Huyện Bá Thước tổ chức lễ hội Mường Khô và đón nhận di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia Lễ hội Mường Khô. Ảnh: VT

Huyện Bá Thước được biết đến là vùng đất cổ với dấu vết của nền văn hóa Sơn Vi, một vùng đất giàu bản sắc văn hóa dân tộc, giàu tiềm năng về tài nguyên và truyền thống anh hùng trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước của dân tộc, đấy là nguồn suối mát nuôi lớn sức vóc, trí tuệ và tâm hồn các thế hệ người dân Bá Thước hôm qua, hôm nay và mai sau.

Bá Thước cũng là nơi phát tích của một dòng họ nổi tiếng xứ Mường Khoòng, Mường Khô với bao bậc văn nhân, chí sĩ đã có những công lao to lớn, đóng góp vào sự nghiệp dựng nước và giữ nước. Vào cuối thế kỷ 18, tại vùng đất Mường Khô (nay là xã Điền Trung) đã xuất hiện một vị lang Mường ưu tú, đó là Quận công Khâm sai Chánh thống lãnh Thượng đạo trấn Thanh Hóa Hà Công Thái - ông là người có công lao rất lớn đối với vương triều Nguyễn; quan hệ của ông và chúa Nguyễn Ánh được xây dựng từ khi còn ở trấn biên Gia Định, ông không những đã giúp vua Gia Long gìn giữ vùng biên cương phía Tây Thanh Hóa, mà còn giúp vua trong cuộc trường trinh tiến quân ra Bắc Hà giành lấy Thăng Long, thống nhất đất nước; công lao và tên tuổi của ông đối với triều Nguyễn được sử sách lưu danh mãi muôn đời sau.

Để ghi nhớ công lao vị Quận Công đất Mường Khô, người anh hùng của dân tộc và các anh hùng, sỹ phu đất Mường Khô đã có công với nước, cuối thế kỷ 19, nhân dân và dòng họ Hà Công đã lập đền thờ ông (hay còn gọi là chùa Mèo), tại thôn Muỗng Do, xã Điền Trung.

Từ đó đến nay, nơi đây đã trở thành chốn tâm linh của đất Mường Khô nói riêng, huyện Bá Thước nói chung và Lễ hội Mường Khô bắt đầu xuất hiện từ đây; hằng năm, vào ngày 10 tháng Giêng, các xã thuộc xứ Mường Khô và huyện Bá Thước lại hân hoan tổ chức Lễ hội Mường Khô. Đây là một trong những lễ hội đặc sắc, ẩn chứa nhiều nét văn hóa độc đáo và cổ kính, một sản phẩm văn hóa, du lịch tâm linh được tổ chức thường niên - điểm nhấn trong hành trình văn hóa tâm linh, nhớ về nguồn cội, mang thương hiệu riêng của xứ Mường Khô.

Về với Lễ hội Mường Khô, nhân dân và du khách sẽ được thưởng thức và chìm đắm vào một không gian văn hóa tâm linh độc đáo của các nghi lễ truyền thống, thể hiện sự tôn kính với các vị thần linh, anh hùng, nghĩa sỹ đã gắn liền với sông núi, che chở, nâng đỡ để mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, muôn dân được an lành, ấm no, hạnh phúc và được trải nghiệm vào các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao mang đậm bản sắc văn hóa.

Lễ hội Mường Khô huyện Bá Thước năm 2024. Ảnh: VT

Nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc văn hóa, những năm qua, huyện Bá Thước luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo công tác gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội; coi đây là nhiệm vụ quan trọng, một trong những động lực tạo nên bản sắc và sức mạnh nội sinh trong quá trình phát triển của huyện.

Phát biểu tại buổi lễ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Đầu Thanh Tùng chúc mừng và biểu dương Đảng bộ, chính quyền và nhân dân huyện Bá Thước nói chung, đặc biệt là các thế hệ nghệ nhân và người dân của 5 xã: Điền Trung, Điền Lư, Điền Quang, Điền Hạ và Điền Thượng đã nỗ lực, chung sức, đồng lòng gìn giữ, bảo tồn, duy trì và phát huy di sản văn hóa quý giá của Lễ hội Mường Khô để hôm nay Lễ hội Mường Khô được vinh danh Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia và sẽ tiếp tục tỏa sáng trong dòng chảy văn hóa của dân tộc.

Sự kiện đón nhận và vinh danh Lễ hội Mường Khô là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia hôm nay, vừa là niềm vinh dự, tự hào, đồng thời cũng đặt ra yêu cầu cao về trách nhiệm của các cấp, các ngành của tỉnh và huyện Bá Thước; về trách nhiệm của các thế hệ nghệ nhân và cộng đồng các dân tộc anh em trên địa bàn huyện Bá Thước trong việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị di sản.

Việc gìn giữ và bảo tồn, phát triển Lễ hội Mường Khô không chỉ là trách nhiệm của các nghệ nhân và người dân trong vùng di sản, mà còn là trách nhiệm của cộng đồng các dân tộc trong huyện Bá Thước và cả tỉnh. Do vậy, đề nghị các các sở, ngành cấp tỉnh, mà trước hết là huyện Bá Thước quan tâm bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị lịch sử - văn hóa của lễ hội; duy trì và tổ chức lễ hội thường xuyên, có hiệu quả, đúng quy định của pháp luật.