Nhiều vướng mắc trong xử lý đơn thư khi chính quyền 2 cấp đi vào vận hành. Ảnh Mai Hoa

Khó khăn và vướng mắc trong xử lý đơn thư

Sáng 22/9, Đoàn giám sát có mặt tại xã Hải Lộc. Theo báo cáo, hiện xã còn 3 vụ việc do Đoàn ĐBQH tỉnh chuyển đến. Trong đó, 2 vụ việc từ năm 2024 thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND huyện Nghi Lộc trước khi thực hiện mô hình chính quyền 2 cấp, liên quan đến bồi thường, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; 1 vụ việc khác được chuyển vào tháng 9/2025, thuộc thẩm quyền UBND xã, liên quan đến ô nhiễm môi trường do hoạt động của một số đơn vị trên địa bàn. Đây đều là những vụ việc tồn đọng nhiều năm, tính chất phức tạp.

Để xử lý, xã Hải Lộc đã chủ động thành lập tổ rà soát đơn thư, phân loại rõ tính chất từng vụ việc, đồng thời tổ chức gặp gỡ, đối thoại với công dân nhằm nắm bắt tâm tư, nguyện vọng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều khó khăn. Một phần do vướng mắc lịch sử để lại, một phần do sự “vênh nhau” giữa quy định pháp luật hiện hành và tình huống thực tiễn. Xã đã có văn bản báo cáo, xin ý kiến các sở, ngành chuyên môn cấp tỉnh để có phương án xử lý phù hợp.

Hoạt động giám sát cũng chỉ ra bất cập trong việc lưu trữ, chuyển giao hồ sơ từ UBND huyện Nghi Lộc trước đây về xã, khiến địa phương gặp khó khăn khi xử lý. Ngoài ra, sau khi chính quyền hai cấp đi vào vận hành, công tác tiếp công dân và giải quyết đơn thư vốn nặng nề nay dồn xuống cấp xã, nhưng lại chưa có định biên cán bộ chuyên trách. Công chức tư pháp phải kiêm nhiệm thêm công tác này, dẫn đến áp lực lớn và khó bảo đảm chất lượng tham mưu, xử lý.

Buổi chiều, Đoàn giám sát tiếp tục làm việc tại phường Trường Vinh. Từ năm 2024 đến nay, Đoàn ĐBQH tỉnh đã chuyển 8 vụ việc về phường. Đến nay, phường đã giải quyết được 4 vụ, còn 4 vụ đang trong quá trình xử lý. Tuy nhiên, tính đến ngày 19/8/2025, Đoàn ĐBQH tỉnh mới chỉ nhận được 2 văn bản trả lời, còn 6 vụ việc chưa có thông tin phản hồi đầy đủ.

Bên cạnh việc nắm bắt tình hình, đoàn công tác cũng ghi nhận những vướng mắc mang tính hệ thống. Trong đó, nổi bật là chính sách pháp luật đất đai còn nhiều bất cập, quy định chưa đồng bộ, thiếu nhất quán trong cách hiểu và áp dụng. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật thường xuyên thay đổi, trong khi quy trình thủ tục hành chính chậm được cải tiến, khiến việc giải quyết đơn thư còn nhiều bước trung gian, ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng xử lý.

Tập trung xử lý đúng pháp luật, bảo đảm quyền lợi công dân

Kết luận các cuộc giám sát, đồng chí Thái Thị An Chung ghi nhận sự nỗ lực của địa phương trong công tác giải quyết đơn thư. Dù mới đi vào giai đoạn đầu vận hành chính quyền 2 cấp với khối lượng công việc lớn, xã Hải Lộc và phường Trường Vinh vẫn chú trọng xử lý các vụ việc tồn đọng, thể hiện tinh thần trách nhiệm trước công dân.

Phó Trưởng đoàn chuyên trách cũng thẳng thắn chỉ ra những khó khăn thực tế, nhất là các đơn thư kéo dài liên quan đất đai, bồi thường, giải phóng mặt bằng, giải quyết khu tập thể cũ. Đồng chí đề nghị các địa phương phải chủ động hơn trong phối hợp với các sở, ngành, đồng thời thường xuyên cung cấp thông tin, phản hồi về tiến độ xử lý từng vụ việc cho Đoàn ĐBQH tỉnh. Điều này không chỉ giúp giám sát kịp thời mà còn tạo sự đồng hành, tháo gỡ khó khăn cùng địa phương.

Một trong những vấn đề được nhấn mạnh là cần quan tâm bố trí cán bộ có năng lực, trình độ chuyên môn đảm nhận công tác tham mưu, giải quyết đơn thư. Đây là nhiệm vụ nhạy cảm, phức tạp, đòi hỏi sự am hiểu pháp luật và kỹ năng tiếp công dân. Cùng với đó, các chính sách đãi ngộ, chế độ dành cho cán bộ trực tiếp làm công tác này cũng cần được quan tâm, bảo đảm để họ yên tâm công tác.

Liên quan đến từng vụ việc cụ thể, Đoàn ĐBQH tỉnh đề nghị các địa phương tiếp tục nghiên cứu kỹ quy định pháp luật gắn với thực tiễn, chú trọng tiếp xúc, đối thoại với công dân để lắng nghe tâm tư, nguyện vọng. Trên cơ sở đó, cần vận dụng linh hoạt, đúng đắn các ý kiến gợi mở từ thành viên đoàn giám sát để tìm ra phương án giải quyết tối ưu, vừa đúng pháp luật, vừa đảm bảo quyền lợi chính đáng của công dân.

Cuộc giám sát lần này đã cho thấy rõ vai trò đồng hành, thúc đẩy của Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An trong việc theo dõi, giám sát quá trình giải quyết đơn thư ở cơ sở. Qua đó, không chỉ phát hiện bất cập để kiến nghị hoàn thiện cơ chế, chính sách, mà còn góp phần tạo động lực, khuyến khích chính quyền địa phương nâng cao trách nhiệm, minh bạch và hiệu quả trong giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của Nhân dân.