Chánh án TAND Nguyễn Hòa Bình. Ảnh: P.Thắng

Con số trên được đề cập trong báo cáo của Chánh án TAND Tối cao về công tác của các tòa án tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV (dự kiến khai mạc cuối tháng 10 này).

Báo cáo Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chủ tịch Nước về công tác của tòa án, Chánh án TAND Nguyễn Hòa Bình nêu, “năm 2023, các tòa án triển khai thực hiện nhiệm vụ trong bối cảnh số lượng các loại vụ việc phải thụ lý, giải quyết tiếp tục tăng với tính chất, mức độ ngày càng phức tạp, nhất là các tội phạm ma túy, xâm phạm trật tự an toàn giao thông, tham nhũng, kinh tế, chức vụ, giết người…”.

Án kinh tế, tham nhũng, chức vụ tăng

Từ ngày 01/10/2022 đến hết tháng 9 năm nay, các tòa án đã thụ lý 606.209 vụ việc, đã giải quyết được 540.490 vụ việc (đạt tỷ lệ 89,16%; cao hơn năm trước 0,26%).

So với năm 2022, tòa án đã thụ lý tăng 38.688 vụ (tăng 6,8%); đã giải quyết tăng 35.809 vụ. Các bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan của tòa án thấp hơn 0,01%, khi đạt tỷ lệ 0,89%, đáp ứng yêu cầu mà nghhị quyết Quốc hội đề ra (không quá 1,5%).

Nêu chi tiết việc thụ lý, xét xử các vụ án kinh tế, tham nhũng, chức vụ, Chánh án Nguyễn Hòa Bình thông tin, các tòa án đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm 3.730 vụ với 8.670 bị cáo; đã xét xử 3.197 vụ với 6.417 bị cáo phạm.

Trong 6.417 bị cáo đã xét xử sơ thẩm, các tòa án tuyên phạt tù chung thân 10 bị cáo; phạt tù từ trên 15 năm đến 20 năm 73 bị cáo; tù từ trên 7 năm đến 15 năm 475 bị cáo; tù từ 3 năm đến 7 năm 1026 bị cáo…

Án kinh tế, tham nhũng, chức vụ năm 2023 cũng cao hơn năm 2022, khi tòa án thụ lý tăng 583 vụ với 1.261 bị cáo, xét xử tăng 571 vụ với 831 bị cáo.

Trong đó, các tòa án đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm 747 vụ với 1.800 bị cáo phạm các tội về tham nhũng, đã xét xử 562 vụ với 1.207 bị cáo (tăng 170 vụ với 401 bị cáo; đã xét xử tăng 152 vụ với 262 bị cáo).

Báo cáo cũng chỉ rõ trong số 1.207 bị cáo phạm tội về tham nhũng đã xét xử sơ thẩm, các tòa án tuyên phạt tù chung thân 8 bị cáo; xử phạt tù từ trên 15 năm đến 20 năm 50 bị cáo; tù từ trên 7 năm đến 15 năm 170 bị cáo…

Theo Chánh án Nguyễn Hòa Bình, các tòa án đã thụ lý theo thủ tục phúc thẩm 307 vụ với 578 bị cáo phạm tội về tham nhũng, đã xét xử 226 vụ với 424 bị cáo; thụ lý theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm 4 vụ với 4 bị cáo, đã xét xử 3 vụ với 3 bị cáo.

“Các tòa án đã áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với người chủ mưu, cầm đầu, lợi dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản lớn của Nhà nước”, ông Bình khẳng định, trường hợp cho hưởng án treo được cân nhắc kỹ lưỡng, bảo đảm đúng quy định của pháp luật.

Vẫn theo ông Bình, các tòa án đã chú trọng quyết định tịch thu tài sản do phạm tội mà có, áp dụng các biện pháp kê biên tài sản, các biện pháp tư pháp và các hình phạt bổ sung nhằm đảm bảo thu hồi tài sản của Nhà nước đã bị chiếm đoạt hoặc thiệt hại.

Số liệu cho thấy, năm qua, các tòa án đã tuyên thu hồi tiền, tài sản 216 vụ với 761 bị cáo trong các vụ án kinh tế, tham nhũng, chức vụ với số tiền và tài sản trên 1.859 tỷ đồng. Có 163 vụ với 631 bị cáo đã khắc phục hậu quả nộp lại tài sản đã chiếm đoạt trên 490 tỷ đồng.

Tỷ lệ các bản án về tội phạm kinh tế, tham nhũng, chức vụ bị hủy là 0,7 % (do nguyên nhân chủ quan 0,61%); bị sửa 7,94% (do nguyên nhân chủ quan 0,54%), theo ông Nguyễn Hòa Bình.

Nhiều vụ án gây ra thiệt hại đặc biệt lớn được xử lý nghiêm

Thông tin vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo, ông Nguyễn Hòa Bình khẳng định, “tòa án tổ chức xét xử nghiêm túc, đúng tiến độ, đúng pháp luật, theo tinh thần không có vùng cấm và không có ngoại lệ”.

Các tòa án đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm 21 vụ án, đã xét xử 17 vụ án, quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung 3 vụ án (trong đó, 1 vụ được thụ lý lại); thụ lý theo thủ tục phúc thẩm 15 vụ án, đã xét xử 12 vụ án và thụ lý theo thủ tục giám đốc thẩm 2 vụ án, đã xét xử 1 vụ án.

Các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo phòng chống tham nhũng, tiêu cực cấp tỉnh theo dõi, chỉ đạo được đẩy nhanh tiến độ, xử lý nghiêm minh, bảo đảm đúng tiến độ, yêu cầu; đã thụ lý 785 vụ án với 1.759 bị cáo; xét xử theo thủ tục sơ thẩm 597 vụ án với 1.405 bị cáo; theo thủ tục phúc thẩm 137 vụ án với 252 bị cáo; quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung 45 vụ án với 136 bị cáo.

Theo ông Bình, các tòa án đã phối hợp tốt với liên ngành tố tụng ở Trung ương chỉ đạo giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong giải quyết các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo.

Điển hình, vụ án Nhật Cường, Tân Hiệp Phát, Việt Á, Tân Hoàng Minh, vi phạm về đấu thầu tại Bệnh viện Bạch Mai, Viện tim Hà Nội, Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai, vụ án FLC, vụ án chuyến bay giải cứu…

Nhiều vụ án gây ra thiệt hại đặc biệt lớn, gây bức xúc trong xã hội đã được xử lý nghiêm.

Trong đó có các vụ án như Nguyễn Thị Thanh Nhàn và đồng phạm phạm các tội xảy ra tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đồng Nai; vụ án Cao Minh Quang và đồng phạm; vụ án xảy ra tại Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển; vụ chuyến bay giải cứu; vụ án Nguyễn Quang Tuấn và đồng phạm phạm tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại Bệnh viện Tim Hà Nội…

Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho biết, thời gian tới, các tòa án tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp để đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ việc. Mục tiêu là phấn đấu đạt và vượt các chỉ tiêu, yêu cầu của nghị quyết của Quốc hội.

Các tòa án sẽ khắc phục triệt để việc để các vụ án quá thời hạn xét xử do nguyên nhân chủ quan; bảo đảm xét xử nghiêm minh, khách quan, công bằng, đúng pháp luật, không để xảy ra oan, sai, bỏ lọt tội phạm.

Đồng thời, thực hiện nghiêm chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong việc chỉ đạo, đôn đốc các tòa án xét xử kịp thời, nghiêm minh các vụ án tham nhũng, tiêu cực.