mẽ. Làng nghề này trở thành điểm đến hấp dẫn thu hút đông đảo khách thập phương trong và ngoài nước.
Làng gốm Nam Diêu - Thanh Hà, một trong những làng gốm cổ nhất Việt Nam với tuổi đời hơn 500 năm, nằm ngay bên bờ sông Thu Bồn, làng vẫn giữ cách thức sản xuất thủ công và gần như độc nhất, đó là tạo hình bằng tay hoặc bàn xoay đạp chân, không có khuôn, không tráng men và nung bằng lò củi truyền thống.
Trải qua nhiều bao thế hệ, nghề gốm Thanh Hà đã được các nghệ nhân gìn giữ, phát triển và năm 2019 được Bộ VH-TT&DL công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Thời kỳ huy hoàng nhất của làng gốm là vào thế kỷ XVI – XVII, sản phẩm của làng được mệnh danh là “thổ sản quốc gia”, dùng để tiến vua.
