Cát nhân tạo Thiên Nam được Viện Vật liệu (Bộ Xây dựng) giám định chất lượng đạt quy chuẩn 16 TCVN 9205-2012, TCVN 7570-2006. Ảnh: T.V

Công nghệ xử lý xỉ than thành cát

Trận lũ lịch sử tháng 8 năm 2015 tại Quảng Ninh khiến hàng trăm con người phải màn trời, chiếu đất, nhà cửa bị cuốn trôi do sạt lở đất, đá, chất thải từ bãi thải Đông Cao Sơn, phường Mông Dương, Cẩm Phả.

Chính thảm cảnh đó đã thôi thúc anh Vũ Đình Kiên, Giám đốc Cty CP Thiên Nam, TP Cẩm Phả, Quảng Ninh tìm kiếm công nghệ để xử lý đất đá thải để hạ độ cao bãi thải, giảm thiểu ô nhiễm môi trường cho người dân vùng mỏ.

Theo suy nghĩ của anh, chính đất đá thải từ các mỏ than, bản chất của nó đã là đá cát kết, nếu có công nghệ chế biến thành cát, vật liệu san nền thì chất lượng sẽ tốt hơn cả cát tự nhiên.

Trên thế giới, các nhà thầu xây dựng ưu tiên sử dụng cát nhân tạo, bởi độ kết cứng, vì hạt cát đồng đều hơn cát tự nhiên, có thể điều chỉnh môdun và tỷ lệ thành phần hạt cho các loại bê tông khác nhau, cho phép tiết kiệm xi măng, nhựa đường, rút ngắn thời gian thi công và tăng tuổi thọ công trình.

Với quyết tâm dám nghĩ, dám làm, anh cùng các cộng sự mày mò, nghiên cứu đầu tư công nghệ để sản xuất cát nhân tạo, vật liệu san nền.

Ước mơ của anh đã thành hiện thực, khi tháng 4/2016, nhà máy vận hành thử và chính thức đi vào hoạt động sau một thời gian ngắn.

Nhà máy chế biến cát nhân tạo của Cty CP Thiên Nam đi vào hoạt động góp phần giảm tải cho bãi thải Đông Cao Sơn, hạn chế đất đá trôi lấp bồi lắng sông suối khu vực, sạt lở bãi thải, ô nhiễm nguồn nước mặt đồng thời bù đắp nguồn cát xây dựng đang thiếu trên địa bàn tỉnh.

Trong quá trình vận hành, Công ty CP Thiên Nam đã phối hợp với Viện Nghiên cứu và Ứng dụng Vật liệu xây dựng nhiệt đới, Trường Đại học Xây dựng thực hiện đề tài:” Nghiên cứu hoàn thiện thiết bị và công nghệ chế tạo cát nghiền từ đá cát kết thu hồi tại bãi thải khai thác than để sử dụng trong các công trình xây dựng” mã số RD 144-17, đề tài đã họp nghiệm thu cấp Bộ đạt loại xuất sắc.

Sản phẩm cát nhân tạo, vật liệu san nền của Công ty CP Thiên Nam được Viện Vật liệu (Bộ Xây dựng) giám định chất lượng đạt quy chuẩn 16 TCVN 9205-2012,  TCVN 7570- 2006, được Sở Xây dựng Quảng Ninh công bố giá trên toàn tỉnh đồng thời được các chuyên gia trong ngành Xây dựng đánh giá cao.

Chưa kể, sản phẩm cát nhân tạo Thiên Nam đáp ứng được  nhu cầu sản xuất vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 128/NQ-HĐND của HĐND tỉnh và Quy hoạch thăm dò, khai thác và sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường và khoáng sản phân tán nhỏ lẻ trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.

Hằng năm, Quảng Ninh có trên 200 triệu m3 đất đá thải, là gánh nặng đối với ngưỡng chịu tải của môi trường, làm gia tăng nguy cơ trôi lấp bồi lắng sông suối, sạt lở bãi thải, ô nhiễm nguồn nước mặt... Sử dụng cát nhân tạo không những mang lại lợi ích kinh tế cho các doanh nghiệp vì giá thành rẻ, tăng tuổi thọ và độ bền cho công trình, mà còn hạn chế tình trạng khai thác sử dụng cát lòng sông góp phần quan trọng bảo vệ môi trường, vì vậy rất cần khuyến khích các dự án công trình xây dựng sử dụng.

