(Thanh tra) - Việc bổ sung căn cứ miễn nhiệm công chức, viên chức lãnh đạo giúp tăng cường cơ chế phòng ngừa từ sớm, từ xa, đồng thời khẳng định quyết tâm đẩy lùi tham nhũng, tiêu cực bằng hành động cụ thể, hiệu quả.
Trong bối cảnh đẩy mạnh công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, việc quy định rõ ràng về trách nhiệm của người đứng đầu là vô cùng cần thiết để xây dựng một bộ máy Nhà nước trong sạch, vững mạnh. Quyết định số 727/QĐ-BNV ngày 9/7/2025 của Bộ Nội vụ đã công bố các thủ tục hành chính nội bộ giữa các cơ quan hành chính Nhà nước mới ban hành, được sửa đổi, bổ sung và bãi bỏ trong lĩnh vực công chức, viên chức thuộc phạm vi chức năng quản lý của Bộ Nội vụ.
Đáng chú ý, một trong những căn cứ quan trọng để xem xét miễn nhiệm công chức, viên chức lãnh đạo, quản lý là khi họ, với tư cách là người đứng đầu, để cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc quyền quản lý, phụ trách hoặc cấp dưới trực tiếp xảy ra tham nhũng, tiêu cực rất nghiêm trọng. Quy định này trực tiếp khẳng định vai trò và trách nhiệm cao nhất của người lãnh đạo trong việc quản lý, giám sát và giữ gìn liêm chính của đơn vị mình.
Việc xem xét miễn nhiệm đối với công chức lãnh đạo, quản lý được thực hiện khi người đứng đầu để cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc quyền quản lý, phụ trách hoặc cấp dưới trực tiếp xảy ra tham nhũng, tiêu cực rất nghiêm trọng. Đối với viên chức quản lý, căn cứ miễn nhiệm cũng tương tự, áp dụng khi người đứng đầu để đơn vị sự nghiệp công lập thuộc quyền quản lý, phụ trách hoặc cấp dưới trực tiếp xảy ra tham nhũng, tiêu cực rất nghiêm trọng.
Bên cạnh đó, các trường hợp khác cũng có thể dẫn đến việc miễn nhiệm bao gồm bị kỷ luật khiển trách, cảnh cáo; có trên 2/3 số phiếu tín nhiệm thấp tại kỳ lấy phiếu; hoặc xếp loại chất lượng ở mức không hoàn thành nhiệm vụ. Việc miễn nhiệm cán bộ suy thoái, biến chất là yêu cầu cấp bách đã được Đảng nhấn mạnh từ Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII năm 1998, với mục tiêu "kiên quyết loại bỏ những phần tử thoái hóa, biến chất về phẩm chất, đạo đức ra khỏi tổ chức Đảng và cơ quan Nhà nước".
Theo TS Khúc Văn Hưởng - Trường Sĩ quan chính trị, Bộ Quốc phòng, những hành động này thể hiện rõ ràng phương châm đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực của Đảng là "không ngừng”, “không nghỉ”, “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”, “bất kể người đó là ai”, “xử lý một vụ, cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực”.
Quy trình miễn nhiệm đối với công chức, viên chức lãnh đạo, quản lý được thiết lập một cách chặt chẽ nhằm đảm bảo tính minh bạch và khách quan trong quá trình xem xét, quyết định. Cụ thể, chậm nhất 10 ngày làm việc kể từ khi xác định có đủ căn cứ miễn nhiệm, cơ quan hoặc bộ phận tham mưu về tổ chức, cán bộ có trách nhiệm trao đổi với công chức, viên chức và đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.
Cấp có thẩm quyền sẽ xem xét và quyết định việc miễn nhiệm chậm nhất là 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đề xuất; trong trường hợp cần thiết vì lý do khách quan, thời gian này có thể kéo dài nhưng không quá 15 ngày làm việc.
Tổng thời hạn giải quyết thủ tục này là tối đa 25 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đề xuất. Điều đặc biệt quan trọng là việc quyết định miễn nhiệm đòi hỏi sự đồng thuận của trên 50% tập thể lãnh đạo, thường vụ cấp ủy cùng cấp thông qua biểu quyết bằng phiếu kín.
Việc công bố và thực thi các quy định về miễn nhiệm công chức, viên chức lãnh đạo, quản lý khi cấp dưới hoặc đơn vị trực tiếp xảy ra tham nhũng, tiêu cực rất nghiêm trọng thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật và quyết tâm của Đảng và Nhà nước trong việc xây dựng một bộ máy hành chính liêm chính, minh bạch.
Đây là một phần của nỗ lực tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, gắn liền với cuộc đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Theo TS Khúc Văn Hưởng, "tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, chủ nghĩa cá nhân, “lợi ích nhóm”, bệnh lãng phí, vô cảm, bệnh thành tích ở một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi”. Ông nhấn mạnh: "Tình trạng đó ảnh hưởng tiêu cực đến năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng; đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta". Do đó, việc miễn nhiệm không chỉ là một biện pháp xử lý mà còn là lời nhắc nhở mạnh mẽ về trách nhiệm quản lý, giám sát và phòng ngừa tiêu cực của người đứng đầu.
