TS Nguyễn Thị Thu Nga - chủ nhiệm đề tài khoa học “Giáo dục liêm chính nhằm phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực ở Việt Nam”. Ảnh: TH

TS Nguyễn Thị Thu Nga,  Phòng Nghiên cứu Khoa học và Hợp tác phát triển, Viện Chiến lược và Khoa học Thanh tra (CL&KHTT) - chủ nhiệm đề tài khoa học “Giáo dục liêm chính nhằm phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực ở Việt Nam” cho biết, liêm chính là giá trị quan trọng của nền công vụ cũng như toàn xã hội của nhiều quốc gia trên thế giới. Nền công vụ của mỗi quốc gia, đặc biệt là các quốc gia có nền quản trị nhà nước hiện đại luôn có những giá trị cốt lõi mang tính phổ quát, có thể kể đến như công bằng, minh bạch, liêm chính, trách nhiệm giải trình, hiệu lực, hiệu quả…

Trong đó, liêm chính luôn được xác định là một trong các giá trị nền tảng quan trọng. Công cuộc phòng, chống tham nhũng (PCTN), lãng phí, tiêu cực, để có thể đạt được hiệu quả bền vững thì không chỉ tập trung vào việc phát hiện, xử lý nghiêm minh mọi hành vi tham nhũng, lãng phí, tiêu cực mà còn đòi hỏi phải thực hiện các biện pháp phòng ngừa vững chắc thông qua việc cải thiện các giá trị cốt lõi của nền công vụ nói riêng và xã hội nói chung, trong đó có liêm chính.

“Giáo dục liêm chính là tổng thể các biện pháp của Nhà nước về đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao nhận thức, kiến thức về liêm chính cho cán bộ, công chức và toàn xã hội để khuyến khích hành động liêm chính, hướng trọng tâm vào mục tiêu PCTN, lãng phí, tiêu cực”- chủ nhiệm đề tài nói.

Theo TS Nguyễn Thị Thu Nga, giáo dục liêm chính nhằm PCTN, lãng phí, tiêu cực vẫn còn một số hạn chế, đó là giáo dục liêm chính cho cán bộ, công chức chưa được coi trọng đúng mức và được tiến hành một cách bài bản. Chưa có cơ quan chuyên trách để thống nhất quản lý và tổ chức triển khai thực hiện trong phạm vi cả nước.

Bên cạnh đó, phương pháp giáo dục liêm chính còn hình thức, đơn điệu, thiếu hiệu quả, nội dung thiên về lý thuyết, chưa tác động sâu rộng làm thay đổi quan điểm, nhận thức cũng như thay đổi hành động, ứng xử của đội ngũ cán bộ, công chức trong thực thi công vụ. Việc tổng kết, đánh giá về giáo dục liêm chính chưa đánh giá hiệu quả thực chất của giáo dục liêm chính nói chung và tác động của việc giáo dục liêm chính đối với công tác PCTN, lãng phí, tiêu cực…

Với mục tiêu làm sáng tỏ cơ sở lý luận, chính trị, pháp lý và thực tiễn để đề xuất các giải pháp giáo dục liêm chính nhằm PCTN, lãng phí, tiêu cực ở Việt Nam, đề tài dự kiến nghiên cứu một số nội dung chính:

Cơ sở lý luận về giáo dục liêm chính nhằm PCTN, lãng phí, tiêu cực; Thực trạng giáo dục liêm chính nhằm PCTN, lãng phí, tiêu cực ở Việt Nam; Quan điểm, giải pháp giáo dục liêm chính nhằm PCTN, lãng phí, tiêu cực ở Việt Nam trong thời gian tới.

Tại hội nghị thuyết minh đề tài ngày 25/3, ThS Nguyễn Thị Ánh Tuyết, Phó Cục trưởng Cục II, Thanh tra Chính phủ cho rằng, nâng cao giáo dục liêm chính nhằm PCTN, lãng phí, tiêu cực cần tập trung vào nâng cao ý thức trách nhiệm thực thi nhiệm vụ của công chức trong lĩnh vực công, để cán bộ, công chức không có hành vi tiêu cực trong thi hành nhiệm vụ… Do đó, bà Tuyết yêu cầu đề tài cần làm rõ phạm vi, đối tượng nghiên cứu phù hợp với mục tiêu giáo dục liêm chính nhằm PCTN, lãng phí, tiêu cực.

Đồng quan điểm, theo ThS Lê Thị Thúy, Trưởng phòng Hành chính - Tổ chức, Viện CL&KHTT - ở phạm vi đề tài này, cần tập trung nghiên cứu ở khu vực công và đối tượng là cán bộ, công chức…

ThS Lê Đức Trung, Trưởng phòng Quản lý Khoa học và Thông tin - Thư viện, Viện CL&KHTT cho rằng, việc nghiên cứu đề tài cần bổ sung Quy định 144-QĐ/TW ngày 9/4/2024 của Bộ Chính trị về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới. Đề tài cần làm rõ mục tiêu cụ thể qua việc bổ sung quy định pháp luật và thực thi pháp luật.

 Nội dung 2 của đề tài cần đánh giá quy định pháp luật và thực thi pháp luật liên quan đến nội dung nghiên cứu và nghiên cứu giải pháp nhận thức về giáo dục liêm chính ở nội dung 3.

Còn theo TS Nguyễn Huy Hoàng, Phó Viện trưởng Viện CL&KHTT, việc PCTN, lãng phí, tiêu cực cần tăng cường giáo dục liêm chính, do vậy, sản phẩm đầu ra của đề tài phải giải quyết vấn đề về chủ thể, nội dung, phương pháp giáo dục liêm chính…

TS Nguyễn Quốc Văn, Chủ tịch Hội đồng thuyết minh nhấn mạnh: Mục tiêu chung của đề tài là làm sáng tỏ cơ sở lý luận, chính trị, pháp lý và thực tiễn để đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục liêm chính nhằm PCTN, lãng phí, tiêu cực.

Do đó, ông Văn yêu cầu đề tài cần làm rõ thực trạng tham nhũng, lãng phí, tiêu cực tràn lan làm suy giảm sự liêm chính. Cho rằng, giáo dục liêm chính, phòng ngừa tham nhũng là cách làm phổ biến trên thế giới trong PCTN, nên cần phải khái quát thực tiễn PCTN trong thời gian qua để thấy vai trò của giáo dục liêm chính trong công tác này. Đề tài cũng cần bám sát chỉ đạo của Đảng có liên quan đến lĩnh vực này.

Về nội dung nghiên cứu, ở nội dung 1, cần bổ sung quan niệm, đặc điểm, nội dung của liêm chính, giáo dục liêm chính, giáo dục liêm chính trong PCTN; phân tích chủ thể, đối tượng, nội dung, phương thức giáo dục liêm chính trong PCTN, lãng phí, tiêu cực.

Ở nội dung 2, đề tài cần có thực trạng tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; thực trạng khung chính sách, pháp luật quy định về vấn đề này; thực trạng giáo dục liêm chính của Đảng, của Nhà nước, của các tổ chức chính trị - xã hội, sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế về vấn đề này. Nội dung 3, đề tài cần nêu rõ quan điểm và giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục liêm chính nhằm PCTN, lãng phí, tiêu cực.

Trên cơ sở kết quả đánh giá, hội đồng thuyết minh đã thống nhất phê duyệt đề tài nghiên cứu trong năm 2025 - 2026.