Theo đó, tỉnh có chủ trương ưu tiên, khuyến khích các dự án khai thác, sử dụng khoáng sản không truyền thống để sản xuất vật liệu xây dựng nhằm giải quyết nguồn thiếu hụt vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh như: Tận dụng nguồn đá vụn trong chế biến đá xây dựng (ryolit, cát kết); sử dụng cuội sỏi khu vực miền Đông để nghiền sàng làm cát xây dựng; tận dụng nguồn đá cát kết, cuội kết trong đá thải các mỏ than để nghiền, sàng, rửa thành cát xây dựng

Văn bản số 5328/BC-UBND của UBND tỉnh Quảng Ninh nêu rõ: Sản phẩm cát nhân toạ Thiên Nam bảo đảm nhu cầu sử dụng cát xây dựng và các giải pháp tăng cường sản xuất, sử dụng vật liệu thay thế cát tự nhiên trên địa bàn tỉnh. Về chất lượng sản phẩm cát nhân tạo, vật liệu san nền của công ty CP Thiên Nam đã được Viện Vật liệu Xây dựng-Bộ Xây dựng, Trung tâm Khoa học công nghệ Giao thông vận tải- Trường Đại học Giao thông vận tải  kiểm nghiệm đạt tiêu chuẩn tại các Phiếu thử nghiệm số 8755/VLXD-TTKĐ; số 8756 VLXD-TTKĐ; số 888/VLXD-TTKĐ; số 11284 VLXD-XMTB…

Bộ Xây dựng cũng đã có Văn bản số 1579/BXD-VLXD báo cáo Văn phòng Chính phủ về việc sản xuất và sử dụng cát nghiền cho bê tông và vữa của Cty CP Thiên Nam.

Bên cạnh đó, thời gian qua UBND tỉnh Quảng Ninh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo khuyến khích các công trình xây dựng sử dụng vật liệu xây dựng ,cát nhân tạo đảm bảo chất lượng, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.

Nhiều công trình trọng điểm sử dụng cát nhân tạo Thiên Nam. Ảnh: TV

Nhiều chính sách khuyến khích vật liệu xây dựng nhân tạo

Để tạo điều kiện cho các loại vật liệu xây dựng nhân tạo góp phần hạ giá thành công trình, bảo đảm môi trường, ngày 18/8/2020,  Chính phủ ban hành Quyết định số 1266/QĐ-TTg  phê duyệt phát triển chiến lược vật liệu xây dựng Việt Nam thời kỳ 2021-2030, định hướng đến năm 2050. Theo đó, phát huy khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển ngành công nghiệp vật liệu xây dựng; đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm vật liệu xây dựng trong nước và xuất khẩu

Ngày 23/12/2021, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2171/QĐ-TTg, phê duyệt chương trình phát triển vật liệu không nung tại Việt Nam đến năm 2030. Theo đó,tận dụng tối đa các nguồn phế thải có thể tái chế, tái sử dụng làm nguyên liệu để sản xuất các loại vật liệu xây dựng.

Ông Vũ Đình Kiên nói: “Chúng tôi rất vui mừng khi Chính phủ đã ban hành Công điện số 1079/CĐ-TTg ngày 14/8/2021 về việc rà soát pháp luật  để tháo gỡ khó khăn cho đầu tư kinh doanh trong điều kiện dịch bệnh covid-19 diễn biến phức tạp. Tôi  mong muốn  các cấp chính quyền tỉnh, các chủ dự án công trình xây dựng quan tâm tạo điều kiện để sản phẩm cát nhân tạo, vật liệu san nền của Công ty CP Thiên Nam được sử dụng rộng rãi đối với các công trình xây dựng trên địa bàn tỉnh nhất là trong bối cảnh đại dịch covid-19, doanh nghiệp cũng đang gặp nhiều khó khăn. Đây cũng chính là giúp doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, khơi thông các “điểm nghẽn”, thúc đẩy sản xuất cho đầu ra sản phẩm”.