Nhiều dự án nhà ở xã hội vẫn gặp khó khăn, ảnh: TV

Các địa phương cần hoàn thành hơn 60.000 căn

Theo Quyết định 444/QĐ-TTg ngày 27/2/2025 của Thủ tướng Chính phủ, các địa phương có chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội trong năm 2025, bao gồm: Hà Nội 4.670 căn, TP Hồ Chí Minh 2.874 căn, Hải Phòng 10.158 căn, Đà Nẵng 1.500 căn, Cần Thơ 1.139 căn. Các tỉnh như Bắc Giang 5.243 căn, Hà Nam 3.361 căn, Bắc Ninh 10.686 căn, Thanh Hóa 5.249 căn, Khánh Hòa 2.496 căn, Bà Rịa - Vũng Tàu 1.919 căn, Đồng Nai 2.608 căn, Bình Dương 8.247 căn và Long An 2.000 căn...

Để giải quyết vấn đề này, Bộ Xây dựng vừa chính thức triển khai các đoàn kiểm tra việc thực hiện chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội tại các địa phương. Đặc biệt, Bộ Xây dựng yêu cầu các địa phương phải thực hiện rà soát quỹ đất, đảm bảo tối thiểu 20% quỹ đất dành cho phát triển nhà ở xã hội trong các dự án nhà ở thương mại. Đây là một bước đi quan trọng nhằm gia tăng nguồn cung nhà ở cho những người có thu nhập thấp, giúp đạt được chỉ tiêu mà Thủ tướng Chính phủ đã giao.

Các đoàn kiểm tra cũng yêu cầu chủ đầu tư các dự án đã được cấp phép và khởi công tập trung nguồn lực, quyết tâm hoàn thành các dự án trong năm 2025. Chính phủ khuyến khích các địa phương tăng cường công tác phối hợp giữa các cơ quan chức năng và chủ đầu tư để đẩy nhanh tiến độ thi công, đồng thời tháo gỡ các vướng mắc về pháp lý và tài chính để giảm thiểu thời gian chờ đợi.

Tuy nhiên, dù các chỉ đạo từ Trung ương đã rõ ràng, việc thực hiện ở các địa phương lại không phải là chuyện đơn giản. Cơ sở hạ tầng, quy hoạch và việc bố trí quỹ đất vẫn là bài toán khó đối với nhiều tỉnh, thành, khiến quá trình triển khai dự án bị kéo dài.

Bình luận về vấn đề này, nhiều chuyên gia cho rằng, đối với nhà ở xã hội, Nhà nước nên chấp nhận một chút rủi ro và không nên áp dụng các quy trình hành chính nghiêm ngặt như đối với các dự án bất động sản thương mại. Chính sách cần phải linh hoạt hơn, đặc biệt trong những tình huống đặc thù như việc giải phóng mặt bằng hay các vấn đề pháp lý chưa rõ ràng.

Doanh nghiệp than khó về thủ tục và vay vốn

Bên cạnh các chỉ đạo quyết liệt từ Bộ Xây dựng, nhiều doanh nghiệp đầu tư vào các dự án nhà ở xã hội lại gặp phải những khó khăn nghiêm trọng trong việc triển khai. Một trong những vấn đề nổi bật là thủ tục hành chính rườm rà và việc vay vốn ngân hàng gặp trở ngại.

Một ví dụ điển hình là dự án Nhà xã hội Thiên Phát 2 tại TP Hồ Chí Minh, sau lễ khởi công 3 năm trước, vẫn chưa thể triển khai xây dựng do vướng mắc trong thủ tục. Mặc dù đã hoàn tất các thủ tục pháp lý và giấy phép, nhưng một số điều chỉnh trong quy hoạch 1/2.000 đã kéo dài thời gian triển khai, khiến dự án bị chững lại.

Tại một số dự án nhà ở xã hội khác, khi nhiều chủ đầu tư phải đương đầu với sự thiếu nhất quán trong các quy định pháp lý. Ông Vũ Văn Trường, đại diện pháp chế Công ty TNHH Phú Quang cho biết, dự án của chúng tôi đã được phê duyệt từ năm 2004, tuy nhiên, khi đã thanh toán xong tiền sử dụng đất, cơ quan Nhà nước lại yêu cầu phải xem xét lại vì phần đất này bị coi là đất công. Mọi công tác triển khai đều bị tắc nghẽn, khiến chúng tôi không thể tiếp tục tiến hành các bước tiếp theo để khởi công xây dựng.

Một vấn đề khác cũng khiến các doanh nghiệp bế tắc là khó khăn trong việc vay vốn ngân hàng.

Hiệp hội BĐS TP Hồ Chí Minh cũng cho rằng Chính phủ cần áp dụng mức lãi suất cho vay đối với hộ nghèo là 4,7%/năm cho năm 2025 tại Ngân hàng chính sách xã hội. Bởi việc này chẳng những giúp hộ nghèo mà cả người mua, thuê mua nhà ở xã hội và chủ đầu tư cũng sẽ được vay với lãi suất 5,64%/năm (bằng 120% lãi suất cho vay hộ nghèo).

Càng mâu thuẫn hơn khi mức lãi suất cho vay ưu đãi lên đến 6,6%/năm mà người mua, thuê mua nhà ở xã hội phải vay từ Ngân hàng chính sách Xã hội là quá cao so với mức lãi suất 4,7%/năm do Ngân hàng Nhà nước quy định áp dụng cho năm 2025 đối với dư nợ của các khoản cho vay hỗ trợ nhà ở từ gói 30.000 tỷ đồng.