Hiện nay, hệ thống các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra thuộc phạm vi quản lý của UBND tỉnh Bình Định được thành lập và hoạt động theo quy định của Luật Thanh tra và các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành, gồm các cơ quan thanh tra Nhà nước: Thanh tra tỉnh; thanh tra 11/11 huyện, thị xã, thành phố và thanh tra 18 sở, ban, ngành thuộc UBND tỉnh. Từ thực tiễn thi hành pháp luật về thanh tra, tỉnh đề xuất, kiến nghị hàng loạt vấn đề.

Sửa đổi các quy định của pháp luật thanh tra

Về cơ cấu tổ chức, biên chế, quy định rõ ràng, cụ thể hơn về quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm pháp lý của thủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước trong việc chỉ đạo tổ chức và hoạt động đối với cơ quan thanh tra Nhà nước cùng cấp; đồng thời quy định về tổ chức, quyền và nghĩa vụ của các cơ quan thanh tra có tính độc lập cao hơn so với quy định hiện hành trong Luật Thanh tra năm 2010 để tránh việc cơ quan thanh tra phụ thuộc quá nhiều vào Tthủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước cùng cấp như hiện nay. Riêng đối với các cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành, đề nghị Trung ương nên quy định thực hiện chung trong cả nước, vì hiện nay cơ cấu tổ chức, bộ máy các cơ quan này thường xuyên thay đổi và do từng địa phương quyết định nên không đồng nhất.

Về hoạt động thanh tra, quy định cụ thể, rành mạch hơn về đối tượng, nội dung, phạm vi thanh tra của các cơ quan thanh tra Nhà nước và cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành nhằm hạn chế tình trạng chồng chéo, trùng lắp trong hoạt động thanh tra như hiện nay; đồng thời tránh việc bỏ lọt các đối tượng có vi phạm nhưng không được tiến hành thanh tra. Riêng đối với thẩm quyền quyết định thanh tra của Chủ tịch UBND tỉnh và cấp huyện, kiến nghị bổ sung thẩm quyền quyết định kiểm tra, thanh tra đối với các cơ quan, đơn vị quản lý theo ngành dọc đóng trên địa bàn có liên quan đến việc thực hiện nhiệm vụ, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm của địa phương như: Cơ quan thuế, hải quan, kho bạc, ngân hàng, bảo hiểm xã hội… trong việc thực hiện nhiệm vụ, kế hoạch được UBND cấp tỉnh, cấp huyện giao theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Quy định đối với một số lĩnh vực thanh tra, kiểm tra chuyên ngành mang tính đặc thù, đoàn thanh tra không nhất thiết phải thực hiện đầy đủ các trình tự, thủ tục như thanh tra hành chính.

Về giám sát hoạt động của đoàn thanh tra, quy định cụ thể và bảo đảm tính khả thi của việc giám sát hoạt động thanh tra theo hướng: Chỉ thực hiện giám sát hoạt động đoàn thanh tra đối với các cuộc thanh tra do Thanh tra Chính phủ, thanh tra bộ tiến hành, hoặc đối với các đoàn thanh tra liên ngành; không bắt buộc tiến hành giám sát đối với các cuộc thanh tra do Thanh tra tỉnh, thanh tra huyện và thanh tra sở tiến hành.

Về thực hiện kết luận thanh tra, hoàn thiện quy định về thực hiện kết luận, quyết định xử lý về thanh tra, trong đó bổ sung các biện pháp bảo đảm thu hồi tiền, tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt; quy định rõ hơn trách nhiệm của các cơ quan quản lý Nhà nước, đối tượng thanh tra, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc thực hiện; trách nhiệm của cơ quan thanh tra trong theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện và chế tài xử lý. Đồng thời ban hành các quy định cụ thể về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thanh tra, trong đó có chế tài xử lý đối tượng thanh tra, tổ chức, cá nhân không thực hiện yêu cầu, kết luận, quyết định về thanh tra, vi phạm pháp luật về thanh tra.

Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về thanh tra

UBND tỉnh Bình Định kiến nghị nghiên cứu sửa đổi, bổ sung tăng thêm quyền hạn của các cơ quan thanh tra Nhà nước, người đứng đầu cơ quan thanh tra Nhà nước, trưởng đoàn thanh tra, thành viên đoàn thanh tra, thanh tra viên, nhất là các quyền trong hoạt động thanh tra, trong đó có quyền được khởi tố và điều tra ban đầu khi phát hiện hành vi vi phạm pháp luật có dấu hiệu tội phạm (như quy định đối với bộ đội biên phòng, cơ quan quản lý thuế, quản lý thị trường, kiểm lâm, hải quan…); bổ sung quyền xử phạt vi phạm hành chính cho các cơ quan thanh tra Nhà nước theo cấp hành chính; đồng thời, quy định cụ thể và đủ mạnh các biện pháp chế tài để bảo đảm thực hiện có hiệu lực, hiệu quả các quyền trong hoạt động thanh tra.

Bên cạnh đó, tỉnh đề xuất nghiên cứu sửa đổi, bổ sung hoàn thiện tiêu chuẩn chức danh và chế độ, chính sách đãi ngộ đối với đội ngũ công chức thanh tra, thanh tra viên, cộng tác viên thanh tra, người được giao thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành trong các cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành; có quy định về biên chế chuyên trách công tác phòng, chống tham nhũng trong cơ quan thanh tra Nhà nước cấp huyện và cấp sở.

Lan Vy