Tỉnh Quảng Ninh đang lên kế hoạch kiểm tra nguồn gốc, chất lượng vật liệu đầu vào đối với các trạm trộn bê tông trên địa bàn. Ảnh: Thanh Hoa

"Cát tặc" lộng hành trở lại 

Nhiều tháng gần đây, nạn khai thác cát trái phép gia tăng trở lại. Không chỉ lén lút ở những con sông nhỏ mà cả sông lớn, dòng chảy huyết mạch như sông Hồng, sông Tiền, sông Hậu, sông Đồng Nai, sông Lô… cũng bị “cát tặc” ngang nhiên đục khoét ngày đêm.

Khi giá cát đang “sốt” lên từng ngày cũng là lúc các phương tiện khai thác cát trái phép trên sông Lô gia tăng, việc “rút ruột” lòng sông càng trở nên rầm rộ, công khai. Không kể ngày đêm, hàng chục tàu hút, máy múc vẫn hoạt động huyên náo suốt một đoạn sông Lô dài khoảng 10km, đoạn qua hai địa phương Phú Thọ, Vĩnh Phúc. 

Ghi nhận thực tế của phóng viên, dọc bãi bồi tại khu vực các xã Bình Bộ, An Đạo, Tử Đà (Phú Thọ) dù chỉ chưa đầy 5km nhưng có năm, bảy điểm tập trung các tàu cuốc, cẩu quăng ngang nhiên hoạt động giữa ban ngày.

Tại khu vực thôn Đông Ngàn, xã Đông Hội, huyện Đông Anh, TP Hà Nội, khai thác cát tràn lan đã khiến cho hàng trăm mét bờ xôi ruộng mật chạy dài của người dân Đông Ngàn bị dòng sông Đuống “nuốt chửng".

Trên sông Chu, tại khu vực bãi Soi, thuộc địa phận xã Thiệu Nguyên, huyện Thiệu Hoá (Thanh Hóa), hoạt động khai thác cát trái phép diễn ra ồ ạt, nhiều tàu thuyền công suất lớn hút cát xuyên đêm. Người dân nhiều lần “kêu cứu” nhưng chính quyền bất lực trước nạn cát tặc hoành hành.

Việc khai thác cát quá mức sẽ làm địa hình đáy sông thay đổi, từ đó làm dòng chảy của nước thay đổi. Không phải khai thác cát chỗ nào, chỗ đó sẽ sạt lở mà việc khai thác cát có thể ảnh hưởng tới vùng cách nơi khai thác 5 - 10km, thậm chí xa hơn.

Theo tính toán, trữ lượng cát của cả nước chỉ có khoảng hơn 2 tỷ m³. Nếu sử dụng cát như hiện nay thì đến 2020, nước ta sẽ không còn cát để đáp ứng nhu cầu xây dựng.

Siết quản lý cát không rõ nguồn gốc 

Những ngày qua, hàng trăm ngàn m³ cát không rõ nguồn gốc đã được phát hiện trên phạm vi cả nước đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về việc quản lý chất lượng vật liệu xây dựng đầu vào cũng như tài nguyên khoáng sản.

Theo đó, ngày 10/6, Phòng PC68 và PC49 Công an TP Cần Thơ, tiến hành kiểm tra 11 phương tiện, phát hiện 2 phương tiện vận chuyển cát không có hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc. Cụ thể, sà lan mang số hiệu CM-22622 do tài công Phạm Minh Khải (59 tuổi, ngụ Cà Mau) điều khiển, đang chở 240m³ cát và sà lan mang số hiệu ST-06147 do tài công Đặng Thanh Hải điều khiển, đang chở 270m³ cát.

Trước đó, ngày 5/6, Công an TP Cần Thơ phát hiện sà lan số hiệu CT-08299, do tài công Nguyễn Văn Sinh (37 tuổi, ngụ tỉnh Cà Mau) điều khiển chở 300m³ cát, xuất trình hóa đơn GTGT có nhiều dấu hiệu bất hợp pháp, nghi là giả. Do đó, ngành chức năng đã tiến hành tạm giữ phương tiện tịch thu 300m³ cát để tiếp tục điều tra, làm rõ.

Tại Quảng Ninh, ngày 30/5, lực lượng hải quan phát hiện tàu vận chuyển hơn 547m³ cát không rõ nguồn gốc trên vùng biển Hạ Long, Quảng Ninh. Cụ thể, qua kiểm tra, khám xét tàu TB - 1991 (công suất máy 450CV, trọng tải 916 tấn) do ông Hoàng Duy Thương là chủ, lực lượng chức năng phát hiện tàu vận chuyển 547,68m³ cát xây dựng không có nguồn gốc hợp pháp.

Trước tình trạng cát không rõ nguồn gốc xuất xứ tràn vào thị trường, UBND tỉnh Quảng Ninh vừa chỉ đạo Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với các bên liên quan kiên quyết xử lý các chủ dự án xây dựng theo hình thức BOT, BT, BOO, chủ đầu tư xây dựng hạ tầng phát triển kinh tế, doanh nghiệp hoạt động sản xuất bê tông thương phẩm sử dụng cát không đạt tiêu chuẩn TCVN 7570:2006 - Cốt liệu cho bê tông và vữa, không rõ nguồn gốc xuất xứ theo quy định pháp luật.

Trước đó, Bộ Xây dựng cũng có văn bản đề nghị tỉnh Quảng Ninh chỉ đạo, các dự án có vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh tăng cường sử dụng cát nhân tạo, kiên quyết không nghiệm thu công trình đối với trường hợp cát không có nguồn gốc hợp pháp hoặc sử dụng cát tự nhiên với giá cao hơn cát nghiền tại thời điểm theo thông báo giá của Sở Xây dựng.

Thanh Hoa